🦷در بعضی دیده شده که دندان های شیر آنها بعد از دو سالگی شروع به رستن کرده است. اغلب دخترها زودتر از پسرها دندان در می¬آورند. دندان های اوّل شیری هستند و بیست عددند. اوّلی¬ها در ماه ششم و هفتم شروع به خارج شدن نموده و آخری ها در سال دوم و سوم بیرون می¬آیند و در سال هفتم شروع به افتادن می¬کنند و دندان¬های ثابت شروع به رستن مینمایند. افتادنشان وبیرون آمدنشان به یک شکل است.
🦷تقریباً در ماه ششم یا هشتم دو دندان ثَنایا (چهار دندان پیش دهن، دو زیر و دو بالا) از فکّ زیرین خارج میشوند و طولی نمی¬کشد که دو دندان مَحاذی آنها از فک بالایی خارج میشود. پس از چند مدّت قواطع طرفی تحتانی و فوقانی که آنها را ضَواحِک (چهار دندان) نامند خارج می¬شوند.
🦷در حوالی ماه پانزدهم دو دندان کوچک طَواحِن (آسیا)، اوّل بیرون آمده و در پایین آنها و ضَواحِک فاصله برای دندان¬های ناب (چهار دندان نشتر) می¬ماند که خیلی طول می کشد تا بیرون بیایند، امّا گاهی دندان¬های ناب (چهار دندان نشتر) قبل از دندان های آسیا بیرون می¬آیند و این نادر است. بنابراین بعد از همۀ اینها دو دندان آسیا می روید و این در سن دو الی سه سالگی است. این رفتار عادی بیرون آمدن دندان¬هاست.
🦷قبل از اینکه دندان بیرون بیاید لعاب دهان زیاد شده، لثه ها متوّرم میشود و با درد و زخم های کوچکی در دهان ظاهر میگردد و اینها به واسطۀ تحریکی است که در غشای مخاطی دهانی ظاهر میگردد. گاهی بعضی اختلالات عمومی بر این علامات موضعی افزوده میشود که طفل ناراحت و به واسطۀ کوچک ترین تحریکی، گریان، کم اشتها، پرعطش و بدخواب میشود که با ماندگی، درد مفاصل و کوفتگی همراه است و بعد از اینها اسهال شدیدی عارض او میشود و این همیشه علامت خوبی است و مادامی که خیلی زیاد نشده و طول نکشیده است طبیب نباید نگران شود. در بعضی اطفال روییدن دندان¬ها بسیار سخت است. سرفه، قی، تب، بی خوابی، ارتعاش بعضی اعضای بدن و تکان¬ها و لرزش¬های غیر ارادی و تشنّجی در آنها ظاهر میشود؛ به خصوص وقتی که دندان¬های ناب ظاهر میشوند و گاهی صورت و چشم ها ورم میکند.
🦷بعضی اوقات غدّه های عُنُقی (غدد ناحیۀ گردن) متورّم و بزرگ شده و دردناک میگردد. گرمی دهان و شدت حرارت تب موجب این میشود که طفل زیاد شیر بخورد ولی آن را قی میکند و نیز ممکن است یکی از اسباب اسهالی که اغلب مصادف بیرون آوردن دندان است همین باشد. در باب ششم از کتاب ذخیرة خوارزمشاهی اندر علاج دندان برآمدن و تدبیر آن آمده است: «چون دندان ها بر آمدن آغاز کند چیزهایی که آن را بسیار خایید (جویدن) ندهند تا ماده دندان ها به تحلیل خرج نشود و گجوشت (لثه) بن دندان¬ها را به مغز خرگوش یا پیه مرغ می¬باید مالید تا نرم تر میشود و دندان به آسانی برآید و روغن بنفشه با آب گرم به هم بزنند و سر و گردن بدان چرب کنند و قطره روغن بنفشه نیم گرم اندر گوش او چکانند سید اسماعیل جرجانی می گوید در هنگام برآمدن دندان ها از جویدن چیزهای سخت خودداری شود، لذا دادن دندان گیرهای سخت که امروزه باب شده است مضر است چرا که مادۀ دندان ها را تحلیل می برد و بهتر است لثه و بن دندان ها را با پیه مرغ محلی بمالند تا نرم شود و دندان به آسانی رویش کند روغن بنفشه و آب گرم هم خوب است حتی اگر به سر و گردن هم بمالند و اگر قطره روغن بنفشه را گرم کنند و در گوش کودکان بریزند خوب است.
🦷در ترجمه کتاب المنصوري في الطب بخش پرورش نوزاد آمده است:« هنگام رويش دندانها فرا رسيد لثهى او را با كره و پيهى مرغ مالش دهد و آرد جو بر آن بگذارد.» صاحب کتاب منصوری گفته است بهتر است هنگام رویش دندان ها لثه ها را با کره یا پیه مرغ محلی و آرد جو ماساژ داد و بر آن نهاد.
و اما راه ساده برای رفع مشکلات کودک در این دوران دادن روغن زرد و عسل و یا کره محلی با عسل بهترین است چون شاید توصیه های کتب قدیمی اکنون موجود نباشد.
منبع : ذریه طیبه
✍کانال تجربیات خانوم خونه
https://eitaa.com/joinchat/4031053883Cc0e0f26e0f