✅منظور از فرمان نامه یا عهدنامه مالک اشتر، همان نامه ای است که از جانب امام علی(ع) خطاب به مالک اشتر، در باب آئین حکمرانی، هنگامی که وی را به استانداری مصر منصوب می کرد، نوشته است.
این نامه از مهم‌ترین و مفصل‌ترین سخنان منسوب به امام علی(ع) است.
📜زمان نگارش این عهد نامه هنگامی بود که وضع مصر در زمان حکومت محمّد ابن ابی بکر بر اثر کارهای معاویه درهم شد، و گروهی به خون خواهی عثمان برخاستند و به امام علی(ع) از اوضاع آن سامان خبر رسید.
پس در طی حکمی مالک بن حارث نخعی را به ولایت آنجا منصوب کرد.
مضمون آن بیشتر، چگونگی رفتار حکومت و مسئولان حکومتی با شهروندان مسلمان و غیرمسلمان و وظایف حکومت برای آبادانی مملکت و شکوفایی جامعه است.
🔹برخی از سفارشهای امام(ع) به مالک اشتر در مقام استانداری مصر عبارتند از :
۱)عدل و انصاف
۲)رضایت عموم مردم در پی عیب‌جویی مردم نرفتن و پرده‌پوشی بر عیوبشان
۳)گمان نیک به مردم
۴)مشورت با دانشمندان جهت اداره شهرها
۵)طبقه‌بندی مشاغل جامعه و اینکه هر یک از طبقات بر والی حقّی دارد.
۶)اوصاف قاضی
۷)اوصاف کارگزاران
۸)اولویت دادن آبادانی زمین‌ها بیش از خراج
۹)شرائط کاتبان
۱۰)نیکی به تجار و صنعتگران
۱۱)مراقبت دقیق از طبقه پایین جامعه
۱۲)مراعات حال نمازگزاران ناتوان هنگام نماز جماعت
۱۳)امتیاز ندادن به خویشاوندان و خواص در بیت المال و اموری که به ضرر غیر آنها تمام می‌شود.
۱۴)برطرف کردن بدگمانی مردم
۱۵)صلح با دشمن (در صورت درخواست وی و رضای خدا)
۱۶)وفای به عهد و استوار بستن آن
🔹برای این نامه بیش از ۸۰ ترجمه و شرح در منابع ذکر شده است.
📚منبع :
کتابنامه نهج البلاغه استادی، صص۱۲-۱۴