💠
فدک در تاریخ؛ کتاب نوجوانی سیزدهساله که صهیونیستها دربارۀ آن پایاننامۀ دکترا مینویسند
🔸 راشل کنتز فیدر، پژوهشگر بنیاد پژوهشی موشهدایان (وابسته به دانشگاه تلآویو) در طرحنامۀ دکترای خود که آن را در مجله مطالعات خاورمیانه بریتانیا منتشر کرده، درباره کتاب «فدک در تاریخ» مینویسد:
تألیف این کتاب از سال ١٩۴۶ آغاز شده است؛ سالی که صدر از کاظمین به نجف مهاجرت کرد تا تربیت دینیاش را آغاز کند. او بهرغم سن کم، بلوغ فکریاش را ثابت کرده بود؛ زیرا پیشتر در اوان نوجوانی در مباحث فلسفی و حقوقی تسلط پیدا کرده بود…. گفتاری تاریخنگارانه و محققانه دربارۀ اختلافنظر بر سر فدک، بخش اصلی این کتاب است؛ زیرا تاکنون تحقیقی نقادانه و جدی در این موضوع انجام نشده است. منابع اندکی درباره این واقعه هستند که نوعاً به حواشی پرداختهاند و یا واقعیتها درباره نزاع فدک را خیلی ساده بیان کردهاند…. مرنیسی و کورتز و کالدرینی بهاختصار اشاره کردهاند که علی شریعتی در بیان نظرش درباره فاطمه بهعنوان الگوی زنان، ماجرای فدک را هم بیان کرده است. کتاب او که مکرراً به «فدک در تاریخ» صدر هم استناد میکند، به فدک در بستر نیازهای زن مدرن مینگرد؛ یعنی آگاهی و مبارزه برای گرفتن حقوق اجتماعی و سیاسی خود.
🔹 «فدک در تاریخ» گرچه در نوجوانیِ شهید صدر (١٣سالگی) تألیف شده، یکی از عمیقترین و دقیقترین کتابهایی است که در تحلیل بخشی از زندگانی حضرت زهرا سلاماللهعلیها به نگارش درآمده است. فدک در این کتاب نقش تنهای تنومند از پژوهشی پُرشاخه را ایفا میکند؛ پژوهشی که در پنج فصل سامان مییابد و با نظمی خاص افزونبر نقل و نقد دقیق ماجرای فدک، به موضوعاتی عمیقتر در اندیشۀ دینی نیز میپردازد؛ تاآنجاکه شاید بتوان گفت اساساً صدر فدک را بهمثابۀ دستمایهای برای بررسی نوع برداشت مسلمانان صدر اسلام از معنای دین، برگزیده است و ازاینرو همانقدر که این کتاب ماهیتی تحلیلیتاریخی دارد، میتواند پژوهشی در حوزۀ فلسفۀ دین نیز قلمداد شود.
🔸 شهید سید محمدباقر صدر در فصل اول کتاب با نگارشی خیالانگیز، چکیدهوار اشارهای به شرححال حضرت فاطمه سلاماللهعلیها پس از پیامبر صلیاللهعلیهوآله میکند و حرکت او برای ستیز درباره فدک را به نمایش میکشد. در فصل دوم گزارشی دقیق و تفصیلی از آنچه بر فدک در طول تاریخ گذشته بهدست میدهد و با دلایلی انکارناشدنی اهمیت و جایگاه مادی و معنوی فدک را تبیین میکند. سپس در فصل سوم به گزارش ماجرای فدک پس از پیامبر صلیاللهعلیهوآله میپردازد. او در این فصل ریشههای تاریخی و زمینههای عاطفی مخالفت حضرت زهرا سلاماللهعلیها با خلیفۀ اول را برمیشمرد. افزونبراین، به جنبههای سیاسی این انقلاب بر ضد قدرت حاکم میپردازد و میگوید:
اگر کسی ماجرای فدک و تحولات و گونههای مبارزاتی آن را بهدقت بررسی کند، رویدادی از قبیل مطالبۀ یک زمین را در آن نمیبیند؛ بلکه مفهومی گستردهتر در ذهنش تجلی مییابد؛ مفهومی که خواستهای بلندهمتانه را در دل خود دارد که برانگیزانندۀ انقلاب است و در پی بازپس گرفتن قدرت غصبشده و حاکمیت ازدسترفته و شکوه بزرگ و بهراهآوردن امتی است که به قهقرا بازگشته بودند.
🔹 شهید صدر در فصل چهارم، بخشهایی از سخنان حضرت زهرا سلاماللهعلیها در خطبۀ مشهور فدکیه را گزینش میکند و آنها را شرح میدهد.
🔸 شهید صدر با فصل پنجم کتاب، دادگاهی برپا میکند و شکایت حضرت فاطمه سلاماللهعلیها از خلیفه اول را طرح و پاسخها و ادعاهای خلیفه اول را در بوتۀ نقد میگذارد. او در این فصل که مجموعهای از بحثهای فلسفی، زبانی، حدیثی، اصولی و فقهی را در خود دارد، قدرت علمیاش را بهرخ میکشد.
🔗 متن کامل معرفی فدک در تاریخ را
اینجا بخوانید
🆔
@sahidsadr