اصطلاحات مهم علم جفر:
تنصیف : عبارت است از نصف کردن عدد کبیر حروف و سپس به حرف آوردن .
تضعیف : عبارت است از دو برابر کردن عدد کبیر حروف و سپس به حرف آوردن .
آحاد: از حرف الف تا طا را که عدد آنها جزو یکان است را می گویند.
عشرات : از یا تا صاد را که عدد آنها جزو دهگان است را می گویند .
مات : از قاف تا ظا را که عدد آنها جزو صدگان است را می گویند.
تواخی شکلی یا همان تماثل : حرفی را که شبیه حرف دیگر است اگر به جای آن بگذاریم می شود مثلا کلمه محمد حرف اول م تواخی ندارد یعنی در ابجد حرفی شبیه آن نیست حرف ح تواخی آن ج خ است حرف م دوباره ندارد و حرف د تواخی آن ذال است .
بطن اول یا مخرج حروف : آن قسمی از حروف است که با تلفظ حروف به آن اضافه می شود .مثلا حرف ا ملفوظی آن الف است در تلفظ دو جزو (ل) و( ف) به آن اضافه شد که به هر دو آنها با هم مخرج حروف و اولی به تنهایی زبر و به دومی به تنهایی بینه گفته می شود و بعضی به اولی بینه اول و به دومی بینه ثانی نیز می گویند.
تحلیل : به قسمت نمودن عدد صغیر حروف به دو قسم صحیح را تحلیل می گویند مثلا حرف د عددش 4 است که به 1و 3 یا 2و2 تحلیل می شود.
ترفع صفر : عبارت است از اضافه نمودن صفر به عدد کبیر حروف و به حرف آوردن .
تنزل صفر :عبارت است از کم نمودن صفر از عدد کبیر حروف و به حرف آوردن .
اسقاط : عبارت است از انداختن و و حساب نکردن حرف.
ترفع ازواجی : عبارت است ازبالا آوردن عدد صغیر حروف فرد به مرتبه های 1، 3، 5، 7 و 9 و...
ترفع اوتاری : عبارت است از بالا آوردن عدد صغیر حروف زوج به مرتبه های 2 ، 4 ،6 ، 8 و..
تواخی عدد : عبارت است از آوردن حرفی از حروف مثلث ایقغی حروف برای حرف یا به عبارت دیگر حروفی که در عدد صغیر با هم مشترک اند . برای مثال حرف ب تواخی عدد آن ((ک)) و ((ر)) است که ک 20 است و ر 200 است.
ترفع : بالا رفتن را گویند مثلا 4 ترفعش 5 است.
منقلب نمودن : عبارت است بر گرداندن حروف کلمه مثلا الج شد جلا.
حروف ملفوظی : به آن قسم از حروف گفته می شود که در تلفظ اول و آخر آنها متفاوت است و سه جزئی هستند .که این 13 حرفند: ا ج د ک ل س ع ص ق ش ذ ض غ
حروف مکتوبی : به آن قسم سه جزئی گفته می شود که که اول و آخر آن مثل هم است که این سه حرف است : و م ن
حروف مسروری : به آن قسم دو جزئی گفته میشود که این 12 حرف است : ب ه ز ح ط ی ف ر ت ث خ ظ