💎 حرُمَ الْوَفَاءُ عَلَى مَنْ لاَ أصْلَ لَهُ
ناكسان را وفا نباشد.
تو وفا و مروّت و مردى
ز كسى جو كه اصل دارد و نسل
كه وفا بر كسى حرام بُود
كه قصورى بُود ورا در اصل
📚نثر اللئالی، ص۶۲.
#حدیث_روز
#امیرالمؤمنین علیهالسلام
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«اصول پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان بر مبنای سیره تربیتی حضرت زهرا علیهاالسلام»۱*
⏹️ *مقدمه*
✍🏼 این گفتار به واکاوی سیرۀ تربیتی حضرت زهرا علیهاالسّلام پرداخته است تا اصول پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان را از دیدگاه ایشان تبیین کند.
🔷🔹 *بهرهگیری از این اصول به راهکارهای تربیتی والدین و مربیان جهت میدهد و فعالیتهای آنها را در عرصۀ تربیت، هدفمند میکند.*
🔷🔹 در روش تربیتی حضرت زهرا علیهاالسّلام، *اصول تربیتی در سه سطح نمود دارد؛ اصول ناظر به والدین، اصول ناظر به فرزندان و اصول ناظر به عمل تربیتی.*
🔹 اصول ناظر به والدین نشان میدهد در منطق تربیتی آن حضرت علیهاالسّلام، تربیت، فعل خداست و از این حیث استعانت از خدا برای کسب شایستگی در مقام نمایندگی او لازم است. همچنین، برخورداری از ثبات عاطفی و تخصص از اصول مربوط به والدین است.
🔹 اصول ناظر به کودک بیانگر لزوم آگاهی از ظرفیت جسمی و روحی فرزندان است.
🔹از میان اصول ناظر به عمل تربیتی، هنرگرایی، تحریک حقطلبی، ترجیح عقلگرایی ایمانی بر نازپروری، کرامتپروری و اقدام عملی، در سیرۀ تربیتی صدیقۀ طاهره علیهاالسّلام اهمیت بیشتری دارند.
⬅️ از منطق تربیتی حضرت زهرا گزارههای کلی استنباط میشود که بالاصاله ناظر به والدین است. این گزارهها بر نقش والدین در فرایند تربیت تأکید دارند؛ یعنی والدین ازآن رو که در امر تربیت دخیل هستند، اقتضائاتی دارند که باید در فرایند تربیت لحاظ شود.
📚 «حوزه.نت»
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«اصول پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان برمبنای سیره تربیتی حضرت زهرا علیهاالسلام»۲*
🟦 *الف) اصول ناظر به والدین*
🔹 *1. اعتصام و استعانت*
✅ بعضی از مربیان، در زمانی اندک، انسانهای بزرگی را تربیت کردهاند. اینان، همان مربیان بااخلاص بودهاند.
مربی زمانی میتواند دیگران را به خدا پیوند دهد که خود با خدا پیوند داشته باشد. به علاوه، بدان دلیل که غایت پرورش فضائل در مسیر تربیت، توحید و قرب الهی است، مربی باید همواره از خدا استمداد کند تا بتواند آنچه موجب رضایت اوست، محقق کند و بر مشکلات این راه غلبه کند.
◀️ درواقع، از آنجا که تعلیم و تربیت کار خداست، شایستگی حیازت مقام نمایندگی خدا را باید از او بخواهیم.
✅ در سیره تربیتی حضرت زهرا استعانت از خدا، نمود ویژهای دارد؛ به گونهای که در وصف عبادتش گفتهاند: «در تمام دنیا عابدتر از فاطمه یافت نمیشود. او به حدی برای عبادت برپا میایستاد که پاهایش ورم میکرد»
📗 بحارالانوار،ج۴۳، ص۷۵.
