📌داریوش هخامنشی : داریوش اول از سال ۵۲۲ تا ۴۸۶ قبل از میلاد بر ایران حکومت کرد. پدرش ویشتاسب و مادرش روزگونه هخامنشی بود و با دختر کوروش کبیر به اسم آتوسا ازدواج کرد. وی در سال ۵۲۲ پیش از میلاد، با کمک چند تن از بزرگان هفت خانوادهٔ اشرافی پارسی با کشتن گئومات مغ  بر تخت نشست. از جمله اقدامات داریوش کبیر حفر کانالی بود که دریای سرخ را به رود نیل پیوند می داد. اقدام دیگر داریوش ایجاد گارد جاویدان بود . سپاهی ده هزار نفری که مسئول حفاظت از کاخ ها و بزرگان هخامنشی بودند و هیچگاه از تعداد آن ها کاسته نمی شد. سرکوب شورش ها: داریوش طی دو سال و نیز نوزده جنگ پی در پی توانست شورش ۹ فرمانروای محلی را سرکوب کند. آغاز بنای تخت جمشید به عنوان پایتخت جدید هخامنشیان در شهر پارسه. اصلاحات گسترده اداری و تشکیل یک سازمان بازرسی که افراد آن را چشم و گوش شاه می خواندند. ایجاد جاده های ارتباطی و ساخت آب انبارهاو کاروانسراهای متعدد. ضرب سکه طلا و نقره توسط داریوش . سکه طلا را دریک می نامیدند. خط رسمی این دوره پارسی باستان بود. اما زبان دیوانی و اداری زبان آرامی بود. تقسیم قلمرو هخامنشی به چندین شهربانی : داریوش سرزمین‌های ایران را به چند قسمت تقسیم نموده، برای هر کدام یک شهربان گماشت. «شهربان» را به زبان پارسی هخامنشی (خِشَتَرَپاون) می‌گفتند و به زبان یونانی ساتراپ می نامیدند. ایجاد راه شاهی که سارد پایتخت سابق لیدی، را به شوش پایتخت هخامنشیان وصل می‌کرد. یک راه دیگر نیز بابل را به مصر مربوط می‌کرد. جنگ با یونان: داریوش با سپاهی به یونان حمله برد اما در نبرد ماراتن از مردم آتن شکست خورد و به ایران بازگشت. جنگ با اقوام وحشی سکایی و شکست آنان. تدوین قوانین برای مصر و برقراری آزادی دینی از دیگر اقدامات وی بود.