eitaa logo
SAAFI.IR
1.2هزار دنبال‌کننده
1.2هزار عکس
106 ویدیو
12 فایل
© تنها کانال اختصاصی و رسمی سایت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (قدس سره) ▪️پیشنهاد، انتقاد، سؤال شرعی و ... را در سایت معظم‌له مطرح نمایید سایت https://www.saafi.ir تلگرام t.me/Saafi_com تلفن تماس: ۳۷۴۷۹ - ۰۲۵
مشاهده در ایتا
دانلود
▪️بمناسبت روز بزرگداشت مقام علمی محدث جلیل القدر ثقه الاسلام شیخ کلینی رحمة الله علیه 🔸️ * بیانات حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی قدس سره در دیدار با اعضای كمیته علمی كنگره بین المللی بزرگداشت ثقة الاسلام كلینی بسم الله الرحمن الرحیم و الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی سیدنا محمد و أهل بیته الطاهرین، سیّما بقیة الله فی الارضین و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین إلی یوم الدین. 🔹اهمیت حدیث، روات و محدثان بزرگی كه حافظ حدیث و علوم حدیث بوده‌اند و هستند، نیاز به بیان و توضیح نیست و در این مسئله، هر چه بیشتر تأكید و تحقیق شود و روات و بزرگان حدیث، معرفی و زندگی و خصوصیات آنها بیشتر روشن شود، برای استحكام دین، مؤثر است. هر چه ما در ارتباط با این مسائل، بیشتر كار كنیم، بر اطلاعات و علم خودمان افزوده و حقایق واقعاً مهمی برای انسان كشف می‌شود؛ چون هر چه بخواهیم، در همین احادیث است، همه علوم اسلامی، اصول دین، فروع دین، الهیات، و... . 🔹هر چه به دین اسلام مربوط می‌شود، در همین احادیث است كه به وسیلة محدثان، در اختیار ما قرار گرفته‌اند. از این جهت، ما هر چه در این زمینه اهتمام كنیم، باز هم حق مطلب ادا نمی‌شود؛ ولی تقدیر از این بزرگان و تعظیم مقام اینها ـ كه خدمات بزرگی، به اسلام انجام داده‌اند ـ ، وظیفه ماست. 🔹اگر كلینی نبود، واگراین كتب اربعه نوشته نمی‌شد، حالا ما در چه وضعی بودیم؟ البته نمی‌گویم كل مطالب در این كتب است؛ ولی استنباط و استكشاف حقایق دین برای ما خیلی مشكل بود. كسی نمی‌تواند خدمتی را كه امثال كلینی به دین اسلام، مذهب شیعه و علوم حدیث كرده‌اند، به اندازة لازم توصیف كند. در هر صورت، برگزاری كنگرة كلینی، مسئله خیلی مهمی است و من از شما در حد خودم، تقدیر و تشكر می‌كنم. 🔹برای كتاب الكافی، شروحی نوشته شده، مانند مرآت العقول علامه مجلسی كه وقتی انسان مطالعه می‌كند، مطالب زیادی برایش روشن می‌شود؛ولی چون الكافی، بسیار با عظمت است، باید بیش از این درباره خود كتاب، روایات، اسناد و رجالی كه در این كتاب قرار گرفته است، تحقیق شود. 🔹اینها هر كدام، شاخه‌ای از علوم اسلامی‌اند كه اگر كسی بخواهد درباره این كتاب، به طور جامع اظهار نظر كند، باید جامع همه فنون اسلامی باشد. 🔹 در كتاب شریف كافی، فقط مسئله جمع‌آوری حدیث مطرح نیست و این طور نیست كه كلینی، یك محدث ساده‌ای بوده كه از مشایخ خود، اخذ حدیث می‌كرده و روایت، نقل می‌كرده است. ایشان یكی از علمای بزرگ اسلام‌اند. در كتاب توحید، خطبه‌ای از حضرت امیر المؤمنین علیه السلام در جوامع التوحید نقل و از آن، تجلیل و تعظیم می‌كند. این تجلیل، دلیل بر ادراك، بصیرت و تبحر او در علم الهیات است و گرنه هر كسی متوجه این قضیه نمی‌شود. در پایان خطبه می‌گوید: اگر تمام زبان‌های دنیا، همه یك زبان شوند و بخواهند خدا را معرفی كنند (البته می‌گویند به استثنای زبان انبیا)، به این حد یا بیشتر از این نمی‌توانند. فوق آنچه تصور شود در الهیات بتوان برای مردم گفت، در این خطبه هست. 🔹همچنین تبویب كتاب الكافی و این ترتیبی كه ایشان برای كتاب در نظر گرفته، یا الهام است یا حاكی از فكر بلند وی است. اول، كتاب عقل و جهل است. یعنی وقتی می‌خواهیم وارد این مطالب بشویم، باید از عقل، از آنكه می‌فهمد، و تشخیص می‌دهد، وارد شویم و حجیّت عقل را بررسی كنیم. بعد، فضیلت علم، توحید و... را بیان می‌كند و این، علامت این است كه ایشان در این امور، دارای بصیرت فوق العاده‌ای بوده است و در آن زمان، كم‌نظیر و شاید هم بی‌نظیر بوده است. بنابراین، الكافی و تبویب آن، معرف شخصیت كلینی است. به فكر هر كسی نمی‌رسد كه برای اولین بار چنین كتابی بنویسد. ایشان می‌نویسد و دیگران، از او اقتباس و تقلید می‌كنند. 🔹جنود عقل و جهل كه كلینی در كتاب عقل و جهل آورده، خیلی با اهمیت است. بعضی از علمای علم جدید بر آن، شروحی نوشته‌اند، مانند دكتر میرسپاسی، كه كتابی دارد كه شرح روایت جنود عقل و جهل است. دكتر میرسپاسی، با تخصص خودش ثابت می‌كند كه این جنودی را كه برای عقل فرموده‌اند، همگی دلالت بر عقلانیت اشخاص می‌كنند و هر كسی كه اینها را داشته باشد، علامت این است كه عاقل است و جنود جهل، مانند حسد و تكبر، علامت نقص عقل است. ایشان متخصص است و در شرح این روایت، كتاب بزرگی نوشته است. 🔹یكی از مطالبی كه دربارة شخصیت كلینی، كتاب الكافی و اسناد آن، در درس‌هایم تذكر داده‌ام، این است كه اگر چه این احادیث را مثل مرحوم مجلسی در مرآت العقول، به صحیح، حسن، مجهول، موثوق علیه و ... تقسیم كرده‌اند، اما این اصطلاحات، نسبت به اتقان و صحت خود الكافی، اثری ندارند.