⚜️ *اعتصام به خدا چنان نمودی در زندگی حضرت دارد که در شیرینترین لحظات زندگی، یعنی شب اول زندگی مشترک، از علی علیهالسلام میخواهد که آن شب را به نماز برخیزند و به عبادت مشغول شوند، چنانکه وقتی فردای آن روز پیغمبر اکرم از علی علیهالسلام پرسید: «همسرت را چگونه یافتی؟» حضرت فرمود: «بهترین یاور برای اطاعت و عبودیت خداوند.»*
📗 بحارالانوار، ج۴۲، ص۱۱۸
📚 « حوزه.نت»
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«اصول پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان برمبنای سیره تربیتی حضرت زهرا علیهاالسلام»۳*
🔶 *الف) اصول ناظر به والدین*
🔸 *۲. ثبات عاطفی*
🍃 گاهی ممکن است عواطف والدین با ارزشهای تربیتی تعارض پیدا کند؛ بدین معنا که اِعمال این عواطف فرزند را از کسب فضیلتهای اخلاقی بازمیدارد. این نوع عاطفهورزی به دلیل تعارض با هدف اصیل تربیت، جنبۀ ضدارزش پیدا میکند. بنابراین، ثبات و پایداری عاطفی والدین به مثابۀ یک اصل تربیتی مطرح است.
❇️ حضرت صدیقۀ طاهره همیشه در امر تربیت فرزندانشان پایداری عاطفی نشان میداد و مصالح معنوی فرزندانش را بر عواطف خود مقدم میداشت.
🍃 در سیرۀ آن حضرت آمده است،
وقتی خبر شهادت امام حسین علیهالسلام در کربلا و چگونگی آن واقعه را از پیامبر شنید، بسیار گریست؛ اما بدان دلیل که این شهادت یک سعادت و فوز عظیم در مسیر تربیت فرزندش بود، این مصیبت بزرگ را پذیرفت و عرض کرد: «پدرجان، در برابر خواستۀ خداوند تسلیم و راضیام و به خدا توکل میکنم»
📘 ابن شهرآشوب، ج۳، ص۳۸۴
📚 «حوزه.نت»
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«اصول پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان برمبنای سیره تربیتی حضرت زهرا علیهاالسلام»۴*
🔶 *الف) اصول ناظر به والدین*
🔸 *۳. دانش و تخصص*
💢 بسیاری از مربیان در فراگیری معارف تربیتی نقص بینشی داشتهاند. این افراد تنها نیمرخی از حقیقت انسان را یافتهاند و انسان را در همان نیمرخ میخکوب کردهاند.
⏹️ تربیتدهی فرع تربیتشناسی و تعلیم، فرع تعلّم است؛ پس والدین ابتدا باید دانش و تخصص لازم را برای تربیت و پرورش فضائل داشته، اهداف و مقاصد خلقت انسان و هستی را دریافته، غایت تربیت را درک کرده و دربارۀ استعدادهای متربی شناخت کافی داشته باشند تا بتوانند به امر تعلیم بپردازند.
⬅️ *دانش و تخصص به مثابۀ اصل تربیتی برای مربی ضرورت دارد؛ چراکه در فرایند تربیت، مرحلۀ تعلیم و آموزش معارف اخلاقی بخش مهمی از این فرایند را شکل میدهد.*
❇️ حضرت زهرا سلاماللهعلیها به مسئلۀ علمآموزی بسیار اهمیت میداد و آموزندۀ علم را دارای اجر بسیار میدانست و خود نیز در این راه از مقام علمی ممتازی بهرهمند بود.
❇️ اگر حضرت زهرا توانست شخصیتهایی مانند حسنین علیهماالسلام تربیت کند، بهیقین یکی از دلایل آن، بهرهمندی او از علم و معرفت بود.
❇️ همچنین، حضرت برای تربیت دیگران نیز با صبر و حوصله به سؤالات فقهی آنان پاسخ میداد تا مسیر تربیت الهی آنها هموار شود.
