درس اخلاق استاد فتّاحی 27/7/1401 موضوع:آشنایی با فرآیند تحصیل در حوزه (جلسه اول)   نهاد حوزه از کجا شروع شد؟ طلبگی از کجا شروع شد ؟ علت تشکیل شدن این نهاد و سیستم چه می‌باشد؟ اولین بار حوزه از زمان پیامبر شروع شده و اکنون ما مصداق آیه ای از آیات قرآن هستیم که به «آیه نَفر» معروف است: ﴿فَلَوْلَا نَفَرَ مِن کلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَائِفَةٌ لِّیتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِینذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیهِمْ لَعَلَّهُمْ یحْذَرُونَ﴾ این آیه اصلی ترین دلیل ورود به حوزه است. در این آیه از حرف لولا استفاده شده که حرف تحضیض است. متکلمی که در صحبتش با مخاطب از ادات تحضیض استفاده کند، گرچه درظاهر کلامش مخاطب را بابت انجام یا ترک کاری توبیخ می‌کند، اما در حقیقت قصد دارد او را به انجام کاری ترغیب کند. بنابراین وقتی خداوند متعال به مسلمانان می‌فرماید: که چرا از هر قومی افرادی برای یاد گیری و تفقه در دین کوچ نمیکنند؟! منظورش این است که: از هر قومی افرادی برای یاد گیری و تفقه در دین کوچ کنند! و اینکه یکی از عواملی که ما از آن وجوب را از متن برداشت میکنیم امر است؛ بنابراین نتیجه می‌گیریم که ورود به حوزه و تفقه براساس این آیه واجب شرعی و کفایی می‌باشد. پس حالا به این رسیدیم که تفقه در دین واجب است اما سوالی که برای برخی پیش می آید، این است که:دین یعنی چه؟ دین یعنی سبک زندگی انسانی، بنابراین دین باید هرچه که ما در زندگی نیاز داریم به ما بدهد. سوال بعدی:تفقه یعنی چه؟ تفقه یعنی فهم دقیق، پس باید شخصی که قصد دارد به این آیه عمل کند، اول باید دنبال یادگیری برود، سپس فهمی عمیق از دین بدست بیاورد و در آخر إنذار کند.  انذار یعنی ترساندن، البته عمل ترساندن زمانی مؤثر است که با هشدار دادن مفیدی همراه باشد. نکته مهم در إنذار کردن این است که ما باید به زبان مردم إنذار کنیم، اما اگر این زبان را به‌درستی یاد نداشته باشیم، نمی‌توانیم به نتیجه مورد نظر برسیم. بر طبق آیه ما دو هدف داریم؛ یک هدف آلی(تفقه در دین)یک هدف غایی(اذار قوم)، پس هدف اصلی إنذار است و وسیله این هدف اصلی تفقه در دین. تفقه ابزار است، نه هدف. معلومات در حوزه علمیه مواد خام علمی و دینی اند و طلبه باید بتواند این معلومات خام را پخته و با زبان مردم معارف را به آنان انتقال دهد؛ به عنوان مثال، یکی از ابزار هایی که الان به عنوان زبان مردم شناخته می‌شود، رسانه های جدید و اصطلاحاً فضای مجازی است. از بخش ﴿لَعَلَّهُمْ یحْذَرُونَ﴾ این فهمیده می‌شود که ما مأمور به وظیفه ایم، باید مواد پخته شده درست را به مردم بدهیم (یعنی معارف دین را به آنها ابلاغ کنیم) اما هدایت شدن و نشدن آنها به‌دست خداست: ﴿إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا﴾.   بنابراین حالا ما باید به علم دین برسیم. یکی از تعاریف ارائه شده برای دین، «برآیند اخلاق، احکام و عقاید» می‌باشد.  شه احکام و عقاید ما در اخلاق است. اخلاق یعنی چه؟ اخلاق همان فطرت انسانی ماست، همان چیزی که ما را به‌دنبال دین و دین یابی و خدا یابی می‌فرستد، یعنی یک متفقه در دین صرفا به احکام شرعی نمی‌پردازد، بلکه باید عقاید و اخلاق را هم در نظر بگیرد.