شنیده‌ها و دیده‌ها در اردوی قم گردی شهر قم 23 هجری توسط ابو موسی اشعری فتح شد. منطقه زیارت شاه احمد قاسم بیرون حصار قم در قرن هفتم و هشتم ، محله ی خندق نام داشت، امروزه قمی‌ها به آن محله هندق می‌گویند! قم اولیه سمت جاده کاشان بود. مقابر گنبد سبز و وابستگی دینی ندارد، اطرافش باغ بوده و چون باغاتش زیاد بوده به گنبد سبز معروف شده است. سبک معماری آن سبک زمان سلجوقی است، خاندان صفی حاکمان قم بودند و مقابر آن‌ها داخل بقعه‌ها بوده است. سنگ‌های قبرشان به‌دلیل ارزش تاریخی به موزه انتقال داده شده و داخلش گچ بری به سبک دوره ایلخانی است. سلجوقیان اهل سنت بودند ولی وزرایشان شیعه و تعلیم یافته آل بویه بودند. سنگ نگاره‌های حیاط گنبد سبز از حرم حضرت معصومه س آورده شده که ساخته‌ی زمان قاجار است. در مقبره شیخ صفی شیعه نام پنج تن داخل گنبد و آیات قرآن حک شده و اسامی دوازده امام در مقبره‌ی خواجه اصیل الدین روی دیوار حک‌ شده است. گنبد علی بن جعفر اصل بنا از زمان آل بویه است که در زمان خاندان آل صفی مرمت شده و نقاشی قسمت ورودی از دوره قاجار است. امام زاده سید سربخش( منطقه آذر) دو امام زاده‌اند که به محمد دیباج اولاد امام صادق می‌رسند .روبرو این زیارتگاه محمد عزیز که در در گیری نهروان کشته شده است. سید سربخش در حمله مغول کشته می‌شود که رهبر مقاومت بوده. بنایش مربوط به دوره ایلخانی است. آخرین بنای زمان ایلخانی ، مدرسه قیاسیه است که در بازار کهنه ی قم قرار دارد از 16 مدرسه ی آن دوران تنها این مدرسه بجا مانده.آب انبار داشته وقف مدرسه که متأسفانه الان به‌دست کاسبان منطقه و بازار نجارها است. کاروانسرا نیز که فقط دروازه‌اش قابل تشخیص است، در میدان کهنه قرار دارد. بازار قدیم از این منطقه شروع شده تا میدان مطهری امروزی ادامه داشته است. مدرسه رضویه ( مشهور به قدمگاه امام رضا ع ، ولی وجه تسمیه غلط و صحت ندارد! ) نیز در ادامه این بناهای تاریخی وجود دارد. مسجد جامع منطقه‌ی آذر، ( دوره سلجوقی،صفویه و قاجار) کامل‌ترین بنای تاریخی به‌جا مانده در قم است . هرشهری که مسجد جامع داشته یعنی جمعیت زیاد داشته است، چون در خطبه نام حکومت را می‌بردند و با این‌کار مشروعیت حاکمان رقم می‌خورد. قدمت اصلی مسجد جامع به زمان ورود اسلام برمی‌گردد که قبلا آتشکده بوده و فتحعلی شاه قاجار آن را بازسازی کرده است. ((داستانی تامل برانگیز : گنبدش یه قندیل بزرگ طلا داشته است که مردی معتکف مسجد می‌شود به قدری که معتمد شهر می‌شود و بعدش قندیل طلا رو می‌دزد و بعدها فهمیده میشود یهودی مسلک بوده است !)) مدرسه رضویه تا پشت خیابان بوده در زمان پهلوی جدا شده است.دوره رضا شاه خیابان آذر کشیده می‌شود. منزل اعتضاد الدوله(حاکم قم) =کتابخانه آستانه حرم الان ساختش به دوران پهلوی می‌رسد. ناصرالدین شاه قاجار در حرم مقدس حضرت معصومه س دفن شده وآینه کاری ایوان حرم نیز در دوره قاجار ساخته شده است.خوشنویسی های حرم نیز توسط میرزا رضای کلهر خطاطی شده است و در دیوارها و...هویداست. صحن عتیق دوره‌ی صفوی با مقابر تاریخی ایوان طلا که مقبره مهد اولیا و فتح علی شاه هم آنجاست اما سنگ قبر آنها داخل موزه است و نقاشی‌های دور سنگ بیشتر به سبک نقاشی‌های رومی‌ها شبیه است! در موزه آستانه حرم، فرش‌های قدیمی، ساعت هدیه ناپلئون به فتحعلی شاه بود که ساعت را برای حرم قم و برا اذان کوک می‌کردند. سکه و قرآن‌های قدیمی، پرده‌ی خانه کعبه که توسط پادشاه عربستان به امام خمینی هدیه داده شده بود نیز در موزه آستان حرم حضرت معصومه موجود بود. ✍️تنظیم: فاطمه ضیایی، طلبه ارشد تاریخ بنت الهدی پ.ن: در پی درخواست برخی از همراهان عزیز کانال، خاطره‌نوشت یکی از طلبه‌های خوب بنت‌الهدی را گذاشتم تا بهتر با برخی از اماکن قم آشنا شوید! #شهرمن_قم #حضرت_معصومه #اللهم_صل_علی_محمد_وآل_محمد ـــــــــ❁●❁●❀❀●❁●❁ـــــــــــ @javal60