🔰به بهانه پیمایش بانوان باحجاب شهر تهران
🔖«این صخره مرجانی»: بازتولید دوباره زنان نهضت
🖊سیدعلی موسوی
◀️رئیس پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم ع
🔻
بخش یک
🔸قشر مذهبی جامعه، موتور حرکت امروز جمهوری اسلامی ایران به سمت آرمانهای متعالیاش است. در این میان مردم مذهبی پایتخت به دلیل مقاومت بینظیرشان در برابر فشارهای فرهنگی ـ سیاسی ـ اقتصادی نقش تعیینکنندهتری دارند. پس از طی یکسال هجوم پرخاشگرانه و رادیکال علیه حجاب، طبعاً بانوان تهرانی بهشکل خودآگاهانهای حجاب خود را با «اراده»ی متمایزی برگزیدهاند. از اینرو عمق و قدرت «اراده حجاب» پس از این هجمه با قبل آن قابل مقایسه نیست.
🔹بانوان دارای حجاب دو طیفاند:
1⃣بانوان دارای حجابی که در حجابشان حدود شرعی را رعایت نکردهاند.
2⃣بانوانی که حجاب شرعی را رعایت نمودهاند. در مقایسه این دو طیف، طیف دوم را بانوان محجبه (به معنای خاص کلمه) مینامیم. این طیف، هسته سخت بانوان در حرکت فرهنگی امروز انقلابی ما هستند. بر اساس نمونهگیری تیام، 52.2 درصد این بانوان دارای تحصیلات دانشگاهی و 56.3 درصد شاغل، دانشجو یا بازنشسته هستند. با توجه به دقتهای لازم در انتخاب نمونه با اطمینان خوبی در مورد آن میتوان سخن گفت. به آن معنا که بیش از نیمی از بانوان محجبه، با وجود گذار از دو پدیده دانشگاه و اشتغال که وجوه اساسی زیست مدرن زنانهاند، و با وجود این هجمه، بهصورت کامل به حجاب خود پایبند بودهاند. این پدیده اجتماعی، حاکی از توسعه و عمق زیست پدیدهای است که در کتاب ارزندۀ «آن صخره مرجانی» بهعنوان «زنان نهضت» از آن یاد میکند. این پدیده پیش از انقلاب اسلامی، پدیدهای نادر بود که با پوشش مانتو و روسری و عینکهای آفتابی با قابهای کائوچویی درشت میتوانستیم آن را پیدا کنیم. امروزه این پدیده به گسترهای بزرگ در پایتخت رسیده است. جالبتر ترکیب 41.9 درصدی چادری این طیف است، ترکیبی که 56.8 درصد آنان دارای تحصیلات دانشگاهی و 51.4 درصد آنان شاغل یا بازنشستهاند. این ویژگیها طبعاً نه توصیفی است از زن سنتی و نه توصیفی است از زن مدرن. این نوع زیست زنانه، پدیدهای زاییده نهضت اسلامی ایران معاصر است که توانسته مزیتهای مورد ادعای دنیای مدرن را در عین حفظ مستحکم ارزشهای اسلامی، همراه خود در پدیده پرمؤلفه و پیچیدهای به نام «زندگی» حمل کند.
🔹این به معنای فقدان چالش در این امر پیچیده تمدنی نیست. چالش، طبیعت گذار فرهنگی است. تولد و رشد نوپدیدههای تمدنی چون زنان نهضت نتیجه همین چالش است. مسئله نسبت این طیف با خانه، خانواده، فرزندآوری و میزان پذیرش لایهای از اندیشههای دارای گرایش فمنیستی، طبعاً مسئله زیرساختی این تحلیل است و دادههای دیگر این پیمایش ـ که بعداً منتشر میگردد ـ میتواند در تحلیل آن مفید واقع شود.
🔸ازجمله چالشهای مورد اشاره در دادههای نشریافته در مورد بانوان محجبه آن است که درمجموع 9.3 درصد آنان (که از بین مانتوییها 11.7 درصد و از بین چادریها 2.6 درصد) کاشت ناخن و درمجموع 15.7 درصدشان (که از بین مانتوییها 16 درصد و از بین چادریها 10.7 درصد) عمل زیبایی بینی داشتهاند. این به معنای آن است که 10-15 درصد از ایشان با فشار هنجاری عملهای زیبایی در جامعه زنان همراهی کردهاند. شاید در نگاه اول درصد کمی به نظر بیاید اما حکایت از یک اتفاق دارای امکان توسعه است. ورود این پدیده به زیست این قشر از زنان در ساخت گونهای از زیست مذهبی که به دنبال بهرهبردن از هنجاریهای زیبایی عمومی است، مؤثر میباشد. تحقق چنین زیستهای دوگانهای، منطق «امکان» و «گزینه» را برای زیست اجتماعی بانوان محجبه فراهم میسازد. وجود چنین گزینهای خود زمینه شکلگیری یک بلوک 10-15 درصدی را فراهم کرده است.
❓سؤال اصلی این است که این بلوک چقدر پایایی دارد؟ به عبارتی خانمی که کاشت ناخن کرده، چقدر آمادگی دارد در قدم بعد به جای مقنعه روسری بپوشد و در قدم بعد روسریاش را عقب تر بکشد؟ چقدر احتمال دارد با دانستن احکام شرعی مرتبط با این عمل، دل از آن بشوید تا زیست خود را در طیف مذهبیها پایدارتر کند؟
🔸اینجا است که نقطه تعیینکننده تغییر فرهنگی خود را نمایانتر میسازد. این بلوک اجتماعی، مهمترین نقطه تحول فرهنگیاند. به عبارتی دعوتکنندگان به خیر و فعالان فرهنگی انقلابی قبل از توجه به پدیده کشف حجاب و خانمهای به اصطلاح ضعیفحجاب، باید نسبت به این پدیده احساس مسؤلیت کنند. در صورت فائقآمدن بر این پدیده امکان پیشروی به بلوک بعدی از خانمهای دارای پایبندی کمتر نسبت به حجاب فراهم میشود و حرکت تحولی سمتوسوی خود را تغییر خواهد داد؛ همانطور که این آمار این پیشروی را نشان میدهد. ادامه 🔽🔽🔽
#ایران_آینده👇
🌐
https://eitaa.com/joinchat/4069130343Cba3978c77a