در بین باغات اجدادی محله علویون کیای اعرحی سمنان یعنی زاوقان، بقایای مسجد جامع تاریخی زاوقان وجود دارد که سادات آنجا معتقدند که مسجد را جد سادات ضیایی اعرجی یعنی سیدضیاءالدین محمد (ابو ابراهیم) بن سیدضیاءالدین علی صالح بن عبیدالله اعرج بن حسین الاصغر بن امام زین‌العابدین(ع) ساخته است، این اشاره ی درست و دقیق در ملک اجدادی بسیار وسیع طایفه کیا در کنار وجود صدها قبر تاریخی سادات کیا در امامزادگان متعدد آن منطقه می رساند مهاجرت سادات اعرجی به سمنان فقط خاص سید مهدی زین الدین نیست و باید منتظر اثبات حضور آن طایفه ی سادات در همان مقطع زمانی در سمنان باشیم.
کلید حل مشکل
مردم منطقه معتقدند سیدضیاءالدین محمد (ابو ابراهیم) موسس مسجد جامع زاوقان بن سیدضیاءالدین علی صالح بن عبیدالله اعرج بن حسین الاصغر بن امام زین‌العابدین(ع) در امامزاده زین الدین سمنان دفن است، این موضوع باعث تداخل در مکتوبات علامه حایری بابلی (سمنانی) شد و نام سید ضیاءالدین بن علی صالح (مدفون در مهران) با نام سید زین الدین صاحب مزار مخلوط شده و بجای نام سید ضیاءالدینِ علی صالح نام سید زین الدینِ علی صالح ساخته شود. یه چیزی وجود داشت ولی قضاوت نادرست صورت گرفت و باعث کلی داستان شد.
در طالقان امامزاده ای بنام ضیاءالدین بن ابراهیم بن محمد بن حسن کیاکی بن مهدی زین الدین مزار دارد، که ربطی به این ضیاءالدین و سادات ضیایی آنجا ندارد، در اعرجی ها نام ضیاءالدین زیاد است.
خلاصه:
یک مزار وجود دارد که در آن سید زین الدین مهدی و سید ضیاءالدینِ علی صالح (موسس مسجد آنجا و پسر علی صالح مهران) مدفون هستند، با ترکیب ایندو نام، نام سید زین الدینِ علی صالح توسط علامه حایری عنوان شد چون هم سادات کیا میگفتن اونجا مزار زین الدینه و هم دیگران میگفتن اونجا مزار ضیاءالدینه.
خود این ضریح هم بیانگر همینه بالا نوشته امامزاده سید مهدی پایین نوشته زین الدین علی صالح و نامی از مهدی نبرده، پس اینجا مزار دو نفر است.
از کتیبه های گنبد علویون سمنان:
استاد علامه محمد صالح حایری مازندرانی بعد از سخنرانی کوبنده بر علیه رضاخان، زندانی شده و به زاوقان تبعید می شود، ایشان در دوره پهلوی دوم با دختری عفیفه از سادات کیای اعرجی سمنان ازدواج کرده و همسر بزرگوارشان با ۸۵ سال سن هم اینک در قید حیاتند، پژوهش مزارات علامه حایری که در اوقاف بیان شد نیمه کاره بود چون حضرت ایشان در سال ۱۳۵۰ به رحمت خدا رفتند و همچنین قطعا در سمنان تمام منابع علم انساب در دسترسشان نبود، مثالی میزنم: حضرت آیت الله نجفی مرعشی که قله ی علم انساب بود در مورد نسب نامه شخص خودش که بعدها به منابع بیشتری دست پیدا کرد اعلام نمود نسب نامه ی درست جدید و من اینه و نسب نامه ی قبلی من باطله. پس اظهار نظر علمی جدید در نسب شناسی امری متداول و عادی است، آنچه مسلمه مزارات سمنان بخصوص گنبد علویون مدفن اجداد طایفه ی محترم کیای سمنان است، اما باید توجه داشت هم مثلا عبیدالله اعرج چندین نامدار در نسلهای بعد خود دارد و چندین مزار در نقاط دیگر هم به منسوب به این نام است. اینجا مزار عبیدلله الاعرج اول نیست اما مزار اجداد کیاکیون هست که در موردش بعدا می نویسم.
امامزاده حسین الاصغر
چون پدر جد سادات اعرجی حضرت حسین اصغر پسر حضرت امام سجاد ع است، باید مزار منسوب به ایشان بررسی شود، از قدیم الایام شخصیت مدفون در این بقعه به عنوان حسین الاصغر، فرزند بلافصل امام زین العابدین (علیه السلام) خوانده می شده است.
در نیشابور دو تن از سادات حسین زندگی می کردند که بسیار خوش نام وجلیل القدر وعظیم الشأن بودند. یکی از آن دو حسین الاکبر بن محمد الکرش بن جعفر بن عیسی غضاره بن علی بن الحسین الاصغر بن امام زین العابدین (علیه السلام) است که ملقب به رندانی بود و بیهقی نیز نام جدش را از جمله مهاجرین نوادگانش به نیشابور ذکر نموده است.
به نظر می رسد شخصیت مدفون در این بقعه همین ابو عبدالله حسین است که در کنیه و نام و نام پدر با حسین اصغر تشابه اسمی داشته و همچون او به زهد و تقوی و نیز نقل حدیث شهرت داشته است.
علامه سیداحمد کیاگیلانی ذیل سادات اردلان نیشابورمی نویسد: نسب شریف سادات اردلان نیشابور شاه حسین بن محمد بن حسین بن فضل بن علی بن افضل بن سعدالدین اسماعیل بن حسن بن حسین بن جعفر بن حسن بن جعفر بن حسین بن محمد بن عبدالله حسین بن حسن بن حسین الاصغر بن امام زین العابدین (علیه السلام) است.
بر این اساس چون شاه حسین نواده حسین الاصغر بوده؛ لذا به حسین الاصغر خوانده شده است و از سادات قرن هفتم و اواسط قرن هشتم هجری است.
آستان باشکوه و زیبای امامزاده شاهزاده حسین الاصغر (علیه السلام) در شهرستان نیشابور، ارتفاعات کوه اردلان و در نزدیکی روستای برزنون و در 90 کیلومتری شمال غربی شهر نیشابور واقع شده و بسیار مورد توجه اهالی روستاهای همجوار و تمام خراسانی ها است. هسته مرکزی این بنا که اتاق مرقد است به شکل مربع و به ابعاد 6×6 متر است و سه پلکان پایین تر از کف مسجد و یا شبستان جنوبی واقع شده است. این زیارتگاه دارای 110 زائرسرا، سرویس های بهداشتی، مغازه و بازارچه کوچک و تمام امکانات زیارتگاه مهم را در بر دارد.
اجداد من یعنی کاظم بیک و پسرش محمد مقیم هر دو موقوفاتی در مشهد دارند که حداقل شامل بازارچه، دکان و مدرسه بوده است، بجز تاریخ شفاهی جمع آوری شده توسط من در سازمان اسناد و کتابخانه ی ملی ایران هم چنین چیزی ثبت است اما من و اوقاف خراسان رضوی نتوانستیم به این اطلاعات تاریخی برسیم، از عموم پژوهشگران تقاضا دارم راهنمایی ام بفرمایند که برای دسترسی به این اسناد کجا بروم.