تا حالا فکر کردید چرا آدم ها گاهی دروغ میگویند؟
دروغگویی در کودکان دلایل متعددی دارد. این رفتار میتواند ناشی از ترس، نیاز به جلب توجه، خیالپردازی، یا تلاش برای اجتناب از پیامدهای منفی باشد. درک علل دروغگویی به والدین کمک میکند تا با رویکردی مناسب با این مسئله برخورد کنند.
💢دلایل اصلی دروغگویی کودکان:
🔹 ترس از تنبیه و مجازات
🔹 اجتناب از سرزنش
🔹جلب توجه و محبت
🔹خیالپردازی و داستانسرایی
🔹حفظ عزت نفس و خودنمایی
🔹تقلید از رفتار والدین
🔹دستیابی به خواستهها
🔹احساس شرم یا خجالت
✅ رفتارهای درست والدین:
🔸 ایجاد فضای امن برای گفتگو
🔸 گوش دادن بدون قضاوت
🔸تشویق صداقت و شجاعت در بیان حقیقت
🔸آموزش پیامدهای دروغگویی به شکلی مثبت
🔸 تقویت عزت نفس کودک
🔸الگوسازی رفتار صادقانه
💢 رفتارهای نادرست والدین:
❌ تنبیه شدید یا تهدید به مجازات
❌سرزنش و تحقیر کودک
❌ مقایسه با دیگران
❌بیتوجهی به نیازهای عاطفی کودک
❌دروغ گفتن در حضور کودک
❌واکنشهای هیجانی شدید
با درک علل دروغگویی و اتخاذ رویکردهای مثبت، والدین میتوانند به کودکان خود کمک کنند تا ارزش صداقت را درک کرده و اعتماد به نفس لازم برای بیان حقیقت را پیدا کنند
صفا امامی آل آقا
روانشناس بالینی
درمانگر کودک،نوجوان و خانواده
پژوهشگر دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
♦️ایتا
@safa_emami
♦️تلگرام
https://t.me/safa_emami_psychology
♦️اینستاگرام
@safa.emami.aleagha
چگونه از فرزند خود تعریف کنیم؟
وقتی فرزندتان موفقیتی به دست میآورد، اجازه دهید حس کند این موفقیت کاملاً متعلق به خودش است.
گاهی وقتی بچهها در آزمونی قبول میشوند، مسابقهای را میبرند یا به هدفی میرسند، والدین ناخواسته تلاش خودشان را پررنگتر از تلاش کودک نشان میدهند. مثلاً:
- "دیدی گفتم روش من جواب میده؟!"
- "اگه من مجبور نمیکردم کلاس زبان بری، این مدرک رو نمیگرفتی."
این جملات شاید در ظاهر بیضرر به نظر برسند، اما میتوانند اعتمادبهنفس کودک را کاهش دهند و باعث شوند او به تواناییهای خودش شک کند.
چرا این طرز برخورد مشکلزاست؟
وقتی والدین تلاش کودک را به کمک خودشان گره میزنند، بچهها یاد میگیرند که موفقیتهایشان وابسته به دیگران است، نه تلاش و پشتکار خودشان. این موضوع در بلندمدت میتواند باعث احساس کمارزشی و تردید در تواناییهایشان شود.
💢چطور بهدرستی از فرزندمان تعریف کنیم؟
✅ تلاشش را ببینید و تحسین کنید:
به جای تأکید بر نقش خودتان، موفقیت را به تلاش او نسبت دهید. مثلاً:
- "چه عالی! واقعاً دیدم چقدر برای این امتحان وقت گذاشتی."
- "تو توی تمرینات شنا خیلی زحمت کشیدی، نتیجهاش رو هم گرفتی!"
✅ به جزئیات اشاره کنید:
به جای تعریف کلی، به یک نکته خاص اشاره کنید. این کار باعث میشود کودک احساس کند واقعاً تلاشش دیده شده. مثلاً:
- "خیلی خوب بود که حتی وقتی خسته بودی، دست از تمرین نکشیدی."
