نکته تفسیری صفحه ۳۶۸ آیات ۲۰ - ۲۱: مراد از «حُکْماً» در آیه یا حکومت و سرپرستی بنی اسرائیل است و یا حکمت و دانش.  در این دو آیه، حضرت موسی (علیه‌السّلام) ایرادهای فرعون را که در آیۀ قبل گفتیم، پاسخ می ‏دهد. چنان که گذشت حضرت موسی به خاطر طرفداری از یکی از یاران خود، مشتی به مخالف او زد و شخص مخالف با همان ضربه مُرد. این قتل نه از روی عمد بود و نه با آلت قتل انجام گرفت، بلکه یک حادثۀ ناخواسته و یک لغزش عملی بدون سوء نیّت بود که قبل از نبوّت موسی آن هم به خاطر طرفداری از یک مظلوم اتّفاق افتاده بود. بنا بر این، «ضال» در آیۀ مذکور، یک انحراف عملی بدون قصد است که ضربه‏ ای به عصمت نمی ‏زند و یا به معنای تحیّر است، نظیر آیۀ ۷ سورۀ ضُحی: «وَ وَجَدَکَ ضَالًّا فَهَدی‏».  از امیر المؤمنین علی (علیه‌السّلام) پرسیدند: چرا بعد از پیامبر اکرم (صلوات اللَّه علیه) حقّ خود را با شمشیر نگرفتید، و چرا همان گونه که با طلحه و زبیر و معاویه جنگ کردید با خلفای پیش از خود جنگ نکردید؟ حضرت فرمود: گاهی سکوت لازم است. مگر ابراهیم به مردم نفرمود: من از شما کناره می ‏گیرم: «وَ أَعْتَزِلُکُمْ وَ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ» (مریم، ۴۸) مگر هارون نفرمود: «إِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُونِی وَ کادُوا یَقْتُلُونَنِی» (اعراف، ۱۵۰) مردم مرا به ضعف کشاندند و نزدیک بود مرا بکشند؟ مگر یوسف نفرمود: «رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَیَّ» (یوسف، ۳۳) پروردگارا! زندان برای من بهتر از استجابت تقاضای آنهاست؟ مگر پیامبر اکرم در غار نرفت و من جای او نخوابیدم؟ مگر موسی نفرمود: «فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ» همین که ترسیدم فرار کردم، و مگر حضرت لوط (علیه‌السّلام) در برابر تقاضای گنهکاران نفرمود: «لَوْ أَنَّ لِی بِکُمْ قُوَّةً أَوْ آوِی إِلی‏ رُکْنٍ شَدِیدٍ» (هود، ۸۳) ای کاش قدرتی داشتم (تا شما را از این عمل ننگین باز می‏ داشتم) و یا به جایگاه محکم و أمن پناه می‏ بردم (و از شرّ شما در امان بودم). (تفسیر نور الثقلین) بنا بر این سایر اولیای خدا نیز گاهی در شرایطی مجبور به سکوت و انزوا می ‏شدند. پیام های سورۀ شعرا - آیات ۲۰ - ۲۱: ۱. گاهی اقرار، یک ارزش است. «قالَ فَعَلْتُها»  ۲. فرار از طاغوت، مقدّمۀ دریافت الطاف الهی است. «فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ ... فَوَهَبَ»  ۳. انبیاء از الطاف خاصّ خداوند برخوردارند. «فَوَهَبَ لِی وَ جَعَلَنِی»  ۴. نبوّت، یک جریان در طول تاریخ است، انبیای بسیاری قبل از موسی بوده ‏اند پس تعجّب فرعون نابه جاست. «مِنَ الْمُرْسَلِینَ پیام‌های سورۀ شعرا - آیات ۳۴ - ۳۹: ۱. طاغوت‌‏ها تبلیغات شیطانی خود را با تأکید و قاطعیّت بیان می‏ کنند. «إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِیمٌ» ( «إِنَّ»، حرف «لام» و جملۀ اسمیّه همه نشانۀ تأکید است.)  ۲. فرعون برای آن که ساحران را در مبارزه با موسی تشویق و تحریک کند، از موسی به عنوان «ساحر علیم» یاد کرد. «لَساحِرٌ عَلِیمٌ»  ۳. دروغگو کم حافظه است. فرعونیانی که به موسی نسبت جنون می ‏دادند «لَمَجْنُونٌ» اکنون او را ساحری ماهر و آگاه می ‏خوانند: «لَساحِرٌ عَلِیمٌ»  ۴. وطن‏ دوستی و انگیزۀ مالکیّت، از غرائز انسان ‏هاست و فرعون برای تحریک مردم علیه موسی این دو سوژه را بهانه قرار داد و گفت: او شما را آواره و مالکیّت شما را لغو خواهد کرد. «یُخْرِجَکُمْ مِنْ أَرْضِکُمْ»  ۵. دروغ، تزویر و عوام فریبی، شیوۀ طاغوت است. (کلمۀ «أَرْضِکُمْ»، برای عوام‏ فریبی و کلمۀ «بِسِحْرِهِ» دروغی واضح بود.)  ۶. طاغوت ‏ها هنگام قدرت و تسلّط، همه چیز را از آن خود می ‏دانند، «أَ لَیْسَ لِی مُلْکُ مِصْرَ» (زخرف، ۵۱) ولی هنگام احساس خطر مردم را به صحنه می‏ کشند. «أَرْضِکُمْ»  ۷. طاغوت‏ ها به زیردستان خود نیازمندند و از آنها راه و چاره می ‏طلبند. «فَما ذا تَأْمُرُونَ» فرعونی که به موسی می ‏گوید: اگر معبودی غیر از من بگیری تو را زندان می‏ کنم، امروز محتاج اطرافیان است.  ۸. زمان فرعون، دوران رواج سحر و جادو بوده است. «سَحَّارٍ عَلِیمٍ»  ۹. اگر متخصّصین، متعهّد نباشند در خدمت فرعون‏ ها در می ‏آیند. «یَأْتُوکَ»  ۱۰. همایش و سمینار کارشناسان، سابقۀ طولانی دارد. «یَأْتُوکَ بِکُلِّ سَحَّارٍ عَلِیمٍ»  ۱۱. طاغوت ‏ها برای رسیدن به اهداف خود، از کارشناسان سوء استفاده می ‏کنند ما چرا استفادۀ خوب نکنیم؟ «یَأْتُوکَ بِکُلِّ سَحَّارٍ عَلِیمٍ»  ۱۲. فرعون تمام توان خود را به کار گرفت. «بِکُلِّ سَحَّارٍ»  ۱۳. زمان و مکان در حرکات تبلیغی مؤثّر است. «یَوْمٍ مَعْلُومٍ»  ۱۴. برای طاغوت ‏ها جلب افکار عمومی و حضور مردم در صحنه مهم است.«هَلْ أَنْتُمْ مُجْتَمِعُونَ» منبع: محسن قرائتی، تفسیر نور، ج‏۸، صفحات ۳۰۲ - ۳۱۱ #تلاوت‌روزانه‌یک‌صفحه‌قرآن🕊👇 ┏━━━🍃═♥️━━━┓   @tartilvathdir96 ┗━━━♥️═🍃━━━┛