💢جرات مندی چیست؟
جراتمندی (Assertiveness) نحوه‌ای از گفت‌وگو درباره‌ی احساسات، افکار، عقاید و باورها به شیوه‌ای محترمانه، شفاف و صادقانه است. با اینکه به‌طور طبیعی برای همه پیش نمی‌آید، جراتمندی مهارتی است که می‌توان (و باید) به فرزندان آموزش داد. این مهارت به آن‌ها کمک می‌کند تا روی پای خود بایستند و انعطاف‌پذیر باشند.
جراتمندی باعث ایجاد اعتماد به نفس، عزت نفس و توانایی آن‌ها برای تشکیل و حفظ روابط قوی‌تر می‌شود.
بنابراین، کودکان دارای مهارت جراتمندی به احتمال زیاد قادرند:
- احساسات خود را شناسایی کنند.
- برای خود و دیگران حرف بزنند.
- اجتناب و پاسخ به قلدری.
- مخالفت مودبانه.
- تبادل نظر و گفت‌وگو با دیگران.
- «نه» گفتن بدون احساس گناه.
- تشکیل روابط محکم.
- ایجاد اعتماد به نفس، عزت نفس و کنترل احساسات.
رسیدن به جراتمندی
جراتمندی مهارتی است که با افزایش اطلاعات و تمرین کردن قابلیت ارتقا و بهبودی دارد.
۱. بپرسید و علت‌یابی کنید: بیاموزید خیلی زود گفته‌های دیگران را قبول و تایید نکنید. هنگامی که با عقاید و درخواست‌های دیگران رو به رو می‌شوید، از آن‌ها درباره چرایی و علت‌ها سؤال بپرسید، تا در یک فرایند منطقی یکدیگر را متقاعد کنید.
۲. تعریف خود: صحبت کردن در مورد خودتان، افکار، احساسات و تجارب‌تان، احساس ابراز وجود بیشتری به شما می‌دهد و میزان جراتمندی را بالا می‌برد.
۳. نه گفتن قاطع: گاهی اوقات شرایط به گونه‌ای پیش می‌رود که افراد سعی دارند شما را بازیچه خود کنند. به‌طوری که می‌خواهند شما به راحتی تسلیم امیال و خواسته‌های آنان شوید. لازم است زمانی که احساس می‌کنید دیگران کاری از شما می‌خواهند که منجر به هدر رفتن وقت و سرمایه‌تان می‌شود، با قاطعیت نه بگویید.
۴. روش بازتابی: در مواردی که دیگران چیزی از شما می‌خواهند که معقولانه است اما شما شرایط انجام آن را ندارید، استفاده از روش بازتابی بسیار کمک کننده است. در این روش ابتدا رضایت و علاقه‌مندی خود را نسبت به پیشنهاد مطرح شده بیان می‌کنید و سپس می‌گویید که در حال حاضر شرایط پذیرش آن را ندارید.
۵. اعلام موضع با جمله سه‌بخشی
- بخش همدلانه یا بازخورد مثبت: این بخش که با کلمه «من» شروع می‌شود فضا را دوستانه می‌کند و از پرخاشگرانه بودن جمله‌تان جلوگیری می‌کند. همچنین طرف مقابل معمولا می‌فهمد که شما علت درخواست و مشکل او را درک کرده‌اید. مثلا «من می‌دونم که تو موبایل من رو لازم داری...»
- بخش استدلالی: در این بخش دلیل یا دلایل تصمیم خودتان را اعلام می‌کنید. این دلایل باید تا حد ممکن کوتاه واضح و روشن باشند. یادتان باشد آوردن دلیل اضافی به ضرر خودتان تمام می‌شود. مثلا: «اما چون تصمیم گرفتم موبایلم رو به کسی قرض ندهم؛ یا چون در طول روز به موبایلم احتیاج پیدا می‌کنم...»
- بخش قاطع اعلام تصمیم: خیلی‌ها به این بخش نمی‌رسند و به همین خاطر جمله ناتمام‌شان موجب می‌شود طرف مقابل سوء استفاده کند و سکوت در این بخش را دلیل بر رضایت بگیرد. در این بخش شما تصمیم‌تان را بدون تعارف اعلام می‌کنید: «موبایلمو بهتون نمیدم.»
✍ گاهنامه مدیر
@znu_refah