🔸مآخذ و مصادر در اختیار كلینی، همه از مصادر مورد اعتماد،‌ معروف و شناخته شده است. آن موقع، این طور رسم بوده است كه اگر از كتابی، حدیثی را نقل می‌كردند، باید با سند نقل می‌كردند و به این كه كتاب، حاضر و در اختیارشان است، اكتفا نمی‌كردند. ▫️ در كتاب منتخب الاثر، یك روایت دربارة ائمة اثنا عشر علیهم‌السلام است كه راوی آن می‌گوید: این روایت را یكی از بزرگان اهل سنت در كتابش نقل می‌كند؛ ولی برای من روایت نكرد و اجازة نقل روایت را هم به من نداد. این روایت را در حالی كه دارای علو اسناد است و واسطه در آن كم است، از راه ناچاری نقل می‌كند. ▫️این شیوه، از اقسام تحمل حدیث در الكافی است. اگر كلینی، روایت را مثلاً از هشام بن حكم یا از منصور بن‌حازم یا از فضل بن شاذان، با یك یا دو سند نقل می‌كند، بر این اساس است. ممكن است بعضی از این سندها ضعیف باشند؛ ولی این مسئله، در صحت و اتقان كتاب، مدخلیتی ندارد؛ چون ایشان كتاب را از خود آنها گرفته، در مورد روایات می‌گویند كه سندش، موثق است، یا ضیعف است؛ اما اینها در مورد خود كتاب اثری ندارد. ▪️دلیل دیگر این كه شیخ طوسی رحمة الله علیه در كتاب الفهرست می‌گوید: «اخبرنا به جمیع كتبه فلان». این، نشان می‌دهد كه كتاب، نزد او بوده و ایشان اجازه گرفته است. در بعضی از روایات الكافی، آخرین كسی كه از امام علیه السلام روایت می‌كند و حتی بعضی از واسطه‌ها، خود شخص صاحب كتاب است. اینها خصوصیاتی است كه در مقام روایت‌شناسی، قابل توجه است. ▪️مقصودم از این مطلب، این است كه الكافی در نهایت اتقان و اعتبار است. 🔹یكی دیگر از امتیازات کتاب شریف كافی، این است كه پیش از صحاح ستّه، نوشته شده است و این كیفیت و ابواب، در كتاب‌های دیگر، موجود نیست. روایات الكافی از صحاح ستّه، بیشتر و حدود هفده هزار روایت است. كلینی، بیست سال روی این كتاب، زحمت كشیده است. خداوند رحتمش كند و بر علو درجاتش بیفزاید! ▪️در زمانی كه در كاظمین مشرف بودم، می‌خواستم به زیارت قبر ایشان بروم. از شخصی كه از اساتید اهل‌سنت بود، درباره نشانی قبر از او سؤال كردم و گفتم: كلینی ما. ایشان گفت: «فقط كلینی شما نیست؛ كلینی ما هم هست». ▫️این كه ما باید در حوزه حدیث و كتاب‌های حدیثی و تحقیق و تجلیل از آنها بیشتر وارد شویم، بسیار مهم است. از زمانی كه آیت الله بروجردی رحمه الله علیه تشریف آوردند، حوزه‌های علمیه از این جهت، وضعشان تغییر كرد؛ هم حوزه علمیه قم و هم حوزه علمیه نجف. ایشان وقتی درس می‌گفتند، به حدیث، اهمیت فراوانی می‌دادند. كتاب حدیث را می‌آورد و روایت را می‌خواند. اول دلالت روایت را بر مسئله‌ای كه داشتیم، بیان می‌كرد و سپس اگر لازم بود، اقوال علما را هم یادآور می‌شد. ایشان در احادیث، غور می‌كردند و احكام را چنان از این نصوص، استنباط می‌كردند كه حاجتی به این كه خیلی به اصول تمسك كنیم، نبود. ▪️اخیراً رسم شده كه می‌گویند: اول ببینیم مقتضای اصول چیست، بعد برویم سراغ روایت؛ ولی ایشان می‌فرمود: اول روایت را ببینیم. در درس ایشان، كم اتفاق می‌افتاد كه نیاز به اصول باشد. تبحر ایشان در علم اصول، فوق العاده بود و در این علم، نظرهای خاصی داشتند كه آنها را نوشته‌ام تا در آینده چاپ شوند. 🔹مقصودم این است كه حوزه باید در این زمینه تلاش كند تا ما كلینی، مجلسی و صدوق و ... را بشناسیم. من تعجب می‌كنم كه اینها چه طور به نقاط مختلف دنیا سفر می‌كرده‌اند؟ كتاب‌ها را چه طور می‌برده‌اند؟ آیا بیمار نمی‌شده‌اند؟ كتابی از تألیفات كلینی نقل می‌كنند كه من خیلی علاقه دارم آن كتاب، پیدا شود؛ كتاب ما قیل فی الائمة من الشعر. این كتاب اگر پیدا شود، كتاب بسیار نفیسی است. این،‌دلیل بر این است كه قبل از اینها برای حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شعر می‌گفتند....
