💠همانطور که اشاره کردیم قوی ترین دلیل مخالفین رساله ذهبیه ضعیف بودن محمد بن جمهور و فاسد المذهب بودن آنست. ابتدا باید بگویم که مثلا هیچگاه کافر بودن یک شخص ناقض راستگویی و مورد اطمینان بودن آن نیست. حال با این مقدمه عامیانه بهتر است برویم و اقوال رجالیون را درباره محمد بن جمهور که راوی رساله ذهبیه است بررسی کنیم.
همانطور که مستحضرید کاملترین کتاب رجالی در طول تاریخ علم رجال شیعه کتاب مرحوم آیت الله خویی است که در ۲۴ جلد تالیف شده ایشان در این کتاب درباره هر یک از رجال، همه اقوال رجالیون را آورده و سپس نتیجه را فی المجموع گفته است. بهتر است برای توثیق و عدم توثیق رجال به این کتاب مراجعه شود زیرا اولا اقوال همه رجالیون در آن آمده و کاملترین کتاب رجالی موجود است و ثانیا هیچ کتاب رجالی دیگری هنوز به چاپ نرسیده تا از این کتاب کاملتر و جامع تر باشد بنابراین هرکس که موافق نظریات این کتاب نیست باید اثری رجالی از خود نشان دهد که از این اثر آیت الله خویی قوی تر باشد ولی فعلا چون از این کتاب کاملتر وجود ندارد بهتر است برای توثیق و عدم توثیق رجال به آن مراجعه شود.
🔶🔹توضیحات آیت الله خویی درباره محمد بن جمهور راوی رساله ذهبیه:👇
📚منبع: [معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه - ۱۰۴۳۹- محمد بن جمهور: - صفحه۵۵۵۹ (جلد ۱۶/ص۱۹۰) ]
متن:
«بقي هنا جهات: الأولي: لا شك في اتحاد محمد بن جمهور الذي عنونه النجاشي مع محمد بن الحسن بن جمهور، الذي ذكره الشيخ، و ابن الغضائري، و ذلك...»
ترجمه: «در اینجا چند جهت باقی می‌ماند: یکم: شکی در یکی بودن محمد بن جمهوری که نجاشی آن را عنوان کرده با محمد بن حسن بن جمهور که شیخ طوسی و ابن غضائری ذکرش کرده، نیست و این...»
💠سپس ایشان در ادامه باتوجه به مجموع اقوال درباره محمد بن جمهور اینچنین میگوید:
متن:
«الثانية: الظاهر أن الرجل ثقة، و إن كان فاسد المذهب، لشهادة علي بن إبراهيم بوثاقته، غاية الأمر أنه ضعيف في الحديث، لما في رواياته من تخليط و غلو، و قد ذكر الشيخ، أن ما يرويه من رواياته، فهي خالية من الغلو و التخليط، و عليه فلا مانع من العمل بما رواه الشيخ من رواياته»
ترجمه: «دوم: 👈ظاهرا این مرد ثقه است 👉 و اگرچه فاسد المذهب است. به خاطر گواهی دادن علی بن ابراهیم بر وثاقتش. نتیجه اینکه او در حدیث ضعیف است به خاطر آنچه از غلو و تخلیطی که در روایاتش وجود دارد و به تحقیق شیخ طوسی گفته است که آن چه از روایاتش روایت شده پس آن خالی از غلو و تخلیط است. 👈و بنابراین پس مانعی از عمل به آنچه شیخ طوسی از روایت محمد بن جمهور روایت کرده نیست.👉»
باتوجه به توضیحات آیت الله خویی اگر روایتی از محمد بن جمهور را شیخ طوسی آورده باشد هیچ مانعی در عمل به آن نیست. چون تنها عامل ضعف محمد بن جمهور تخلیط و غلو اوست وگرنه به خاطر توثیقش توسط علی بن ابراهیم موثق است. درحالی که شیخ طوسی میگوید من از او غلو و تخلیطی ندیدم بنابراین طبق نظر آیت الله خویی روایاتی که شیخ طوسی از محمد بن جمهور نقل میکند موثق خواهد بود.