⁉️ دانستنیها: چگونگی پیدایش شهر تهران (بخش دوم)
🔺 پایتخت جمهوری اسلامی ایران
پترو دولاواله ایتالیایی که در سال ۱۰۲۸ هجری قمری مطابق با سال ۱۶۱۸ میلادی به تهران آمده است می‌نویسد : این شهر از کاشان خیلی بزرگتر است اما جمعیت آن نسبت به مساحتش خیلی کم است ولی بیشتر از هر شهر ایران آب و باغ میوه دارد خیابان‌های تهران سایه‌دار و خنک است به چنارهای آن به قدری ستبر است که یک چنار را سه مرد بغل می‌گیرند . و به همین مناسبت تهران را شهر درخت‌های چنار یا چنارستان نامیدند. وی با شگفتی می‌نویسد که در این شهر یک عمارت آبرومند نیست و حتی خانه بیگلر بیگی فرماندار هم چنگی به دل نمی‌زند .
نخستین کاخ مهمی که در تهران بنا شد به امر و دستور شاه سلیمان صفوی بود و شاه سلطان حسین که در آستانه حمله افاغنه در تهران به سر می‌برد دری افندی ایلچی سلطان . احمد عثمانی را در همین کاخ به حضور پذیرفت و همچنین فتح علی خان اعتماد الدوله وزیر اعظم خویش را در همین جا از مسند صدارت خلع و نابینا کرد . تهران در مقابل حمله افباغنه به سختی مقاومت کرد و تلفات سنگینی را به نیروهای اشرف افغان وارد ساخت.اما سرانجام سقوط کرد و افغان‌ها تاکستان‌ها و باغ‌های آن را به انتقام ویران ساختند و شهر را خراب کردند. با ظهور نادر و شکست اشرف در مهمان دوست دامغان ۱۱۴۱ هجری قمری افغان‌های مقیم تهران بسیاری از اهالی و بزرگان شهر را کشتند و سپس روی به اصفهان نهادند اهالی نیز متقابلاً به غارت اموالی که از ایشان باقی مانده بود پرداختند و سرانجام بعد از آنکه اشرف افغان از ورامین رانده شد شاه طهماسب دوم به تهران مراجعت کرد در زمان نادرشاه تهران مجدداً نام و نشان یافت . نادرشاه در همین شهر رهبران بزرگ مذهب شیعه را جمع آوری کرد و اتحاد اسلام و رفع اختلاف‌های شیعه و سنی را به آنان پیشنهاد کرد .
کریم خان در سال 1172 هجری قمری با اردوی خویش وارد تهران شد و به مناسبت موقعیت خاصی که تهران از نظر جغرافیایی و سیاسی دارا بود صلاح خود را به توقف در تهران دید. و دستور داد عمارت ایوانی بزرگی همراه با یک حرمخانه در انجا بنا کنند و برج و باروی ارگ را تجدید ساختمان نمایند و ظاهرا قصدش این بود که تهران را پایتخت خود قرار دهد . ولی با کشته شدن محمد حسن خان قاجار و دستگیری و اسارت پسرش آقا محمد خان نگرانی وی از آشوب‌های احتمالی نواحی شمالی برطرف شد و ساختمان دیوانخانه را نیمه کاره گذاشته به شیراز رهسپار شد.
با مرگ کریم خان زند در ۱۳ صفر ۱۱۹۳ هجری قمری آقا محمد خان قاجار همراه با تنی چند از بستگان خود از شیراز فرار کرد و به میان اهل قاجار بازگشت و با همت آنان تهران را تصرف کرد و پایتخت خود قرار داد. ۱۲۰۴ هجری قمری و در سال ۱۲۱۰ هجری قمری رسماً در تهران تاجگذاری کرد . از آن پس تهران به نام مقر سلطنت دارالسلطنه و دارالخلافه موسوم شد . در زمان فتح علی شاه قاجار محلات جدید و ساختمان‌های تازه چندی در تهران ایجاد شد که از آن جمله بنای مسجد امام خمینی (شاه) مسجد سید عزیزالله مدرسه مروی قصر قاجار نگارستان و لاله‌زار را می‌توان نام برد.
ژنرال گاردان فرانسوی که در سال ۱۲۲۲ هجری قمری( ۱۸۰۷ میلادی) به تهران آمده است جمعیت آن را در این زمان حدود ۵۰ هزار نفر می‌نویسد.
ژاک موریه یکی دیگر از اروپاییانی که همزمان با ژنرال گاردان به تهران سفر کرده است می‌نویسد طول باروی دور شهر تهران حدود ۷ و نیم کیلومتر است و ۶ دروازه دارد که به دستور فتح علی شاه آنها را کاشی کاری و تزیین کرده‌اند عمارت و ساختمان‌های تهران چندان خوب نیست و غالباً با خشت خام بنا شده و تنها بنای قابل توجه مسجد شاه (امام خمینی فعلی) است که به امر فتح علی شاه ساخته شده به غیر از این مسجد بزرگ ۶ مسجد کوچکتر نیز در تهران وجود دارد . شهر تهران دارای حدود ۱۵۰ حمام و ۱۵۰ کاروانسرا و دو میدان بزرگ است و دو عمارت سلطنتی دارد که یکی قصر قاجار و دیگری عمارت نگارستان نام دارد.
منبع: (فرهنگ دانستنیها: مجموعه اطلاعات عمومی. تألیف: محمد نژد. ص: ۵۸۲-۵۸۴).
نوشته: محمدرضا باغشاهی(کارمند کتابخانه وزيری یزد).
به جمع ما بپیوندید👇
╔══════════╗
🆔 @vazirilibrary
╚══════════