بسم الله الرحمن الرحیم ای دختر دین و خواهر ایمان ای مهر سپهر دانش و عرفان ای اسوه شرم و عفّت و عصمت الگوی وقار و حشمتِ نسوان بر اوج شرف، مثالی از زهرا در قدس مقام، مریم دوران آری، سخن از بانوی کرامت، بنت موسی بن جعفر علیهماالسلام حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام است. بانویی که در ایمان، در عبادت و بندگی خدا، در زهد و بی اعتنایی به دنیا، در حفظ کرامت هایی که اسلام برای بانوان توصیه نموده، در رعایت حیا و عفاف و در نشان دادن تمام صفات برجسته ای که در سوره احزاب برای زنان، مانند مردان موجب افتخار شمرده شده، نمونه و اسوه بود. در بین همه مواضع ممتازه آن حضرت، موضع ایشان در هنگامه سفر به سوی برادر و امام بزرگوار خویش حضرت امام رضا علیه الصلاة و السلام، موضعی خاص بود؛ موقفی که می توان گفت به ملاحظه افشای ظلم دشمنان اهل بیت علیهم السلام و ترویج معارف ناب شیعه، بسیار مهمّ بود. در آن سفر بسیار با اهمیت، به واسطه آن حضرت و پیروان اهل بیت علیهم السلام، معارف ناب و دستورات حیات بخش قرآن و عترت، ترویج شد و ظلم و ستم های دشمنان دین، افشا گردید. البته برکات وجودی آن حضرت تنها به زمان حیات مبارکشان اختصاص نداشت، بلکه پس از ایشان، مضجع و حرم فرشته پاسبان آن بزرگوار، به مرکز نشر تشیّع و معارف نورانی قرآن و اهل البیت علیهم السلام تبدیل شد، چنان که در این ابیات عرض کرده ام : قم بارگاه حضرت معصومه عشّ آل کز علم و از حدیث در آن یادگارهاست هم موطن صحابه و خاصان شیعیان مردان پاک طینت و دانش مدارهاست آری، قم که موطن صحابه و خواص شیعیان اهل بیت علیهم السلام بود، به واسطه وجود آن حضرت، نورانیت و اهمیت صد چندان گرفت و مضجع پر برکتشان، ملجأ فقها و بزرگان دین و مأمن همه شیفتگان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام گردید و هم اکنون نیز علم و فقاهت و اخلاق از قم به جهان صادر می شود و اینها همه از برکت وجود مضجع منوّر بانوی کرامت، در قم می باشد. باید قدر این نعمت را دانست و قدرشناس آن بود و این قدردانی انجام نخواهد شد، مگر به معرّفی بیشتر مواضع آن حضرت در اطاعت خدا و عفاف و حجاب و در همه امتیازات خاصی که آن بزرگوار داشتند و الگو قرار دادن آن صفات ممتازه. امروز، وظیفه و تکلیف دوستداران و شیفتگان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام، زنده نگه داشتن راه و اهداف ایشان می باشد؛ بخصوص بانوان، باید حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام را در بندگی خدا، در عفاف و حجاب، در پیروی کامل از امام زمان خویش، الگو قرار دهند و خود را به همه صفات بانوی مسلمان که در سوره احزاب بدان اشاره شده است مزیّن سازند.
