🔰
آن زمستانِ بهاری
▪️ نگاهی دوباره به مستندِ «آن زمستان» دربارۀ مرحوم آیة الله مصباح یزدی
✍️ سید محمدحسین دعائی
[بخش ۱ از ۲]
🔸 غرض اصلیام از نوشتن متن حاضر، نقد فنی مستند خوشساخت و پُرمضمونِ «آن زمستان» نیست. بلکه میخواهم بازارگرمی کنم. آری؛ امیدوارم با خواندن این چند خط، کسانی که این مستند را ندیدهاند، آن را ببینند و کسانی که آن را دیدهاند، دوباره ببینند و بیشتر بیندیشند.
🔹 فرم مستندِ «آن زمستان» فرم خلاقانهای است. یعنی کارگردان آن توانسته است با عبور از «گفتگومحوری»، از ژانر مستند، «آشناییزدایی» کرده و طبیعت کُند و یکنواخت آن را به نفعِ «محتوا» و «مخاطب» تغییر دهد. البته بدیهی است که فهم این خلاقیت و لذتبردن از آن، جز در پرتوِ «بلوغ سینمایی»، «دغدغهمندی قلبی» و «کنجکاوی ذهنی نسبت به موضوع فیلم» ممکن نیست.
🔸 بینندۀ این مستند، بههیچوجه حضور دوربین را حس نمیکند. یعنی شما در وقت تماشای این فیلم، اصلا فکر نمیکنید که دارید فیلم میبینید؛ و این موفقیت چشمگیر، علاوه بر آنکه از «هنرمندی کارگردان» و دیگر عوامل فیلم ـ مثل تصویربردار، صدابردار و نورپرداز ـ خبر میدهد، از «روح بلند آیة الله مصباح یزدی و وارستگی و اخلاص ایشان» حکایت دارد؛ بهگونهای که تا آخر فیلم، حسرت یک نگاه آیة الله، به دل دوربین میماند. خلاصه آنکه: مستندِ «آن زمستان»، مثل سوژۀ خود، بهشدت «ساده» و «صادق» است.
🔹 در ادامۀ نکتۀ قبل و بهطور خاص، باید از «نجابت و عفت دوربین فیلم» در داخل خانه و در بین خانوادۀ آیة الله نیز یاد کرده و به تحسین آن بپردازیم.
🔸 هرچند در مستندِ «آن زمستان»، صرفا به مقطع کوتاهی از زندگی آیة الله مصباح یزدی پرداخته شده است، اما میتوان در آینۀ این مستند، ابعاد مختلف معنوی، علمی، سیاسی، اجتماعی، خانوادگی و فردی شخصیت ایشان را به تماشا نشست.
🔹 البته امتیاز ویژۀ این مستند آن است که به بهترین شکل ممکن، «وجوه دیدهنشدهای از شخصیت آیة الله» را پیش چشم مخاطب قرار میدهد؛ وجوهی مثل: «خوشاخلاقی، شوخطبعی، نکتهسنجی و خانوادهدوستی» که حقیقتا مواجهه با آنها، مخاطب ناآشنا با ایشان را شوکه میکند. به عبارت دیگر، مستندِ «آن زمستان» ما را به «اندرون» و «اندرونیِ» آیة الله مصباح یزدی برده و نه تنها تصویر ذهنی ما از ایشان، بلکه اساسا تصورمان از «حیات عالمان دینی» را تغییر میدهد.
🔸 «سادهزیستی و بیاعتنائی آیة الله مصباح یزدی به مظاهر دنیا»، یکی دیگر از ابعاد مهم شخصیت ایشان است که مستندِ «آن زمستان» بهخوبی پرده از آن برمیگیرد.
🔹 «تواضع و فروتنی آیة الله» نیز در جایجای مستند دیده میشود؛ بهگونهای که هرکس آن را ببیند و اندکی «انصاف» به خرج دهد، تصدیق میکند که ایشان بهشکل خارق العادهای «خاکی» بودهاند. خاکی، یعنی کسی که در عین بزرگی، در دسترس است، در بند تعارفات و تشریفات نیست، زندگی سادهای دارد، مردمی است و حتی برای خود، یک میز کار مستقل ندارد.
🆔
@Smh_Doaei