🌸سلسله بحث آفت زبان بیهوده گویى🌸 جلسه دوم ۳ – سخن نابجا سخن کافى و به اندازه درباره موضوع سودمند و مفید، اگر بیرون از جایگاه مناسبش گفته شود، از اقسام کلام بى فایده شمرده مى شود. نابجایى سخن ، گاه از عدم تناسب سخن با مخاطب پدید مى آید؛ ماننده اقامه برهان هاى غامض و دشوار براى عوام ، و گاه از نبود تناسب زمانى ، مکانى و…مخاطب حاصل مى شود؛ مانند سخن گفتن با افرادى که از فرط خستگى ، توان گوش ‍ سپردن به سخنان گوینده را ندارند. پرسش بى فایده را هم مى توان از اقسام کلام بیهوده به شمار آورد که در این قسم نیز گاه از امرى بى فایده ، پرسیده مى شود؛ مانند آن شخص که پس از کلام امیر مؤ منان على (علیه السلام ): سلونى قبل ان تفقدونى ؛ از من بپرسید پیش از آن که مرا در میان خود نیابید، از تعداد موهاى سر و صورت خویش پرسید و گاه از کسى مى پرسد که به پاسخ گفتن قدرت یا رغبت ندارد. همه این ها افزون بر این که وقت پرسش ‍ کننده را از بین مى برد، وقت پاسخ دهنده را نیز هدر مى دهد و او را به زحمت مى اندازد.این در صورتى است که آفتى متوجه آن دو نشود و طرح پرسش براى اظهار فضل ، فخر فروشى و تحقیر طرف مقابل نباشد؛ وگرنه افزون بر نابودى عمر، انسان را به وادى گناه نیز مى کشاند و بى مقدار مى کند. براى پاسخ دهنده نیز ممکن است پیامد زشتى را به همراه داشته باشد؛ براى نمونه ؛ آن گاه که روزه دارى را نا آگاهانه به خوردن و آشامیدن فرا مى خوانند و او مى پرهیزد، از او مى پرسند: ((روزه هستى ؟)) با این پرسش ، چند مشکل براى پاسخ دهنده پدید مى آید. اگر بگوید روزه نیستم ، دروغ گفته است . اگر بگوید روزه هستم ، از پاداش عبادت پنهانى او کاسته شده است . اگر پاسخ مثبت دهد و از این پاسخ ، انگیزه لذت و غرور داشته باشد، به ورطه((ریا)) افتاده و اگر پاسخ ندهد، به پرسش کننده توهین کرده است . همچنین اگر از شخصى چیزى بپرسد که او نمى خواهد در آن مورد پاسخى دهد و دوست دارد مساءله از دید پرسش کننده یا دیگران پنهان بماند، در این جا پرسش کننده نه تنها وقت پربار خود را هدر داده ، بلکه وقت طرف مقابل خود را نیز گرفته و تباه کرده است بدون این که نتیجه خاصى از گفتار خود گرفته باشد. به این ترتیب ، پرسش بى فایده ، از بدترین نوع کلام بى فایده است . اخلاق الاهی جلد چهارم آفات زبان کانال سخنرانی دلنشین @sokhanrani313