بسم الله الرحمن الرحیم بزرگداشت و تجلیل و تعظیم ایام الله و روزهای ولایت و امامت، بزرگداشت کرامت، عزت و عظمت مقام انسانیت و اوج قرب بشر به درگاه اقدس ربوبیت و الوهیت است. این روزهای بزرگ و با عظمت، برای همگان فرصت ارزنده ای است تا معرفت دینی خود را بیشتر و ارتباط روحی و معنوی خود با اولیای دین علیهم‎السّلام را، کاملتر سازند و با تجلیل از این ایام پر برکت، علاقه و ارادت خود را به خاندان وحی و نبوت ابراز نمایند. ▪️عجز همگان از توصیف حضرت یکی از این روزهای الهی و ایام نیکو، روز ولادت مسعود و مبارک عالم آل محمد حضرت امام علی بن موسی الرضا علیهم صلوات الله است. چه عرض کنم در وصف و مدح آن کسی که بزرگان علم و دانش از فریقین، او را با بالاترین عبارات و الفاظ ستوده اند، و بیان مثل حقیر، الکن و نارسا از وصف حتی قطره ای از اقیانوس بیکران عظمت شخصیت آن حضرت است؛ اما از باب شکرگزاری نسبت به ولایت آن پیشوای علم و معرفت، چند کلمه ای را عرض می کنم: مرا بس است همین افتخار و عزّت و شأن‏ * كه از ازل ز ولایش به گردنم رسن است‏ هزار سال سراید مدیحش ار «لطفى» * هنوز حرف نخستین و مطلع سخن است‏ ▪️هجرتی جاودان یکی از مهمترین وقایع زندگی حضرت علی بن موسی الرضا علیهماالسلام، سفر ایشان از مدینة النبی صلی الله علیه وآله به خراسان بود که پیامدهاى مفیدى به دنبال داشت. حركت آن حضرت به طور رسمى بود؛ به طورى كه در طى این مسافت طولانى كه از شهرهاى بزرگ و كوچك و بخش ها ودهستان ها و دهكده هاى بسیار، عبور مى كردند، شور و هیجان عجیبى در كشورهاى اسلامى پدید مى آورد و موجب شد مسلمانانى كه تا آن موقع نمى توانستند احساسات ارادتمندانه خود را به اهل بیت علیهم السّلام اظهار كنند، علایق ناگسستنى و پیوند خود را با دودمان پیامبر صلّى الله علیه وآله وسلّم و ذریّه آن حضرت آشكار سازند و در بین همه مردم از خواصّ و عوام، سخن از اهل بیت علیهم السلام و فضایل و مقامات آنان و ظلم هایى كه به آنها شده بود، مطرح گردید. مردم و جماعات بسیار، از تشرّف به دیدار امام، غرق وجد و نشاط و سرور شده بودند؛ زیرا شرفیابى به حضورش را براى خود، شرفیابى به حضور جدّش پیامبر اكرم صلّى الله علیه و آله وسلّم مى شمردند. مردم در معابر، میادین، مساجد و هر جا كه مسیر آن حضرت بود، اجتماع مى كردند و با حضورشان صفحه نوینى را در تاریخ اسلام مى ساختند و روش و نظام عصر نبوّت رسول خدا و خلافت على مرتضى صلوات الله علیهما را احیا مى كردند. همه به هم مى گفتند: چه خوب شد؛ حق به مركزش بازگشت. مأمون خودش مى خواهد، زمینه انتقال خلافت را به امام فراهم كند. امام در هر مكانی كه قدم مى گذاشت، ارادت و محبّت مردم آنجا اوج مى گرفت و در كالبد ایمان و اخلاصشان، جان تازه مى دمید. امام را زیارت مى كردند؛ در سیمایش، سیماى رسول خدا را تماشا نموده و گریه مى كردند؛ ناله و ضجّه مى زدند؛ شعر مى خواندند؛ شادى مى كردند و صلوات مى فرستادند. به راستى، چه حادثه اى مهمتر از این مى توانست مذهب تشیّع را زنده سازد و مردم را به سوى حقیقت رهبرى كند؟ وچه منظره اى زیباتر و نافذتر و جذّاب تر از جمال دل آرا و چهره ملكوتى امام است؟ ▪️ولایتمداری مردم نیشابور نیشابور یکی از شهرهای بین راه امام بود. امام علیه‌السّلام با آن جلال ملکوتی و ابهت و عظمت معنوی، شهر نیشابور را مزیّن فرمود. چنان‌که نقل می‌نمایند: در حالی که امام علیه‌السّلام در عماری نشسته، و روی زیبای دل‌آرا و جمال همایون حق‌ّنمایش از مردم پنهان بود؛ آن خلق بی‌شمار که آرزوی زیارت سیمای دلربای امام را داشتند، از هر طرف هجوم آورده، و شعار و تکبیر و صلوات سر می‌دادند. از آن میان، دو نفر از پیشوایان و حافظان احادیث رسول اکرم صلّی‌الله علیه و آله و سلّم پیش آمدند، و به امام علیه‌السّلام چنین خطاب کرده و درخواست و تقاضا نمودند أیُّهَا السُّلالَةُ الطَّاهِرَةُ الرَّضِیَّة، أَیُّها الخُلاصَةُ الزَّاكِیةُ النَّبَویَّة بِحَقِّ آبَائِكَ الأطهَرینَ وَأسلَافِكَ الأكرَمینَ إلّا أَرَیتَنا وَجهَكَ المُبَارَكَ المیمُونَ، وَرَوَیتَ لَنَا حَدیثاً عَن آبائِكَ عَن جَدِّكَ نَذكُركَ بِهِ. 🔹ما هر چه بیندیشیم، سؤالی از این جامع‌تر و پرمعنی‌تر در این فرصت طلائی که برای خلق نیشابور فراهم شده بود نبود؛ سؤال از حدیثی نمودند که در طول ازمنه و اعصار و تا دنیا هست، افتخار نقل آن برای مردم باقی باشد، و زبان به زبان، و قرن به قرن، و قلم به قلم، آن را بگویند و بشنوند، و بنویسند و بخوانند.