- "دیدی چطور مسئلههای سخت رو حل کردی؟ واقعاً عالی بود."
✅ اجازه بدهید موفقیت را خودش جشن بگیرد:
به او فرصت بدهید تا حس کند مالک این پیروزی است. مثلاً اگر در یک مسابقه برنده شده، به جای گفتن "من همیشه بهت گفتم میتونی!"، بگویید:
- "این نتیجه زحمات خودته. به خودت افتخار کن!"
چند مثال :
- اگر فرزندتان در مدرسه نمره خوبی گرفت:
"خیلی خوبه که اینقدر وقت گذاشتی برای درست. کارت واقعاً عالی بود."
- اگر در کاردستی یا نقاشی چیزی خلق کرد:
"این همه دقتی که کردی نتیجه داده. چقدر قشنگ شده."
- اگر در ورزش مدالی گرفت:
"دیدی تمریناتت چقدر تأثیر داشت؟ به خودت افتخار کن!"
حمایت کردن از فرزندتان به این معنا نیست که تلاشهای خودتان را برجسته کنید. او نیاز دارد باور کند موفقیتهایش حاصل تلاش و پشتکار خودش است. این شیوه نهتنها اعتمادبهنفس او را تقویت میکند، بلکه باعث میشود یاد بگیرد مسئولیت موفقیتها و حتی شکستهایش را بپذیرد.
📌 به یاد داشته باشیم: تعریف و تمجید باید مثل آبی باشد که نهال اعتمادبهنفس بچهها را رشد میدهد، نه ابزاری برای کنترل آنها.
🧡 برای تقویت روحیه فرزندانتان، به جای قهرمان بودن، مربی دلسوز باشید.
صفا امامی آل آقا
روانشناس بالینی
درمانگر کودک،نوجوان و خانواده
پژوهشگر دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
♦️ایتا
@safa_emami
♦️تلگرام
https://t.me/safa_emami_psychology
♦️اینستاگرام
@safa.emami.aleagha
تلفن تماس(با هماهنگی)
۰۹۱۵۳۹۰۲۵۰۵
برخورد مناسب والدین با موضوع دزدی در کودکان
کودکان در سنین پایین، به ویژه در مقطع ابتدایی، ممکن است گاهی وسایل دیگران را بدون اجازه بردارند. این رفتار لزوماً به معنای "دزدی" به مفهوم بزرگسالانه آن نیست، بلکه اغلب ناشی از درک ناقص آنها از مالکیت، کنجکاوی یا نیاز به توجه است. در ادامه، چند راهکار مناسب برای برخورد با این رفتار را آموزش میدهم.
💢سوال مهم: چرا کودکان وسایل دیگران را برمیدارند؟
۱. درک ناقص از مالکیت:
کودکان در سن اوایل دبستان، ممکن است به طور کامل مفهوم مالکیت و حریم شخصی را درک نکنند. آنها ممکن است فکر کنند اگر چیزی دوستداشتنی است، میتوانند آن را بردارند.
۲. جلب توجه:
گاهی این رفتار راهی برای جلب توجه والدین یا معلمان است، به ویژه اگر کودک احساس کند مورد بیتوجهی قرار گرفته است.
۳. تقلید از دیگران:
کودکان ممکن است رفتارهای دیگران را تقلید کنند، حتی اگر درست یا غلط بودن آن را به طور کامل درک نکنند.
۴. نیاز به داشتن چیزی:
گاهی کودک چیزی را که دوست دارد اما ندارد، برمیدارد. این میتواند ناشی از حسادت یا تمایل به داشتن آن شیء باشد.
💢برخورد والدین چگونه باشد؟
۱. با آرامش برخورد کنید:
واکنش شدید یا تنبیه فوری میتواند باعث ترس یا احساس شرم در کودک شود. به جای آن، با آرامش و درک مثلا بگویید: "میدونم که این اسباببازی رو دوست داشتی، اما این مال دوستته. باید ازش اجازه بگیری."