📚 «حوزه.نت»
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«اصول پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان برمبنای سیره تربیتی حضرت زهرا علیهاالسلام»۵*
🔶 *الف) اصول ناظر به والدین*
🔸 *۴. نقش بیبدیل مادر*
◀️ امور بسیاری در رشد و پرورش فضائل اخلاقی فرزندان نقش دارند. این امور تفاوت هایی از حیث نوع تأثیر- مقتضی و مانع - و شدت تأثیرگذاری، با یکدیگر دارند.
⏹️ بعضی از این امور را میتوان اصل تربیتی به شمار آورد؛ به گونهای که حذف آنها از فرایند تربیت، تحققبخشی از اهداف و نیز اعمال بعضی از روشهای تربیتی را با مشکل مواجه میکند.
❇️ در سیرۀ تربیتی حضرت فاطمه نکتۀ ظریفی در این باره وجود دارد؛ حضرت، وجود مادری مهربان را برای تربیت فرزندانش (بعد از شهادت خود) ضروری میدانست، به گونهای که پیش از شهادت، به حضرت امیر علیهالسلام در این باره وصیت فرمود.
✅ *این سفارش میتواند مؤید این نکته باشد که نقش مادر در پرورش فضائل اخلاقی کودکان اصالت دارد و افراد دیگر مانند پدر، مربی، معلم، دوست و... نمیتوانند این نقش را ایفا کنند.*
✍🏼 پژوهشهای علوم تجربی نیز مؤید چنین دیدگاهی است؛ تحقیقات روانشناسان نشان میدهد نقش مادر در این تأثیرگذاری بیبدیل است؛ به طوری که حذف مادر از فرایند تربیت صدمات روحی جبرانناپذیری به کودکان وارد میکند.
✍🏼 مطالعات روانشناسان دربارۀ ناراحتیها و اختلالات عاطفی کودک نشان میدهد دلیل بیشتر این اختلالات محرومیت از مادر است. مادر در امر تربیت، عاملی بیجانشین است.
📚 «حوزه.نت»
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«اصول پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان برمبنای سیره تربیتی حضرت زهرا علیهاالسلام»۶*
🔶 *ب) اصول ناظر به فرزندان*
✍🏼 در این بخش به اصول مستنبط از سیرۀ تربیتی حضرت زهرا اشاره میشود که دلالتهای آنها بالاصاله به شخص متربی و گوناگونی متربیان معطوف است؛ هرچند بالعرض در مقام عمل تربیتی هم باید بدانها توجه شود.
🔸*۱. ظرفیت شناسی*
✅ *پرورش فضائل را باید با توجه به ظرفیتها و توانمندیهای جسمی و روحی فرد انجام داد.*
🔷🔹 رعایت ظرفیت و توان فرد به طور عمده، دو مصداق دارد: «یکی در مواردی که مربی وظیفهای را از متربی طلب میکند و دیگری در جایی که مربی تکلیفی از متربی نمیخواهد، بلکه صرفا به اقداماتی برای تربیت متربی، از قبیل آمادگی یا عادتیابی وی دست میزند.»
❇️ *حضرت زهرا در تربیت حسنین علیهماالسلام به این نکته توجه داشت و تربیت را بر ظرفیتهای فرزندان خود استوار میکردند.*
🔹 هنگامی که مسلمانان به دلیل کمبود آب در مضیقه بودند، حضرت زهرا حسنین را نزد پیامبر آورد و عرض کرد:
«یا رسول الله فرزندان من خردسالند و تحمل تشنگی را ندارند».
🔹 پیامبر که نگرانی دخترش را به جا دید، زبان مبارکش را در دهان حسنین قرار داد و با تر کردن دهان آنها، حضرت زهرا را از نگرانی درآورد و دو طفل کوچکش را نیز از تشنگی نجات داد.