به دنبال این سؤال معرفت‌جویانه بود که امام علیه‌السّلام در مقام پاسخ برآمده و مرکبی را که بر آن سوار بود متوقّف نمود، و پرده از جمال مبارک برداشت، و چشم مسلمانان را به دیدار طلعت مبارک و با میمنت روشن فرمود، باز هم به عبارت «فَاستَوقَفَ البَغلَةَ وَ رَفَعَ المظَلَّةَ وَ أقَرَّ عُیُونَ المُسلِمینَ بِطَلعَتِهِ المُبَارَکةِ المیمُونَةِ» خلایق که چشمشان به جمال جهان‌آرای امام افتاد، همه از خود بی‌خود شده، همان حالی که برای بانوان مصری به هنگام دیدار جمال حضرت یوسف دست داد خود را فراموش و زبان حالشان «مَا هَذَا بَشَرًا إِنْ هَذَا إِلَّا مَلَكٌ كَرِیمٌ» بود. از این رو، صدای شوق و وجد و شادی آنها بلند، و فریاد تکبیر و تهلیلشان فضا را پر کرده، گروهی از شوق گریه می‌کردند، گروهی رکاب امام یا مرکب او را می‌بوسیدند، گروهی محو تماشای جمال آقا بودند، و صدای شوق و فریاد شور و نشاط آنها مانع بود که امام علیه‌السّلام آنها را به روایت حدیث سرافراز فرماید. آن گاه آن امام همام و پیشوای دانشمندان و حقیقت جویان، لب به سخن گشود و در آن مشهد عظیم که در نیشابور برپا شد، کلامی فرمود که بلیغ‌تر و سخنی رساتر و حدیثی پر فائده‌تر، و جامع‌تر از آن نبود: 🔸سمعت أبی موسى بن جعفر یقول: سمعت أبی جعفر بن محمد یقول: سمعت أبی محمد بن علی یقول: سمعت أبی علی بن الحسین یقول: سمعت أبی الحسین بن علی یقول: سمعت أبی أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیهم السلام یقول: سمعت رسول الله صلى الله علیه وآله یقول: سمعت جبرئیل علیه السلام یقول: سمعت الله عز وجل یقول: لا إله إلا الله حصنی، فمن دخل حصنی أمن من عذابی، فلما مرت الراحلة نادانا: بشروطها وأنا من شروطها. امام علیه‌السّلام در یک عبارت، هم توحید و یکتاشناسی و یکتاپرستی را به مردم درس داد و هم آنها را به آنچه بِدان توحید، اکمال و اتمام و مبیّن و تفسیر تعریف می‌شود، یعنی ولایت خودش و سائر ائمّه طاهرین علیهم‌السّلام هدایت فرمود. آری، قبول ولایت اهل بیت علیهم السلام و ولایت امام رضا علیه السلام شرط قبولی توحید و در امان خدا بودن است. هر چند این حدیث شریف، از لحاظ سند به سلسلة‌الذّهب معروف شده، ولی اهل معرفت می‌دانند که چیزی از مواد گرانبهای دنیا اگرچه هزاران برابر طلا و جواهرات ارزش داشته باشد با آن برابر نمی‌شود تا بتوان این سند را به آن تشبیه کرد. اگر همه دنیا را در یک کفه ترازو بگذارند، و سند این حدیث یا لفظ آن را در کفه دیگر بگذارند، در جنب سنگینی این حدیث، پر کاهی هم محسوب نمی‌شود، و اصلاً تشبیه یعنی صورت و حقیقت به مجاز، و معقول به محسوس، اگر هم کسی یا در موردی شود از تنگی قافیه است، و إلّا به گفته مرحوم آیة الله والد معظّم اعلی الله مقامه: لعل و مرجان را چه کس گفته است بهتر از خزف * جـان علوی را چه کـس سنجید با نقش جدار ▪️باید همه ما قدردان نعمت ولایت باشیم و تبلیغ و ترویج معارف اهل بیت و معارف رضوی علیهم السلام را از مهمترین وظایف خویش بدانیم تا تشنگان حقیقت و علم و بینش، از این سرچشمه ناب و زلال سیراب گردند.
