حکمتهای نهج البلاغه:
⚜️#حکمت_298_نهج_البلاغه*
وَ قَالَ (علیه السلام): مَنْ بَالَغَ فِي الْخُصُومَةِ أَثِمَ، وَ مَنْ قَصَّرَ فِيهَا ظُلِمَ، وَ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يَتَّقِيَ اللَّهَ مَنْ خَاصَمَ.
اعتدال در دشمنى ها (اخلاقى، سياسى):
📜 و درود خدا بر او، فرمود: كسى كه در دشمنى زياده روى كند گناهكار، و آن كس كه در دشمنى كوتاهى كند ستمكار است، و هر كس كه بى دليل دشمنى كند نمى تواند با تقوا باشد.
🔰شرح و تفسیر حکمت 298🔰
👌🔆اعتدال در خصومت:
*📜امام عليه السلام در اين كلام حكيمانه به سه نكته در مورد خصومت پرداخته، نخست مى فرمايد:
🔻 «كسى كه در دشمنى با مخالفان افراط كند به گناه آلوده مى شود»؛*
✴️معمولا خصومت و ستيز با ديگران قابل كنترل نيست، حتى بهترين افراد وقتى گرفتار آن مى شوند و آتش خشم و غضب در آنان شعله ور مى گردد قادر به كنترل خويشتن نيستند و گرفتار گناهانى از قبيل ظلم و ستم، گفتن سخنان ناروا، ريختن آبروى ديگران و اذيت و آزار مسلمانان مى شوند.
*📜در جمله دوم به نقطه مقابل آن اشاره كرده، مى فرمايد:
🔻 «و كسى كه در مقام خصومت و احقاق حق كوتاهى كند بر خود ستم كرده (زيرا حقش پايمال مى شود)»؛*
📖 قرآن مجيد نيز در ذيل آيات نهى از ربا مى فرمايد: «(لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ)؛ نه ظلم كنيد و نه ظلم به شما شود».
🔰 گرچه اين آيه درباره رباخواران است؛ ولى در حقيقت يك شعار وسيع اسلامى است كه دستور مى دهد به همان نسبت كه مسلمانان بايد از ستمگرى بپرهيزند بايد از تن دادن به ظلم نيز اجتناب كنند
📝 و به گفته بعضى از دانشمندان: «اگر ستمكِش نباشد ستمگر كمتر پيدا مى شود». و اگر مسلمانان آمادگى كافى براى دفاع از خود داشته باشند، كسى نمى تواند به آنها ستم كند، بنابراين همانگونه كه بايد به ظالم بگوييم ستم مكن، به مظلوم بايد بگوييم تن به ستم مده.
✴️حال كه چنين است چه بهتر كه انسان وارد ميدان خصومت و ستيز براى احقاق حق نشود و تا مى تواند از گام نهادن در چنين ميدانى جز به هنگام ضرورت بپرهيزد،
*📜 از اينرو امام عليه السلام در سومين جمله مى فرمايد:
🔻«و كسى كه در مقام خصومت برآيد نمى تواند حق تقوا را رعايت كند*
✴️ به همين دليل، افراد با شخصيت و متّقى سعى مى كنند حتى الامكان با كسى به جر و بحث و ستيز و خصومت بر نخيزند و چه بسا از بعضى حقوق خود صرف نظر مى كنند و آن را به مخالف مى دهند تا در اين ميدان خطرناك وارد نشوند.
✅البته اين بدان معنا نيست كه افراد با ايمان، زبون، ذليل و ظلم پذير باشند چرا كه اسلام چنين حالتى را نيز هرگز نمى پسندد و دستور مى دهد نه ظلم كنيد و نه ظلم پذير باشيد.
📍نكته:
*خطرات خصومت:*
🔰در روايات معصومان به شدت از مخاصمه و خصومت نهى شده است؛
📝 كلينى در كتاب كافى باب مخصوصى درباره اين موضوع منعقد ساخته و در نخستين حديث آن، از اميرمؤمنان على عليه السلام نقل مى كند كه فرمود: از جدال و مراء و خصومت بپرهيزيد كه دلهاى دوستان را نسبت به يكديگر بيمار مى سازد و بذر جدايى در ميان آنها مى افشاند».
🔰در حديث ديگرى از رسول خدا صل الله عليه وآله مى خوانيم كه فرمود: جبرئيل هرگز درباره چيزى مثل اين سفارش نكرده بود كه: از دشمنى با يكديگر بپرهيزيد».
✴️ در تعبير ديگرى از همان حضرت نقل شده كه فرمود: هيچگاه جبرئيل نزد من نيامد جز اينكه من را پند و اندرز مى داد.
✴️ آخرين اندرزش اين بود: از خصومت با مردم بپرهيز كه عيوب پنهان را آشكار مى سازد و عزت انسان را با خود مى برد».
کانال شهدا و ایثارگران صفادشت
eitaa.com/shohadasafadasht