📘 ابن شهرآشوب، ج ۳ ص ۳۹۴
✅ این اقدام حضرت حتماً نقش مؤثر و مثبتی در تربیت فرزندانش داشته است. بنابراین این رفتار باید از حیث تربیتی آن هم به منزلۀ عامل مثبت بررسی شود. در تحلیل تربیتی این اقدام میتوان پرسید که چرا حضرت زهرا سعی نکرد تحمل سختیها را به فرزندانش آموزش دهد تا برای تحمل تکالیف دینی، در آنها آمادگی یا عادتیابی تربیتی ایجاد شود؟
❇️ *پاسخ را درکلام خود حضرت میتوان یافت: «فرزندان من خردسالاند». این تحلیل بیانگر ظرفیتشناسی در فرایند تربیت است.*
📚 «حوزه.نت»
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«اصول پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان برمبنای سیره تربیتی حضرت زهرا علیهاالسلام»۶*
🔶 *ب) اصول ناظر به فرزندان*
✍🏼 در این بخش به اصول مستنبط از سیرۀ تربیتی حضرت زهرا اشاره میشود که دلالتهای آنها بالاصاله به شخص متربی و گوناگونی متربیان معطوف است؛ هرچند بالعرض در مقام عمل تربیتی هم باید بدانها توجه شود.
🔸*۱. ظرفیت شناسی*
✅ *پرورش فضائل را باید با توجه به ظرفیتها و توانمندیهای جسمی و روحی فرد انجام داد.*
🔷🔹 رعایت ظرفیت و توان فرد به طور عمده، دو مصداق دارد: «یکی در مواردی که مربی وظیفهای را از متربی طلب میکند و دیگری در جایی که مربی تکلیفی از متربی نمیخواهد، بلکه صرفا به اقداماتی برای تربیت متربی، از قبیل آمادگی یا عادتیابی وی دست میزند.»
❇️ *حضرت زهرا در تربیت حسنین علیهماالسلام به این نکته توجه داشت و تربیت را بر ظرفیتهای فرزندان خود استوار میکرد.*
🔹 هنگامی که مسلمانان به دلیل کمبود آب در مضیقه بودند، حضرت زهرا حسنین را نزد پیامبر آورد و عرض کرد:
«یا رسول الله فرزندان من خردسالند و تحمل تشنگی را ندارند».
🔹 پیامبر که نگرانی دخترش را به جا دید، زبان مبارکش را در دهان حسنین قرار داد و با تر کردن دهان آنها، حضرت زهرا را از نگرانی درآورد و دو طفل کوچکش را نیز از تشنگی نجات داد.
📘 ابن شهرآشوب، ج ۳ ص ۳۹۴
✅ این اقدام حضرت حتماً نقش مؤثر و مثبتی در تربیت فرزندانش داشته است. بنابراین این رفتار باید از حیث تربیتی آن هم به منزلۀ عامل مثبت بررسی شود. در تحلیل تربیتی این اقدام میتوان پرسید که چرا حضرت زهرا سعی نکرد تحمل سختیها را به فرزندانش آموزش دهد تا برای تحمل تکالیف دینی، در آنها آمادگی یا عادتیابی تربیتی ایجاد شود؟
❇️ *پاسخ را درکلام خود حضرت میتوان یافت: «فرزندان من خردسالاند». این تحلیل بیانگر ظرفیتشناسی در فرایند تربیت است.*
📚 «حوزه.نت»
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«اصول پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان برمبنای سیره تربیتی حضرت زهرا علیهاالسلام»۷*
🔶 ج) اصول ناظر به عمل تربیتی۱
◻️ مراد از عمل تربیتی فرایند شکلدهی تربیت با استفاده از محتوا و ابزارهای لازم است.
◻️ بعد از فراهم آوردن آمادگی لازم در مربی و توجه به ظرفیتهای متربی، باید از گزارههایی برای رشد فضائل اخلاقی و سوق دادن متربی بهسوی اهداف تربیتی بهره گرفت.
🔸 *۱. هنرگرایی*
🍃 استفاده از ظرفیتهای هنر بهویژه بعضی از نمادهای آن مانند شعر، استعاره، تشبیه و ایجاز نقش مؤثری در رشد معنوی و پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان دارد. هنر وقتی در خدمت رشد و تعالی انسان قرار گیرد، ارزش ذاتی خواهد داشت.
