تفسیر روایی آیه شریفه وَ فَدَیْناهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ
آقا امام رضا علیهالسلام فرمودند: چون خداوند عزّوجلّ به ابراهیم فرمان داد تا به جای پسرش اسماعیل آن قوچ را که بر او نازل کرد سر ببرد. ابراهیم آرزو کرد که ای کاش او پسرش را با دستانش سر میبرید و به او فرمان سر بریدن آن قوچ به جای اسماعیل داده نمیشد. هدف ابراهیم از این آرزو آن بود که با این کار غم کسی که عزیزترین پسرش را به دست خود سر میبرد در دلش افکنده شود و از این رو شایستهی والاترین درجات مطیعین و پاداش گیرندگان بر بلاها شود.
خداوند عزّوجلّ به او وحی فرمود: «ای ابراهیم! از میان مخلوقاتم چه کسی را از همه بیشتر دوست داری؟» ابراهیم پاسخ داد: «پروردگارا! هیچ بندهای را خلق نکردی که در نزد من محبوبتر از محبوبت محمّد باشد». بدین سان خداوند به او وحی فرمود: «او برایت عزیزتر است یا جانت؟» ابراهیم پاسخ داد: «بلکه او عزیزتر از جان من است». خداوند فرمود: «فرزند او برایت عزیزتر است یا فرزندت؟» ابراهیم پاسخ داد: «بلکه فرزند او عزیزتر از فرزندانم است».
خداوند فرمود: «فرزند او مظلومانه به دست دشمنانش سر بریده شد؛ این امر دلت را بیشتر به درد میآورد یا سر بریده شدن پسرت به دست تو در راه اطاعت از من؟» ابراهیم پاسخ داد: «بلکه سر بریدهشدن فرزند او به دست دشمنانش دلم را بیشتر به درد میآورد». خداوند فرمود: «ای ابراهیم! گروهی که میپندارند از امّت محمّد هستند، پسرش حسین را پس از او از روی ظلم و دشمنی مانند آن قوچ، سر میبرند و با این کارشان مستوجب خشم من میشوند». ابراهیم با شنیدن این سخن بیتابی نمود، دلش به درد آمد و شروع به گریه کرد.
خداوند عزّوجلّ به او وحی فرمود که: «ای ابراهیم! (بخاطر محبتت و سوز و آه و گریهات بر حسین) پاداش بیتابی و غمت بر پسرت اسماعیل را در صورت سر بریدنش به دست خودت، پاداش بیتابی و غمت بر حسین و کشته شدنش قرار دادم و والاترین درجات پاداش گیرندگان بر بلایا را بر تو واجب ساختم».
پس امام علیهالسلام فرمودند: آیه وَ فَدَیْناهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ نیز به همین امر اشاره دارد.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۶۷۶ نورالثقلین/ الخصال، ج۱، ص۵۹ / البرهان
یا ربالحسین! بحقالحسین إشف صدرالحسین بظهورالحجه