.
غدیر از نگاه مسلمانان
✍نجمه صالحی
اصل واقعه غدیر و به ویژه جمله "من كنت مولاه فهذا على مولاه"، با وجود نقلهای متعدد و متواتر مورد تشکیک قرار نگرفته است؛ اما به دلیل اهمیت غدیر در شکل گیری نظام فکری فرق مختلف اسلامی مباحث فراوانی در مورد آن در میان مسلمانان پدید آمده است.
اختلاف در میان اندیشمندان مسلمان، در معنای واژه "مولی" بوده که مباحث کلامی و لغوی فراوانی درباره آن شکل گرفته است. برخی از متکلمان، در کتابهای خود بخش مفصلی را به این موضوع اختصاص دادهاند و برخی دیگر، کتابها و رسالههایی مستقل در این زمینه نگاشتهاند. به عنوان نمونه، شیخ مفید دو رساله با عنوانهای «رساله فی معنی المولى» و «اقسام المولى في اللسان» نگاشته است.
اهل سنت"مولی" را به معنای "محبت" گرفته و معتقدند که منظور رسول خدا صلیاللهعلیهوآله از این جمله این بوده که مسلمانان باید حضرت علی علیهالسلام را دوست داشته باشند!! به اعتقاد اهل سنت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله دستور دادند که مسلمانان ایشان را دوست داشته باشند!!*
این معنا از "مولی" در شعر شاعران نیز آمده است!! مولوی، شاعر معروف فارسی زبان در شعر خود چنین میگوید:
"گفت هر کو را منم مولا و دوست!
ابن عم من علی مولای اوست"
به اعتقاد شیعیان، در جملهی مشهور عید غدیر "من کنت مولاه فهذا علی مولاه" واژه "مولی" به معنی محبت نیست زیرا محبت نسبت به حضرت علی علیهالسلام،
اولاً مورد اختلاف میان مسلمانان نبوده است.
ثانیاً امری بوده است که پیش از غدیر بارها توسط پیامبر اکرم صلی اللهعلیهوآله بیان شده بود.
ثالثاً بیان این امر، به جمع کردن مردم و ایراد یک خطبه طولانی نیاز نداشته است.
بر این اساس شیعیان در طول تاریخ این واژه را به معنای «اولی به امر» و کسی که بر تمامی مردم ولایت دارد دانسته و دلایل متعددی بر این امر اقامه کردهاند.
بنا به آیه شش سورۂ احزاب پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله بر تمامی مؤمنان ولایت داشته و سخن ایشان بر تمامی مسلمانان اولی است.
همچنین بنا به گزارشهای فراوان و موجود در منابع، پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله در ابتدای خطبه، از مسلمانان اقرار گرفتهاند که "الست ولى المؤمنين" و مردم در پاسخ به این امر اذعان کردهاند. در ادامه پیامبر، همان جمله معروف خطبه را بیان کردهاند و در این فرمایش خود همان ولایتی را که خود ایشان دارند، برای حضرت علی علیهالسلام ثابت دانستهاند. بنابراین معنای "مولی" در این فرمایش همان ولایتی است که پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله داشتهاند.*
〰〰〰〰〰
*فخر رازی، الاربعين في اصول الدين، ج۲،ص 283 .
تفتازانی، شرح المقاصد، ج۵، 275.
مولانا، مثنوی دفترششم، بخش۱۲۹، کتاب امام علی از نگاه مولوی ص ۷۰ تا ۷۲ با تلخيص نوشته علّامه جعفری
سید مرتضی، الشافی، ج2، صص 258-310
شیخ طوسی، تلخیص الشافی، ج 2، صص 167-197.
#انجمن_تاریخ_جامعه_الزهرا
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j