🍃 هنر در کنار آگاهیها، باورها و اخلاق موجب رشد فرهنگی و ایجاد جامعۀ متعالی و انسانهای باکمال میشود.
🍃 امروزه با توجه به کاستیهای تربیت مستقیم، متخصصان تعلیم وتربیت بهسوی بهرهگیری از روشهای غیرمستقیم، مانند استفاده از ابزار هنر، رفتهاند.
با ابزار هنر میتوان عواطف کودک را تحریک کرد و در جهت مطلوب به کار گرفت.
🍃 استفاده از ابزارهای هنری در سیرۀ تربیتی حضرت زهرا آشکار است. نقل شده است که حضرت با فرزندش امام حسن علیهالسلام بازی می کرد و از شعر برای القای مفاهیم تربیتی به او بهره میگرفت.
📚 «حوزه.نت»
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«اصول پرورش فضائل اخلاقی در فرزندان برمبنای سیره تربیتی حضرت زهرا علیهاالسلام»۸*
🔶 *ج) اصول ناظر به عمل تربیتی۲*
🔸 *۲. اولویت رتبی الگوها:*
✍🏼 الگو، در اصطلاح، به فردی گفته میشود که به دلیل داشتن خصوصیاتی، شایستۀ تقلید و پیروی است. از الگو در آیات و روایات به «اُسوه» و «قدوه» تعبیر شده است.
🔷🔹 تأکید بر الگویابی، اولاً بر این اساس است که انسان از محیط اجتماعی و انسانهای دیگر تأثیر میپذیرد و ثانیاً مبتنی بر گرایش فطری انسان بهسوی کمال است
✅ این اصل در سیرۀ حضرت زهرا علیهاالسلام نمود ویژهای دارد؛ حضرت به معرفی الگو میپرداخت و به فرزندان خود سفارش میکرد از الگو پیروی کنند:
🍃 *«پسرم حسن! مانند پدرت باش؛ ریسمان ظلم را از حق برکن، خدایی را بپرست که صاحب نعمتهای متعدد است و هرگز با صاحبان ظلم و تعدی دوستی مکن»*
✅ آنچه در اینباره قابل تأمل است این است که حضرت، در معرفی الگو نوعی اولویت و تقدم و تأخر را رعایت میکرد؛ با وجود اینکه پیغمبر اسلام اشرف خلائق است و منزلت آن حضرت از همۀ انبیا و ائمۀ اطهار بالاتر است، حضرت زهرا، امیرالمؤمنین علی علیه السلام را بهعنوان الگوی حسنین معرفی میکرد.
✅ شاید حکمت این باشد که در معرفی الگو باید الگویی که ازنظر مکانی، معاشرتی و نسبی قریبتر است، مقدم شود.
*بنابراین میتوان بر این نکته تأکید کرد که الگوی عینی بر ذهنی و الگوی قریب بر بعید ترجیح دارد*
🔷🔹 *نکتۀ دیگری که در سیرۀ تربیتی حضرت مشاهده میشود این است که ایشان فضیلت الگو را مشخص کرده است؛ یعنی در معرفی الگو لازم است مشخصۀ ممتاز الگو تعیین شود.*
📚 «حوزه.نت»
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«امام جواد علیهالسلام در کلام رهبری»*
💐 امام جواد علیه السلام مانند دیگر ائمه معصومین برای ما اسوه و مقتدا و نمونه است.
🔶 زندگی کوتاه این بندۀ شایستۀ خدا، به جهاد با کفر و طغیان گذشت. در نوجوانی به رهبری امت اسلام منصوب شد و در سالهایی کوتاه، جهادی فشرده، با دشمن خدا کرد به طوری که در سن ۲۵ سالگی یعنی هنوز در جوانی، وجودش برای دشمنان خدا غیرقابل تحمل شد و او را با زهر شهید کردند.
