🔻عقب‌نشینی ارزشی به بهانه‌ی شبه‌اقتضائات 🖊 مهدی جمشیدی گذشته از این‌که بیش از یک سال تعلل رئیس‌جمهور در تغییر دبیر شورای عالی فضای مجازی، فرصت‌سوزی و خطای راهبردی بوده، ایشان در بند یازدهم از حکم انتصاب دبیر جدید چنین نگاشته است: «بازنگری در سیاست‌های مسدودسازی فضای مجازی با تأکید بر ارزش‌های دینی و انقلابی و توجه به اقتضائات نوین فضای مجازی.» در این باره باید به صراحت گفت: ۱. «بازنگری» یعنی کنار نهادن و عبور. یعنی دوره‌ی فیلترینگ تمام شده. یعنی دیگر این رویکرد، کارآمد نیست. یعنی سلب و نفی، بدنه‌ی اصلی سیاست رسانه‌ای نظام بوده است و اکنون باید این سیاست را رها کرد. یعنی دوره‌ی تجدیدنظرطلبی آغاز شده است. ۲. و اعتراف تلخ این است که به جای «شبکه‌های اجتماعیِ غربی»، نوشته‌اند «فضای مجازی». گویا نظام با اصل فضای مجازی مشکل داشته است. در یک حکم رسمی، «صورت مسأله‌»ی مشترک با دشمن داشتن، ناگوار و ناخوشایند است. ۳. عبارت «تأکید بر ارزش‌های دینی و انقلابی» هم تعارف و رندی هست، وگرنه روشن است که مرزبندی با دشمن، ذات نگاه دینی و انقلابی است. وقتی عنصر ذاتی و جوهری را انکار می‌کنید، دیگر تأکید بر آن معنا ندارد. «نفی» می‌کنید و بعد بر امر معدوم، «تأکید» می‌کنید؟! ۴. و البتّه عبارت «توجه به اقتضائات نوین فضای مجازی» نشان می‌دهد که کفه‌ی «عمل‌گرایی» سنگینی کرده و «موقعیّت» بر «ارزش»، غالب شده است. «اقتضائات»، همان «واقعیّت‌ها»یی هستند که در این روایت، «آرمان‌ها» را به عقب سوق می‌دهند. «اقتضاء» یعنی دیگر نمی‌توان کاری کرد و باید پذیرفت. یعنی «ضرورت» است و جای انتخاب نیست. ۵. نقطه‌ی کانونی این حکم، همین بند است و به همین دلیل، جریان غیرانقلابی این بند را برجسته کرده است. در واقع، دریافته که لابلای بندهای صوری و فرعی، این بند گویای «چرخش ایدئولوژیکِ دولت» در این زمینه است. این بخش از حکمی که مشاوران رئیس‌جمهور برای ایشان نوشته‌اند، «مخرج مشترک» با دشمن دارد و به این دلیل، دشمن هم از آن استقبال کرده است. «نفوذ» اینجاست که با چند واسطه، راهبرد مطلوبِ دشمن در بندی از یک حکم رسمی، زیرکانه گنجانده شود. هنگامی که دولت، دچار «فقر نظریه» است، نفوذ برای تغییر جهت‌گیری هم در آن دشوار نخواهد بود. دولت بی‌نظریه، شناور و ژله‌ای است و رنگ عوض می‌کند؛ چون گرانیگاه و هسته‌ی سختِ مرکزی ندارد. ۶. رفع انسداد از شبکه‌های اجتماعیِ غربی، دو نتیجه‌ی مستقیم و قهری دارد: نخست این‌که دشمن به زودی از همین شبکه‌ها «حمله‌ی سخت‌تر»ی خواهد کرد، دیگر این که «رونق شبکه‌های اجتماعیِ بومی» از میان خواهد رفت. رهاسازیِ شبکه‌های اجتماعیِ غربی یعنی زمین تهاجمِ مجدّد در اختیار دشمن قرار دادن و بسترسازی برای تکرار اغتشاشات. از طرف دیگر، روشن است که هنوز، کوچ‌ مجازی به شبکه های اجتماعیِ بومی، تثبیت نشده است و‌ دستکاری‌های این‌چنینی، ما را به نقطه‌ی صفر می‌افکند و دچار ارتجاع به شبکه‌های اجتماعیِ غربی می‌کند. یعنی باختن همین فتوحات اندکِ کنونی در اثر سیاست نابخردانه و تجویز نسنجیده. ۷. از قبل هم قابل پیش‌بینی بود که اگر صاحبان فکر در جبهه‌ی انقلاب، دولت را به حال خویش رها کنند و بر اساس اعتماد مطلق، از «نقادی» غفلت نمایند، تجربه‌ی دولت احمدی‌نژاد تکرار خواهد شد. در تمام جمهوری اسلامی، فقط باید به یک نفر اعتماد مطلق داشت و آن شخص رهبر انقلاب است. باقی را اگر متفکران و اندیشه‌ورزان جبهه‌ی انقلاب، رصد و مراقبت نکنند، سستی و نشتی ایدئولوژیک خواهند داشت. این دولت به دلیل «تکیه بر متوسطان» و «چهل‌تکه‌گی ماهیّت کارگزاران» و «دستان تهی از نظریه»اش، بیشتر در معرض غلتیدن به ورطه‌ی دگردیسیِ معنایی است. ۸. امثال حقیر، بیش از برخی از مشاوران محافظه‌کار و بینابینی این دولت، از آداب و قواعد روشنفکریِ شبه‌دینی باخبریم و صد مرتبه بهتر می‌توانیم «لیبرالیسم ارتباطی» را با «سُس انقلابی‌گری» تزیین نماییم، امّا چه کنیم که هنوز تصویر پیکر خون‌آلود شهید آرمان علی‌وردی را از یاد نبرده‌ایم که چگونه «کلونی‌های اینستاگرامی» و «گروهک‌های واتس‌آپی»، همچون گله‌های گرگ و کفتار از فضای مجازی بیرون آمدند و در وسط شهری که ام‌القرای جهان اسلام است، ذره‌ذره جانش را ستاندند. و نه‌فقط او را، بلکه روح‌الله عجمیان را. چه آسان، اقتضائات خط شهدای مظلوم، به فراموشی می‌سپرند، و چه بی‌پروا، پنجره‌های دعوات شیطان را به روی جامعه می‌گشایند. این «زاویه‌ها» حتّی در آغاز هم بسیار بزرگ هستند. ۹. فضای غالب جامعه در حال یک «تجربه‌ی رسانه‌ای جدیدِ بومی» است و با آن انس خواهد گرفت؛ اگر «خواص اغواگر» از بیرون، روایت‌های وارونه نسازند و حس محرومیّت رسانه‌ای و انسداد ارتباطی را به جامعه القا نکنند. این دوره‌ی انتقالی تمام خواهد شد و ما به مرحله‌ی ثبات رسانه‌ای خواهیم رسید. ✍مهدی جمشیدی 💠کانال یازهـــــرا @yaazahra_ir