بسم الله الرحمن الرحیم اللّهم صلّ علی علی بن موسی الرضا المرتضی الإمام التقی النقی و حجّتك علی من فوق الأرض و من تحت الثّری الصّدیق الشهید صلوة تامّة متواترة. سخن به ذكر تو آراستن مراد این است كه پیش اهل هنـر، منصبی بود ما را و گر نه منقبت آفتاب معلوم است چه حاجتست به مشّاطه روی زیبا را مگر می‌توان درباره شخصیّت عظیم و فضایل بی منتهای عالم آل محمد صلی الله علیه و آله، سخن گفت؟ درست مثل اینكه همه ابنای بشر در كنار اقیانوسی بیكران ایستاده و مقداری اندك از آب در كف گرفته و بخواهند آن را به رخ اقیانوس بكشند. چه خیال باطلی! آیا همه دانشمندان و بزرگان كه علم و دانش آنها محدود و اندك است، درباره حضرت علی بن موسی الرضا علیه الصلوة و السلام می‌توانند مطلبی بگویند؟ البتّه دانشمندان، نویسندگان، ادبای عالم و شعرای جهان و مادحین بزرگی كه با زبان‌های گوناگون هر كدام توانسته‌اند ذرّه‌ای اندك از مكنونات قلبی خود را به آستان ملك پاسبان آن حضرت تقدیم نموده و عرض ادب نمایند، همه و همه زبان حالشان این است كه: أهدت سلیمانَ یوم النَّحل نملتة رِجلَ الجراد الّتی قَد كَانَ فی فیها ترنّمت بفصیح القول و اعتذرت إنّ الهــدایا عَلی مِقـدارِ مُهدیها ▫️بلی! باید در مقابل فضایل بی نهایت حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیة و الثناء، جبهه خضوع بر زمین سایید و اعتراف به عجز در برابر وصف مكارم اخلاقی آن حضرت نمود و البته از باب: «آب دریا را اگر نتوان كشید * هم به قدر تشنگی باید چشید» چند جمله ای را تقدیم می نمایم: برای جامعه اسلامی و همه جوامع انسانی، هیچ چیزی مانند آشنایی با سیره و مكتب اهل البیت علیهم السلام نمی تواند آموزنده‌تر و سازنده‌تر ‌باشد و باید آن را باید به عنوان یك علم بزرگ جهانی، بلكه بالاتر معرفی نمود كه مسلمانان و جامعه بشریت نیازمند شناخت بیشتر این سیره جامع الجوانب و عمیق المعانی و پژوهش و درس و بحث و كاوش در آن می‌باشند، كه مفیدتر از آن برای این‌كه سرمشق سبك زندگی و راهنمای سیر به سوی تعالی و آگاهی و منش‌های نیكو و رفتار و كردار پاك و اندیشه‌های تابناك باشد وجود ندارد، ‌و همه شئون حیات مادّی و معنوی و روحی و جسمانی بشر را فراگرفته است. ▫️معرفت این سیره، علم است و نه یك علم كه علوم بسیار، كه همه در داخل این علم تدریس می‌شود، و عالم غیب و شهود را معنی و تفسیر می‌نماید. اگر چه همه ائمه طاهرین علیهم السلام نور واحدند و خداوند متعال، آسمان‌ها و زمین را به سبب وجود آنها خلق كرده است، لیكن هر كدام از آن بزرگواران در زمان و عصر خودشان ظهور و ویژگی‌ خاصی نشان دادند، به طور مثال و به مناسبت ایام میلاد با بركت حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام، باید بگوییم به واسطه وجود مبارك آن حضرت در آن شرایط و اوضاع بعد از حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام و جریان زندانی‌شدن پدر بزرگوارشان كه جریان خاصّی پدید آمده بود و موضع و موقعیت شیعه ضعیف شده بود، همه آن ضعف‌ها مبدّل به قوّت شد و مذهب دوباره تشیید شد. در زمان آن بزرگوار، ظهور علمی ایشان فوق العاده بود و به همین سبب ایشان را عالم آل محمد علیهم السلام لقب داده‌اند. ▫️شما مباحثات آن حضرت را با سران ادیان و مذاهب دیگر ملاحظه كنید. مطالب و علومی كه از ایشان صادر شده است همه برای احیاء امر دین فوق العاده مؤثر واقع شده است. آن حضرت از مدینه تا مرو هم كه تشریف می‌آوردند، با حضور و وجود مباركشان همه جا موج ولایت اهل بیت علیهم السلام ظهور پیدا می‌كرد، مردم متوجه به اهل بیت علیهم السلام می‌شدند و حقّانیت آن حضرات بر همه نمایان می‌گشت. در همین مسافرت امام رضا علیه السّلام به خراسان، بهترین فرصت پیش آمد تا علوم و معارف اسلام ـ كه در نزد امامان، موجود بود و از مواریث نبوّت به شمار می‌رفت ـ منتشر شود و در دسترس علما و دانشمندان قرار گیرد. ▫️عصر مأمون، سرآغاز آشنایی مسلمانان با اصطلاحات و مكتب‌های فلسفی بود كه به واسطه ترجمه كتب فلسفی به زبان عربی، صورت گرفت و مأمون نیز از این برخورد استفاده نموده و شخصاً آن را ترویج و تشویق می‌كرد و در نتیجه نابسامانی‌های فكری و القای شبهات و اشكالات، در عقاید و مسایل اسلامی زیاد گردید؛ و از سوی دیگر، بحث ومناظره بین مسلمانان و علمای ادیان دیگر نیز توسعه یافت و مباحثات مذهبی رایج گردید.