🔷 همان طوری که ائمۀ دیگر ما علیهم السلام با جهاد خودشان هر کدام برگی بر تاریخ پُرافتخار اسلام افزودند، این امام بزرگوار هم گوشۀ مهمی از جهاد همهجانبۀ اسلام را در عمل خود پیاده کرد و درس بزرگی را به ما آموخت.
🔶 *آن درس بزرگ این است که در هنگامی که در مقابل قدرتهای منافق و ریاکار قرار می گیریم، باید همت کنیم که هوشیاری مردم را برای مقابله با این قدرتها برانگیزیم.*
🔷 اگر دشمن، صریح و آشکار دشمنی بکند و اگر ادعا و ریاکاری نداشته باشد، کار او آسانتر است؛ اما وقتی دشمنی مانند مأمون عباسی چهرهای از قداست و طرفداری از اسلام برای خود میآراید، شناختن او برای مردم مشکل است.
🔶 در دوران ما و در همۀ دورانهای تاریخ، قدرتمندان همیشه سعی کردهاند وقتی از مقابله رویاروی با مردم عاجز شدند، دست به حیله ریاکاری و نفاق بزنند.
📚 «حوزه.نت»
#لبیک_یا_امام_خامنهای
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane
#حدیث_روز
💠 *«سیره تربیتی امام محمد باقر علیه السلام»۸*
🟩 *مراحل تربیت معنوی*
🔹 امام باقر علیهالسلام در یک گفتار حکیمانه مراحل تربیت معنوی فرزندان را شرح میدهد و چگونگی تربیت آنان را در سنین مختلف بیان میفرماید. طبق رهنمود آن حضرت، والدین باید در سه سالگی کلمه توحید (لا اله الا الله) را به کودک یاد دهند.
🔹 در چهار سالگی کلمه رسالت (محمد رسول الله) را به او بیاموزند و در پایان پنج سالگی او را آزمایش کنند، اگر راست و چپ را میشناسد، صورتش را به سوی قبله متوجه سازند و به او بگویند رو به سوی قبله سجده کند.
🔹 در شش سالگی اجزاء نماز و رکوع و سجده صحیح را یادش دهند تا سن او به آخر سال هفتم برسد. در آن موقع به او بگویند: دستها و صورتش را بشوید و آنگاه به نماز بایستد.
🔸 *عبادتهای تمرینی و دعا و نیایش کودک در پیشگاه خداوند، اثر درخشانی در روان طفل به جای میگذارد. گرچه ممکن است کودک معنی و مفهوم الفاظ و عبارات نماز را نفهمد؛ ولی معنی توجه به خدا، راز و نیاز با پروردگار، استمداد از آن قدرت لایزال را متوجه خواهد شد.*
🔸 به همین جهت او در آینده به صورت فردی امیدوار، متکی به نفس، دارای هدف و با اطمینان به آینده زندگی میکند و در باطن خود تکیهگاهی قوی برای خود احساس خواهد کرد. این باورها میتواند سرمایهای بزرگ در طول زندگی و سدی محکم در برابر طوفانهای حوادث و پیشامدهای ناگوار باشد.
🔸 لازم به ذکر است که در تربیت معنوی کودکان و نوجوانان باید از تندی و خشونت پرهیز شود؛ زیرا تجربه نشان میدهد اجبار و زورگویی نا بجا اثرات نامطلوب در کودک به جای میگذارد.
🍃 برای همین امام باقر علیهالسلام به نقل از پیامبر اکرم فرمود:
🔅 *«إنّ هذا الدِّينَ مَتِينٌ فَأوغِلُوا فيهِ برِفقٍ، و لا تُكَرِّهُوا عِبادَةَ اللّه إلى عِبادِ اللّه»*
🔅 *«اين دين استوار است؛ پس با ملايمت در آن وارد شويد و عبادت خدا را بر بندگان خدا تحميل نكنيد.»*
📙 الکافی، ج ۱، ص ۸۶
📚 «حوزه.نت»
🍃🌸#سبک_زندگی_کریمانه
@sabkezendegikareemane