🟡شیعه و اندیشه بداء (۱۴) 💠تقریر زیبایِ علامه مجلسی ره از بداء (۱) 🔺علامه مجلسی رحمهُ الله می فرماید: 🔹ائمه علیهم السلام که بر مسأله بداء بسیار تأکید کردند بر ردّ یهود که می گفتند خدا از کار فارغ شده و بر ردّ نظّام و بعضی از معتزله که می‌گویند خداوند همه موجودات را بر حالتی که اکنون هستند از معادن و نباتات و حیوانات و انسانها در یک دفعه خلق کرده است و خلق آدم مقدّم بر خلق فرزندانش نبوده است و تقدم تنها در ظهور موجودات و نه در حدوث و وجودشان است که این اعتقاد را از فلاسفه قائل به کمون و ظهور گرفتند. و بر ردّ بعضی از فلاسفه قائل به عقول و نفوس فلکی که اعتقاد داشتند خداوند جز در عقل اول در چیز دیگری تأثیر حقیقی ندارد پس آنها خدا را از ملکش برکنار دانستند و حوادث را به عقول و نفوس فلکی نسبت دادند. 🔹پس ائمه علیهم السلام اینها را نفی نمودند و ثابت کردند که خدای متعال هر روز در کاری است همچون إعدام چیزی و احداث چیزی دیگر، إماته شخصی و احیاء شخصی دیگر و سایر امور، تا بندگان تضرع و درخواست به درگاه خدا و طاعت و تقرب به سوی او را که موجب صلاح امور دین و دنیایشان است رها نکنند و هنگام صدقه، صله رحم، نیکی به والدین و احسان و خوبی، امیدوار به وعده‌های داده شده همچون طول عمر و زیادی رزق و چیزهای دیگر باشند. 🔹حال بدان که آیات و روایات بر این دلالت دارند که خداوند دو لوح خلق نموده که در آنها آنچه را از کائنات حادث می‌شود ثبت فرموده است؛ یکی لوح محفوظی است که هیچ تغییری در آن نیست و مطابق علم خداست و دیگری لوح محو و اثبات است که چیزی در آن ثبت می‌کند آن گاه به دلیل حکمتهای بسیاری که بر صاحبان عقل پوشیده نیست آن را محو می‌نماید؛ مثلا در آن می‌نویسد که عمر زید پنجاه سال است و معنایش این است که مقتضای حکمت این گونه است که عمر او چنین باشد اگر اموری را که موجب طول عمر یا نقصان آن است انجام ندهد، پس اگر او مثلا صله رحم کرد، خداوند پنجاه را محو می‌کند و به جایش شصت می‌نویسد و اگر قطع رحم کرد به جای آن مثلا چهل می‌نویسد. و اینکه وی صله می‌کند و عمرش شصت می‌شود[ یا قطع رحم می‌کند و چهل می‌شود] در لوح محفوظ نوشته شده است. این مطلب همچون قضیه طبیب ماهری است که با اطلاع بر مزاج شخصی و بر طبق آن می‌گوید که عمر او شصت سال می‌شود حال اگر او سمّی نوشید و مُرد یا دیگری او را کشت یا دوایی خورد که مزاجش قوی شد و عمرش افزون گشت، این امور مخالف قول طبیب نیست. تغییر واقع در این لوح محو و اثبات را بداء می گویند. 📚بحارالانوار ج ۴ ص ۱۲۹ و ۱۳٠ @Talabeh_nevesht110