✴️ گلستان سعدی، میراث کهن پارسی
🔸امروز اول اردیبهشتماه در تقویم ایرانی بنام روز بزرگداشت شیخ اجل، ابومحمّد مُشرفالدین مُصلِح بن عبدالله بن مشرّف، سعدی شیرازی است. سخنوری بزرگ، شاعری توانا و بر اساس آنچه خودش میگوید، مترسلی بوده آثارش بر زبان و فرهنگ ما ایرانیها اثر بسیار گذاشته است و در جهان نیز یکی از نمادهای ایرانِ بزرگ است. همیشه از دوستان خواستهام ادبیات کهن و معاصر را تا جایی که میتوانند مطالعه کنند و اصولا هیچ روزی را بدون مطالعه، ولو یک صفحه کتاب شب نکنند. چند روز پیش که کتابی را در کانال معرفی کردم، دیدم یکی از دوستان پیغام داده «زیاد بود، حوصلهام نشد بخوانم!!» در حالی که آن کتاب را میشد در یک ساعت تا دو ساعت مطالعه به پایان برد!
🔸با این حال، الان هم خدمت دوستان عرض میکنم حتما باید این چهار میراث کهن پارسی را مطالعه کنید: تاریخ بیهقی، چهار مقاله عروضی سمرقندی، شاهنامه فردوسی و گلستان سعدی. حالا بماند که باید در اشعار و نوشتههای عطارنیشابوری، نظامی گنجوی، سنایی غزنوی، مولوی بلخی، حافظ شیرازی، صائب تبریزی و.... غور کرد و مطالعهای از آثار آنها داشت. این مساله باعث میشود شما با دست پر از گذشته پا به امروز بگذارید. گذشته از منشآت قائم مقام، نویسندههایی که ادبیات معاصر ایران را شکل دادهاند را نباید از نظر دور داشت.
🔸در یک قرن اخیر هم، باید بسیار مطالعه کرد، نمیتوانم کتاب خاصی را معرفی کنم اما حتما خاطرات اسدالله علم را بخوانید، روزنامهها و نشریات چاپ شده پیش از انقلاب را مطالعه کنید و با توجه به گستردگی ادبیات جهان سعی کنید (این قسمت را برای جوانترها و البته نوجوانها میگویم) از رمانهای غربی و شرقی غافل نشوید. تا جایی که میتوانید بخوانید تا در هر حوزهای دستی بر آتش داشته باشید که در هنگام نوشتن واژهها خودشان در برابر شما رقص بگیرند و مانند باران، ببارند.
🔸حالا شاید برخی از دوستان بگویند کانال اخبار سوریه، چه به این حرفها! دوستان بسیاری میآیند و برای من مینویسند میخواهیم نویسنده شویم، تحلیلگر شویم، بتوانیم (حالا دوستان به منِ نوعی لطف دارند) مثل شما بنویسیم، باید چکار کنیم. در پست بعد دیباچه گلستان سعدی شیرین سخن را برای شما بارگذاری خواهم کرد تا گوش کنید (چون میدانم حوصله خواندن ندارید) و البته با دقت گوش کنید. چرا که این دیباچه فخر و مایه مباهات زبان و ادب پارسی است و میراثی است بزرگ و دوستداشتنی که باید هر ایرانی آن را ماهی یک بار حداقل گوش کند یا بخواند!
🔸اینکه سعدی شیرازی چگونه کتاب سترگ گلستان را در کمتر از سه ماه تالیف کرد (این را شیخ اجل در همان دیباچه به صراحت میگوید) مایه تعجب است، کتابی در چند باب که هر باب آن دنیایی از آفرینش بدیع و هنرآوری عجیب با کلمات و جملات است، فقط به یک دلیل اینگونه میتواند جمع شده باشد. حضرت سعدی به مدت 35 سال در سفر بود، سفری که در همین گلستان بسیار از آن یاد کرده و به نظر همه چهار گوشه عالم اسلامی را به نوعی دیده است. او در این سفرها اندوختهای فراهم کرده که حاصلش شده، گلستان پر از حکمت.
🔸به قول امروزیها، سعدی علیه الرحمه در این 35 سال هر چه دیده را فیشبرداری و نتبرداری کرده و سپس آن را تدوین نموده تا این میراث گرانبها و غیرقابل وصف در حوزه ادبیات برای ما به یادگار بماند. حاصل یک عمر تلاش و کوشش سعدی (که به قول خودش عمرش از 50 گذشته بود) هنرآفرینی در سخنوری به ایجاز و جناس است که تا پیش از او سابقه نداشت و بعد از او، بسیاری دنبالهروی او شدند. وقتی نوشتههای سعدی را با نویسندگانی مانند تاریخ وصاف نوشته شرفالدین عبداللّه شیرازی، همشهری سعدی که تقریبا با هم معاصر بودهاند را مقایسه میکنیم متوجه میشویم که سعدی چه سنتشکنی بزرگی کرده است.
🔸این را نوشتم تا در این روز، یادی از سعدی شیرین سخن کرده باشم که حقی بزرگ بر گردن ما دارد. گلستان او که یک سال پس از پایان بوستان نوشته شد، به مانند شاهنامه فردوسی توسی، ضامن بقای زبان پارسی به شمار میرود. گلستان قرنها کتاب درسی مکاتب ایران بود و هر کسی که بر آن بود تا خواندن و نوشتن یاد بگیرد، باید گلستان میخواند و این باعث شد تا نسلهایی مسلط به زبان و ادب پارسی تربیت شوند. موضوعی که جایش امروز خالی است و متاسفانه هم ما و هم فرزندانمان نه تنها آشنایی چندانی با این میراث ندارند، بلکه با آن غریبه هستند.
🔸باشد که میراث سترگ زبان و ادب پارسی را گرامی بداریم، آن را مدام بخوانیم و به فرزندانمان هم یاد بدهیم که آنچه امروز بر زبان میرانیم، حاصل تلاش و کوشش آنها است...
@syriankhabar