▪️حضرت رضا علیه السّلام برای حفظ عقاید مسلمانان و ردّ هر گونه شبهه و شكّ و ایراد و نیز راهنمایی علما، مجاهدت‌های فراوانی فرمودند، و شخصاً با دانشمندان بزرگِ ادیانِ مختلف، مباحثه كرده و آنها را محكوم و مُجاب كردند؛ كه صورت آن جلسات مباحثه و مناظره، در كتب تاریخ و حدیث، ثبت و ضبط گردید؛ و امروزه یكی از ذخایر مهمّ علمی در فنّ احتجاج و استدلال و اثبات عقاید محسوب می‌شود و همواره مورد استفاده علما و دانشمندان بوده و خواهد بود. آوازه علم و فضل آن حضرت، جهان اسلام را پر كرد و این سفر با همه افاضات علمی، معارف دینی و علوم اسلام و عقاید و فقه را تجدید كرد و به واسطه همین مطلب است كه آن حضرت را «مجدّد رأس مأة ثانیة» خوانده اند. ▪️در كتاب عیون اخبار الرّضا كه كمتر از یك قرن، بعد از رحلت آن حضرت تألیف گردیده، از سندهای عالی و معتبر استفاده شده است، و از این رو، این كتاب عظمت مقام علم و جلالت و موقعیت بی نظیر امام را تا حدّی بیان نموده است. مشایخ علمای سنّت نیز به آن حضرت، ارادت می‌ورزیدند و ایشان را یكی از اولیای بزرگ می‌شمردند و در مدح آن حضرت، اشعار و قصاید بسیاری سروده‌اند. غرض این‌كه آثار و بركات وجود مبارك حضرت رضا علیه السلام و موقعیتی كه برای ایشان فراهم شد، بیشتر از آن است كه انسان توان تصوّر آن را داشته باشد. پس، سزاوار است كه زمین ادب ببوسیم، و خداوند متعال را به نعمت ولایت آن حضرت و آباء طاهرین و ذرّیه بزرگوارش تا حضرت صاحب وقت ولیّ عصر و مالك امر مولانا المهدی ارواح العالمین له الفداء حمد و سپاس بگوییم. ▪️در پایان چند بیتی را به محضر والای آن امام همام تقدیم می دارم امّید است مقبول آن درگاه ملك پاسبان قرار گیرد: الا یا عـلی بن موسی الرضا * امــــان خـلائق، امین خدا ایا عالم آل و عِدل كتاب * ظهور مقامات اهل كساء شمایید آیات و اسماء حق * هدایت‌فزا و جهالت‌زدا خدا را شما بنده مخلَصید * به تسلیم و تفویض و صبر و رضا به لطفی صافی به لطف شما * سِزَد لطف و احسان و جود و عطا
بسم الله الرحمن الرحیم انا لله و انا الیه راجعون ▪️ضمن عرض تسلیت به مناسبت درگذشت شهادت گونه رئیس جمهور محترم خادم الرضا علیه السلام جناب حجت الاسلام والمسلمین رئیسی و حجت الاسلام والمسلمین آل هاشم، و دکتر امیرعبداللهیان، و دکتر رحمتی و جمعی از خادمان دین و ملت به اطلاع میرساند بنا بر اعلام شورای عالی مدیریت حوزه های علمیه مبنی بر تعطیلی دروس حوزه، درس خارج فقه استاد عالیقدر حاج شیخ محمد حسن صافی گلپایگانی سه شنبه اول خردادماه ۱۴۰۳ تعطیل می باشد.
قصیده لامیه حضرت ابوطالب (ع) متن دروس اعتقادی و ادبی حوزه در دیدار معاون مجمع جهانی اهل البیت علیهم السلام با استاد عالیقدر آقای محمد حسن صافی گلپایگانی، این استاد گران قدر در قسمتی از سخنان خود از متولیان حوزه علمیه خواستند که قصیده لامیه را در دروس ادبی حوزه قرار دهند تا طلاب محترم با آن آشنا شوند و بتوانند در کنگره های مهم ادبی و علمی آن را ارائه دهند. دیدار معاون مجمع جهانی اهل البیت علیهم السلام با استاد عالیقدر آقای محمد حسن صافی گلپایگانی در این دیدار که بعضی از مدیران ارشد مجمع جهانی اهل البیت نیز حضور داشتند، ۳۳ جلد کتاب درباره حضرت ابوطالب علیه السلام که توسط این مرکز مهم فرهنگی به زیور طبع آراسته شد به بیت مرجع ولائی آیت الله العظمی صافی گلپایگانی قدس سره تقدیم شد. حجت الاسلام والمسلمین آقای فرمانیان معاون مجمع جهانی اهل البیت علیهم السلام گزارش مبسوطی درباره فعالیت های مجمع در سطح داخل و خارج از کشور ارائه داد و در ادامه درباره طبع موسوعه ارزشمند حضرت ابوطالب علیه السلام اظهار داشت: “محققین این مجمع برای تألیف این دوره از کتاب ها زحمات زیادی را متحمل شدند که نام و یاد بزرگ ترین حامی و مدافع حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله در جهان اسلام احیاء شود و ریاست محترم مجمع آیت الله رمضانی بر این کار مهم تاکید فراوانی داشته و دارند از آنجا که حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی قدس سره در دیدار ریاست و