#حدیث 🌎 منظور از عقل در روایات اسلامی چیست ؟ خداوند خرد را سه قسمت آفريده، هر كه همه را داشت خردش كامل است، و هر كه هيچ يك را نداشت از عقل بى نصيب است: ۱- خوب شناختن خدا، ۲- نيكو طاعت كردن براى خدا، ۳- و خوب پايدارى نمودن در اجراى فرمانش. مردى نصرانى از اهل نجران- كه خوش بيان و داراى وقار و هيبت بود- وارد مدينه شد، عرض شد: اى رسول خدا اين نصرانى چه خردمند است! حضرت گوينده را سرزنش كرده و فرمود: بس كن! خردمند كسى است كه خدا را يگانه دانسته و به فرمانش گردن نهد. ✍تحف العقول / احادیث کوتاه پیامبر تفسیر حدیث : عقل و خردی که اسلام از آن دم میزند با هوش و فهمی که کفار و اهل دنیا از آن صحبت می کنند متفاوت است ! اهل دنیا ، عقل را به میزان زرنگی و توانایی در بدست آوردن در امورات دنیا مثل مال و میز و صندلی و اسم و شهرت و یا به میزان ارائه خدمات دنیایی و تاثیرگذاری در عالم مادی و نیازات جسمانی انسان ، اختراع و اکتشاف ،دست داشتن در امور پزشکی و صنعت ، فوتبال و ریاضی و فیزیک و شیمی و حفظ و نمره و مدرک و بسیار خوانی با معدل بالا و ...این چیزها می دانند ! اما اسلام عقل را در شناخت خدا برای اطاعت پذیری و بندگی ، خداوند می داند ! چه بسا مومن به خاطر خدا به دنیایی کم قناعت کند ! چه بسا مومن به خاطر کاری و هدفی بالاتر یعنی رضایت خداوند دست از دنیا بزند ! چه بسا مومن به درک و حقیقت مطلب رسیده باشد اما در پاسخ گویی در ورقه امتحان نتوانسته باشد خوب منظورش را برساند یا آنگونه که نویسنده می گوید آن را بیان کند ! چه بسا مومن قدرت حفظ نداشته باشد ، اما حقیقت تقوا و ایمان را از هر حافظ یا قاری خوش صدا بهتر درک کرده باشد ! چه بسا مومن استعداد در امور دنیا داشته باشد ، اما خداوند برای امتحان او ، اسباب و شرایط را برای ترقی اش در دنیا سلب کرده باشد که کوتاه فکران فکر کنند که خودشان با توانایی خودشان به این مقامات دنیایی رسیده اند ، در حالیکه خدا و بندگان عاقل او خوب گواه هستند که تا خدا نخواهد و اسبابی را فراهم نکند کسی نمی تواند به جایی و مکانی در دنیا برسد ! البته این از درک کافران و دنیا طلبان خارج است ... در روایات زیادی داریم که مثلا مومنی را که گمنام است و اموالی ندارد ، مورد بی احترامی قرار ندهید که چه بسا او از اولیای خدا باشد ... یا این روایت که می فرماید هر کس در این دنیا به خدا مقرب تر است جام بلا بیشتر به او می دهند . این روایات همه دال بر این دارند که بر عکس نگاه دنیا بین و مادی کافران و فاسفان و یا جاهلان اهل دنیا ، که میزان عقل انسان ها را به میزان حساب بانکی و مدل ماشین و منزل و پست و منصب و جایگاه اجتماعی و یا زرنگی افراد که چگونه پول و منافع دنیا را با زبان و چشم هایشان از جیب و مشت آدم ها در می آورند ، یا به میزان خوش صدایی ، یا خوش چهره ای یا خوش استیلی ، یا چرب زبانی و ... اسلام این چنین تفکرات و زاییده های فکری که از قلب شرک و کفر و دوری از خدا بیرون می آید را عین جهل و حماقت می بیند . اگر می خواهید بدانید از چه مرتبه عقل برخوردار هستید ، ببینید ، بزرگی و عظمت و تعظیم و چاکرم مخلصمتان بیشتر برای چه کسانی هست ؟ کسانی که اهل نمازند و دائم به فکر اطاعت خدا و آباد کردن آخرتشان هستند ، یا کسانی که اهل دنیا و ظواهر آن هستند ! اگر عظمت را در مخلصین دین خدا یافتید گردن و تعظیمتان برای آنها و به خاطر دین و اسلامشان بود ، بدانید شما طبق فلسفه اسلامی بهره از عقل برده اید ، زیرا کسی که عاقلان را دوست بدارد مسلما قلب و دلش هم در مسیر راه آنهاست . اما اگر دیدید اهل دنیا را به خاطر دنیا طلبی و مادیات و امور جسمانی و زمینی دوست دارید و اصلا ایمان و تقوای آن شخص برایتان ارزشی ندارد و آنها را به خاطر دنیایشان تعظیم می کنید بدانید دوست داشتن دنیا و بزرگ بودن اهل آن از نگاه شخص به منزله جهل بیننده آن طبق فلسفه اسلامی است . ✍علیرضا ساغندی @tarighatezendegi