صله رحم،در کنار آثار مثبت فراوان ممکن است آثار منفی هم داشته باشد که به دو مورد اشاره می شود؛ ⚫️🔴مجالس گناه ‏آلود ممکن است، روابط فامیل، زمینه‏ای برای نافرمانی خدا و از بین بردن حقوق مردم و آبروی آنها شود. مسخره‏کردن، عیبجویی، غیبت، سخن‏چینی، تحقیر‏نمودن و غیره از جملة این آسیب‏ها است. باید طوری تدبیر کرد که زمینه امر به معروف و نهی از منکر، مشورت، برگزاری مجالس دینی و استفاده از تجارب بزرگان فامیل فراهم گردد تا فرصتی برای گناهان یادشده، پیش نیاید. خداوندمی‏فرماید: «إِذا سَمِعْتُمْ آياتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِها وَ يُسْتَهْزَأُ بِها فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا في‏ حَديثٍ غَيْرِهِ إِنَّكُمْ إِذاً مِثْلُهُم‏؛ هر گاه بشنويد افرادى آيات خدا را انكار و استهزا مى‏كنند، با آنها ننشينيد تا به سخن ديگرى بپردازند! و گر نه، شما هم مثل آنان خواهيد بود.» همچنین فرمود: «وَ إِذا رَأَيْتَ الَّذينَ يَخُوضُونَ في‏ آياتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا في‏ حَديثٍ غَيْرِهِ وَ إِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرى‏ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمين؛ هر گاه كسانى را ديدى كه آيات ما را استهزا مى‏كنند، از آنها روى بگردان تا به سخن ديگرى بپردازند! و اگر شيطان از ياد تو ببرد، هرگز پس از ياد آمدن با اين جمعيّت ستمگر منشين!» ⚫️🔴رقابت در تجمّلات از آفتهای دیگر روابط خویشاوندان، رقابت و چشم و هم‏چشمی در تجمّلات و امور دنیوی است که به نظر می‏رسد می‏تواند زمینة بسیاری از رذایل اخلاقی را فراهم سازد. در این مورد، توجّه به توصیه‏های اسلام در دوری از تجمّل‏گرایی و تشویق به مسابقه در کارهای خیر و معنوی می‏تواند تا اندازه‏ای این آفت را کاهش دهد. با این حال در این مورد، باید به ناروایی«چشم و هم‏چشمی» توجّه ویژه کنیم. کلمه ‏ای که «چشم دوختن» را می‏رساند، واژة «مَدّ عین» است که خداوند به پیامبر اسلام سفارش می‏کند: « وَ لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى‏ ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ» و هرگز چشمان خود را به آنچه گروه‏هايى از آنان (کافران) را بدان برخوردار ساختیم، مدوز! علامه طباطبایی در تفسیر آیه فوق می‏فرماید: "مَدّ عَين" به معناى مَدّ ديد، يعنى نگاه را طولانى ‏كردن. در اين تعبير، مجاز عقلى به كار رفته و نگاه طولانى به هر چيز كنايه از شدّت علاقه و محبّت به آن است. نتیجه اینکه «چشم دوختن»، یک نوع شیفتگی به دنبال می ‏آورد که «مقایسه» را در پی خواهد داشت، چون انسان برای شناسایی تفاوتها، نقصها و کمبود‏های خود مایل است خود را ارزیابی کند. اینجاست که دست به مقایسة اجتماعی می‏زند و خود را با همنوعان خود مقایسه می‏کند. 👈 ره ‏آورد این مقایسه، و «ناچیز شماری داشته ها » پیامدهای ویرانگری را به دنبال می‏آورد که عبارتند از: اندوه، افسردگی، حسرت، حسادت، ناسپاسی، بی‏تابی، ناامیدی، ناتوانی و نیز محرومیت از چشیدن حلاوت ایمان و در یک عبارت نارضایتی از زندگی و احساس ناکامی است قرآن‏ کریم به این مطلب اشاره دارد : «فَخَرَجَ عَلى‏ قَوْمِهِ في‏ زينَتِهِ قالَ الَّذينَ يُريدُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا يا لَيْتَ لَنا مِثْلَ ما أُوتِيَ قارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظيمٍ» [روزى قارون] با تمام زينت خود در برابر قومش ظاهر شد، آنها كه خواهان زندگى دنيا بودند گفتند: «اى كاش همانند آنچه به قارون داده شده است ما نيز داشتيم! به راستى كه او بهره عظيمى دارد!» 💠داستان حضرت سلیمان (ع) در مسیرش که با لشکریانش طی طریق میکرد به سرزمین مورچه ها رسید؛ حَتَّى إِذَا أَتَوْا عَلَى وَادِی النَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَةٌ یَا أَیُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَسَاكِنَكُمْ لَا یَحْطِمَنَّكُمْ سُلَیْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لَا یَشْعُرُونَ; تا آنگاه كه به وادى مورچگان رسیدند مورچه ‏اى [به زبان خویش] گفت اى مورچگان به خانه‏ هایتان داخل شوید مبادا سلیمان و سپاهیانش ندیده و ندانسته شما را پایمال كنند. از حضرت رضا نقل شده كه فرمودند: سلیمان (ع) به آن مورچه فرمود: آیا نمى ‏دانى كه من پیامبر خدا هستم و به هیچكس ظلم نمى‏ كنم؟ مورچه عرض كرد: آرى، این را مى‏ دانم. سلیمان (ع) فرمود: پس چرا مورچگان را از ظلم من هشدار دادى؟ مورچه عرض كرد: ترسیدم مورچگان حشمت و شكوه تو را بنگرند و مرعوب و شیفته زرق و برق دنیا شوند و در نتیجه از خداوند دور گردند، خواستم آن‏ها به لانه ‏هایشان بروند و شكوه تو را مشاهده نكنند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 📎پی نوشتها ۱. الكافي،ج۳، ص۱۵۲ ۲.من لا يحضره ‏الفقيه،ج۴، ص۳۹۵. ۳.همان، باب النوادر، ص۳۶۰. ۴.الزهد،ص۴۱ ۵.الكافي، ج۲،ص۱۵۲ ۶.نهج‏البلاغه، خطبه ۲۳ ۷.همان، نامه ۳۱ #منبرکوتاه https://eitaa.com/tazkeratolmottaghin6774