مسئولین مجمع در زمان حیات مبارکشان توصیه های مهمی بر احیاء نام مبارک حضرت ابوطالب علیه السلام داشتند از این جهت این دوره از کتاب به روح مطهر آن مرجع مدافع حریم اهل بیت علیهم السلام تقدیم می شود.” بیانات استاد حاج شیخ محمد حسن صافی گلپایگانی در مورد مجمع جهانی اهل بیت و حضرت ابوطالب (ع) استاد معظم حاج شیخ محمد حسن صافی گلپایگانی در ابتدای بیاناتشان از خدمات این مجمع که بنام مبارک اهل البیت علیهم السلام مزین است برکات و آثار زیادی داشته و دارد تشکر و تقدیر نمودند و گفتند: “حضور این مجمع مبارک در بیش از صد کشور اعم از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی و تلاش برای نشر و تبلیغ فرهنگ اصیل اسلام و مکتب نورانی اهل بیت علیهم السلام افتخاری بزرگ برای این مرکز است. تألیف و نشر صدها کتاب دینی به زبان های گوناگون و ارائه احادیث و روایات اسلامی به زبان های مهم روز و نشان دادن محاسن و زیبائی های کلمات حضرات معصومین علیهم السلام و تشکیل کنگره های بزرگ علمی و مذهبی در داخل و خارج ایران از توفیقات مهمی است که شامل این مجمع مقدس بحمدالله تعالی شده است. استاد صافی گلپایگانی در ادامه بیان داشتند: یکی از کارهای مهمی که مجمع جهانی اهل البیت علیهم السلام به بهترین وجه ممکن به آن پرداخت موسوعه ارزشمند حضرت ابوطالب علیه السلام است که در ۳۳ جلد آنرا به زیور طبع آراسته و به جوامع بزرگ علمی و دینی تقدیم نمود. معرفی حضرت ابوطالب علیه السلام بزرگ حامی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به جهان اسلام از وظائفی است که بر عهده عالمان دین و دانشوران و بزرگان علم و فقاهت و ادب و کمال است و شاید بتوان گفت معرفی پدر بزرگوار امیرالمؤمنین علیهماالسلام بر همه مسلمانان بویژه شیعیان جهان واجب کفائی است. شخصیتی عظیم الشأن مانند حضرت ابوطالب علیه السلام که در محاسن اخلاق و در ادب و کمال و انشاد شعر یک شخصیت استثنائی در تاریخ است، که در این باره باید کتاب ها نوشته شود و ایشان را بهتر و بیشتر معرفی نمود. قصائد ادبی ایشان به خصوص قصیده لامیه آن مرد بزرگ به اعتراف ادیبان بزرگ عرب زبان از بهترین قصائدی است که نظیر آن یا وجود ندارد یا کم است. اگر بگوئیم حضرت ابوطالب مانند بزرگ آیه خلقت حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام مظلوم تاریخ است گزاف نگفته ایم. امروز وظیفه حوزه های دینی و جوامع علمی این است که با دفاع از این حامی بزرگ اسلام تا اندازه ای مظلومیت ایشان را کاهش دهیم. آیت الله العظمی صافی گلپایگانی قدس سره بر احیای نام مقدس و مواضع حضرت ابوطالب علیه السلام همیشه تاکید داشتند و می فرمودند همه حوزه های علمیه در جهان اسلام باید در ادای این وظیفه دینی همت و تلاش مضاعف داشته باشند. استاد صافی گلپایگانی در قسمتی از سخنان خود از متولیان حوزه علمیه خواستند که قصیده لامیه را در دروس ادبی حوزه قرار دهند تا طلاب محترم با آن آشنا شوند و بتوانند در کنگره های مهم ادبی و علمی آن را ارائه دهند.
استاد خارج حوزه علمیه قم در پایان اظهار داشتند: مجمع جهانی اهل البیت علیهم السلام این توفیق بزرگ را پیدا نموده که سی و سه جلد کتاب درباره حضرت ابوطالب علیه السلام به زبان های عربی، فارسی و لاتین را گردآوری و چاپ نمايد. این یکی از کارهای بزرگ و مقدس این مرکز مهم اسلامی است. اولا به مؤلفین و گردآورندگان این موسوعه عظیم تبریک عرض نموده و از خداوند متعال مسئلت دارم که خدمات آنان را منظور نظر کیمیا اثر حضرت بقیة الله الاعظم ارواح العالمین له الفداء قرار دهد، و ثانیا به مدیران و مسئولین و همه خدمتگزاران به این موسسه بزرگ اسلامی بویژه آیت الله رمضانی ریاست محترم مجمع و به جنابعالی و عزیزان و بزرگانی که در خدمت آنها هستم و زحمات زیادی برای ارائه این مجموعه مقدس متحمل شدند تبریک می گویم، و با زبان الکن خود از این همه زحمات تقدیر و تشکر می نمایم. امید است که در آینده به توفیقات بیشتری نائل و در احیاء امر اهل بیت علیهم السلام که فرمودند رحم الله من احیی امرنا موفق و موید باشید.