❓چه کار کنیم تا بتوانیم بر نفس خود غلبه کنیم و ثبات شخصیت پیدا کنیم و به آرامش و اطمینان برسیم؟
🔰 پاسخ
💠 خداوند متعال می فرماید : «.. .وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ ; (انعام ، 142) .. . و از پی گام های شیطان نروید که او برای شما دشمن آشکار است» .
برای مبارزه با شیطان و هوای نفس ، رعایت مراحلی لازم است ; از جمله :
1️⃣ برطرف کردن ضعف اعتقادی : خداوند متعال می فرماید : «إِنَّا جَعَلْنَا الشَّیَاطِینَ أَوْلِیَآءَ لِلَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ ; (اعراف ، 27) ما شیاطین را دوستان کسانی قرار دادیم که ایمان نمی آورند».
3️⃣ دفع رذایل اخلاقی :
قرآن کریم می فرماید : «فَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ أَعْمَـالَهُمْ فَهُوَ وَلِیُّهُمُ الْیَوْمَ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ ; (نحل ، 63) سپس شیطان ، کردار ]بد[ ایشان را در نظرشان زینت داد ، پس او امروز دوستدارشان است».
3️⃣ ترک گناه : خداوند متعال در سوره بقره ، آیه 268 و سوره نساء ، آیه 60 در مورد دعوت شیطان به گناه هشدار داده است.
4️⃣ دل نبستن به دنیا : خداوند متعال در سوره نساء ، آیه 120 دلبستگی به دنیا را از فریب های شیطان می داند.
5️⃣ پیروی نکردن از دستورهایی که مخالف عقل و یا نقلِ مقطوع الصدور است .1
اعتماد به نفس ، باید همراه با اعتماد به خداوند متعال باشد تا جنبه شیطانی پیدا نکند . انسان جانشین خدا بر روی زمین است : «وَ إِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلَائـِکَةِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الاَْرْضِ خَلِیفَةً ; (بقرة ، 30) هنگامی که پروردگارت به فرشتگان گفت : من بر روی زمین جانشینی قرار خواهم داد .»
اگر انسان به سوی پروردگار کوشنده باشد ، به دیدار او می رسد : «یَـأَیُّهَا الاِْنسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَی رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ» (انشقاق ، 6)
✅ نتیجه آن که اگر انسان خود را بشناسد ، اعتماد به خویش پیدا می کند ; امّا در کنار خودشناسی باید به اموری توجه کامل داشته باشد:
🔸 الف ) باید تقوا پیشه کند : «وَ مَن یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا ; (طلاق ، 2) هر کس تقوای الهی پیشه کند ، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می کند .» و بهترین زاد و توشه بر هر کاری تقوی است : «فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوَی» . (بقرة ، 197)
🔹 ب ) بر خداوند متعال توکّل کند : «وَ مَن یَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ; (طلاق ، 3) و هر کس بر خداوند توکّل کرد ، خداوند کفایت امرش را می کند .» چون شیطان که مانع اعتماد به نفس است ، کسانی که ایمان دارند و بر پروردگارشان توکّل می کنند ، تسلط ندارد : «إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَی الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَلَی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ» . (نحل ،99)
🔸 ج ) پیوسته به یاد خداوند متعال باشد : «أَلاَ بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَـئِنُّ الْقُلُوبُ ; (رعد ، 28) آگاه باشید یاد خدا مایه اطمینان دل هاست .»
🔹 د) از صبر ، در برابر حوادث و موانع اعتماد به نفس کمک بگیرد : «یَـأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَوةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ» . (بقرة ، 153) چرا که صبر در برابر حوادث از محکم ترین کارهاست : «إِنَّ ذَ لِکَ مِنْ عَزْمِ الاُْمُورِ» (لقمان ، 17)2
🔸 ه) تقویت ایمان : «وَلاَ تَهِنُواْ وَلاَ تَحْزَنُواْ وَأَنتُمُ الاَْعْلَوْنَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ ; (آل عمران ، 139) و سست نشوید و غمگین مگردید و شما برترید اگر ایمان داشته باشید .»
این آیه دستوری است که خداوند متعال پس از جنگ احد به مؤمنان که احساس شکست کرده بودند داده است . آیه یاد شده به ما می فهماند که انسان با ایمان ، اگرچه شکست بخورد ; لیکن نباید غمگین و سست گردد واو برتر است .
1. اخلاق در قرآن، آیهاللّه مصباح یزدی، ج 1، ص 230ـ233
2. تفسیر نمونه، ج 1، ص 519.
🔹 #اندیشه_تشییع
🔰معاونت تبلیغ و امور فرهنگی حوزه های علمیه
🌐 btid.org