امیرالمؤمنین می فرماید: مَنْ لَمْ یَجْعَلِ اللّهُ لَهُ واعِظاً مِنْ نَفْسِهِ لَمْ یَنْفَعْهُ مَوْعِظَةُ غَیْرِهِ هر كسی كه خداوند در درونش برای او واعظی از خودش برای خودش قرار ندهد، موعظه ی دیگران در او اثر نمی كند. یعنی شما اگر خیال می كنی كه پای موعظه ی دیگران بنشینی و بهره ببری، اشتباه می كنی. اول باید در درون خودت واعظی ایجاد كنی، وجدان خودت را زنده كنی، آن وقت از موعظه ی واعظ بیرونی هم استفاده می كنی. انسان خودش خودش را موعظه می كند، خودش خودش را ملامت می كند، خودش علیه خودش حكم صادر می كند و قضاوت می كند. انسان خودش را محاسبه می كند. جزء دستورهای عجیب مسلّم دینی ما محاسبة النفس است، می گوید از خودتان حساب بكشید: حاسِبوا اَنْفُسَكُمْ قَبْلَ اَنْ تُحاسَبوا (متأسفانه این حرفها فراموش شده) از خودتان حساب بكشید، و انسان می تواند از خودش حساب بكشد و باید از خودش حساب بكشد. وَ زِنوا اَنْفُسَكُمْ قَبْلَ اَنْ توزَنوا [2]خودتان را وزن كنید، بسنجید قبل از آنكه شما و اعمال شما را در قیامت بسنجند، وزن كنند. انسان، خودش خودش را وزن می كند، می سنجد، خودش از خودش حساب می كشد. انسان خودش را مجازات می كند. مجموعه آثار شهید مطهری . ج23، ص: 460 رابطه با خود