🕊 تفسیر آیه ۹ سوره حشر 🕊
🍃 وَالَّذِينَ تَبَوَّؤُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِن قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَي أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ🍃
ترجمه :
🍃 و كسانى كه در دارالهجره (مدينه) و ايمان، قبل از مهاجران جاى گرفتند و كسانى را كه (از مكّه) به سويشان هجرت نمودند دوست مى دارند و در دل، نيازى به آنچه (از فيئ) به مهاجران داده شده احساس نمى كنند و اگرچه خود شديداً در فقر هستند ولى مهاجران را بر خود مقدّم مى دارند و كسانى كه از بخل نفس محافظت شوند، آنان همان رستگارانند.🍃
«تبوّؤ» از «بواء» به معناى نزول و جاى گرفتن در مكان است. «خصاصة»، به فقرى كه سبب شكاف زندگى شود گفته مى شود و «يوق» از «وقايه» به معنى حفاظت و كنترل است، «شُحّ» به معناى بخل همراه با حرص است.
در كنار بهره مند كردن مهاجران از فيئ، خداوند به ستايش انصار و مردم مدينه مى پردازد كه آنان، هم خانه هايشان را براى مهاجران آماده كردند و هم ايمانشان را كامل نمودند كه تمام دستورات را بدون دغدغه عمل كردند.
در حديث مى خوانيم: امام جواد(عليه السلام) از اول شب تا صبح فقط يك دعا مى كرد: «الّلهم قنى شُحّ نفسى» خدايا! مرا از بخل نفسانى ام حفظ كن. راوى مى گويد: به امام گفتم: جانم فدايت! من جز اين يك دعا از شما نشنيدم! امام فرمود: «فاىّ شى ء اشد من الشّحّ» چه چيزى خطرناك تر از بخل است.
در حديث ديگرى مى خوانيم: «لايجتمع الشحّ و الايمان فى قلب رجل مسلم»، بخل و ايمان در دل يك مسلمان جا نمى گيرد.
ايثار، يك كمال است امّا نبايد موجب خروج از حدّ اعتدال شود، چنانكه قرآن در آيه ۶۷ سوره فرقان، در وصف عباد الرّحمن مى فرمايد: «و الّذين اذا انفقوا لم يسرفوا و لم يقتروا و كان بين ذلك قواماً»، آنان در انفاق، نه زياده روى مى كنند و نه كوتاهى، بلكه راهى ميانه را در پيش مى گيرند.
اين موضوع، در روايتى از امام صادق (عليه السلام) نيز مورد تأكيد قرار گرفته است.
📌 پیام ها
🌿 بستر سازى براى ارائه خدمات به ديگران يك ارزش است. «تبوّؤ الدار»
🌿 هم ظاهر آراسته لازم است و هم باطن. «تبوّؤ الدار و الايمان»
🌿 محبّت به اهل ايمان مرز و بوم ندارد. «يحبّون من هاجَرَ اليهم»
🌿 از ايثار و روحيات خوب ديگران نام ببريد. «يحبّون... يؤثرون»
🌿 دوستى پايدار آن است كه به خاطر كمالات، افراد را دوست بداريم، نه به خاطر نام و قبيله و چشم داشت. «يحبّون من هاجر»
🌿 تظاهر به كمال ارزش ندارد، كمال آن است كه در عمق جان باشد. «لايجدون فى صدورهم حاجة»
🌿 در ستايش از گروهى، نبايد از گروه ديگر غافل شد تا ايجاد حساسيّت شود. در آيه قبل از مهاجرين ستايش شد و اين آيه از انصار ستايش مى كند. «يحبون من هاجر اليهم»
🌿 مهم تر از مهمان دوستى، مهاجر دوستى است، زيرا مهمان چند روزى بيشتر نيست، ولى مهاجر مدّت هانزد انسان مى ماند. «يحبون من هاجر اليهم»
🌿 در تجليل، سلسله مراتب و سوابق حفظ شود. اول مهاجران(آيه قبل) بعد انصار(اين آيه) و در آيه بعد از تابعين ستايش شده است.
🌿 خداوند از افرادى كه حسد ندارند ستايش مى كند. (معمولاً حسادت ها به هنگام تقسيم مال جلوه مى كند. با اين كه پيامبر، فيئ را تنها به مهاجران داد ولى انصار چشم داشتى نداشتند.) «لايجدون... حاجة مما اوتوا»
🌿 طبع بلند و ديد وسيع، مورد ستايش قرآن است. «لايجدون فى صدورهم حاجة»
🌿 اظهار دوستى كافى نيست، دوستىِ عملى لازم است. «يحبّون... يؤثرون»
🌿 بخشش با وجود نياز مهمتر است. «يؤثرون... و لو كان بهم خصاصة»
🌿 رستن از بخل، مايه رستگارى است. «مَن يوق شحّ نفسه... هم المفلحون»
🌿 بخل با نفس عجين است. اگر كسى از بخل دور شود نه تنها از مال بلكه از جان نيز مى تواند بگذرد. «يوق شحّ نفسه»
🌿 بخيل، رستگار نمى شود. «مَن يوق شحّ نفسه فاولئك هم المفلحون»
🌿 نجات از بخل، با كمك و امداد الهى ممكن است. كلمه «يوقَ» مجهول آمده، زيرا بازدارنده خداوند است.
🌿 بسيارى از كمالات، مربوط به نجات از بخل است. جمله «يوق شح نفسه» به عنوان كليد، در آخر آيه آمده است.
🕊️🍃🕊️🍃🕊️
https://eitaa.com/tafsir_audio_Quran_1402
https://ble.ir/tafsir_audio_quran_1402