۲. مفهوم مالکیت را آموزش دهید:
به کودک توضیح دهید که هر چیزی متعلق به فرد خاصی است: "اگر کسی وسیلهای رو از تو بدون اجازه برداره، تو چه حسی پیدا میکنی؟"
۳. کودک را به عذرخواهی تشویق کنید:
این کار به او مسئولیتپذیری را آموزش میدهد.مثلا بگویید: "بیا با هم بریم و این مداد رو به دوستت پس بدیم و ازش معذرت بخوایم."
۴. علت رفتار را بررسی کنید:
"میتونی به من بگی چرا این اسباببازی رو برداشتی؟"
۵. تقویت رفتارهای مثبت:
"خیلی خوب شد که امروز قبل از برداشتن اسباببازی دوستت، ازش اجازه گرفتی."
💢والدین چه کارهایی نباید انجام دهند؟
❌۱. برچسب "دزد" زدن:
نگویید: "تو دزدی، این کار بدیه."
❌۲. تنبیه شدید یا تحقیر:
نگویید: " واقعا باعث خجالت منی، از دست تو همیشه شرمندهام."
❌۳. نادیده گرفتن رفتار:
نگویید: "بچهاست، مهم نیست."
💢جمع بندی: والدین باید با آرامش و درک با این رفتار برخورد کنند، مفهوم مالکیت را آموزش دهند و کودک را به عذرخواهی و جبران تشویق کنند. از برچسبزنی، تنبیه شدید یا نادیده گرفتن رفتار خودداری کنند و با صبر و آموزش، به کودک کمک کنند تا رفتارهای درست را یاد بگیرد.
صفا امامی آل آقا
روانشناس بالینی
درمانگر کودک،نوجوان و خانواده
پژوهشگر دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
♦️ایتا
@safa_emami
♦️تلگرام
https://t.me/safa_emami_psychology
♦️اینستاگرام
@safa.emami.aleagha
تلفن تماس(با هماهنگی)
۰۹۱۵۳۹۰۲۵۰۵
چطور با بچهها وقت بگذرانیم؟
وقت گذراندن با بچهها فقط بازی کردن نیست؛ این کار رابطه شما را محکمتر میکند، اعتمادشان را جلب میکند و به آنها احساس مهم بودن میدهد. اینجا چند کار ساده و مهم رو بهتون یاد میدم که چطور این وقت رو به بهترین شکل بگذرونید:
---
✅موقع بازی با بچه ها این کارها رو انجام بدید:
🔸کاملاً حواستون به بچهها باشه:
- گوشی رو کنار بذارید و فقط به بچهها توجه کنید. مثلاً وقتی بازی میکنن، کنارشون بشینید و با هم بازی کنید.
🔸بذارید اونها انتخاب کنن:
- اجازه بدید فعالیت رو خودشون انتخاب کنن. چه نقاشی باشه، چه ساختن یه قلعه، شما هم با اشتیاق تو بازی شرکت کنید.
🔸برنامههای خاص داشته باشید:
- کارهای کوچیک اما منظم، مثل قصه گفتن قبل خواب یا آشپزی در آخر هفته، خاطرات قشنگ میسازن.
🔸با بچهها حرف بزنید:
- سوالهایی بپرسید که جوابهای بلند داشته باشه. مثلاً به جای "مدرسه چطور بود؟" بپرسید "امروز چی کار کردی که برات جالب بود؟"
🔸 بازی کنید:
- بازی زبان بچههاست. چه پازل باشه، چه فوتبال، با هم بازی کنید و لذت ببرید.
🔸بهشون کار و مهارت یاد بدید:
- مثلاً موقع آشپزی بهشون یاد بدید چطور مواد رو با هم مخلوط کنن یا موقع خرید بهشون مسئولیت بدید.
🔸محبت فیزیکی نشون بدید:
- بغل کردن، بزن قدش و نوازش کردن به بچهها احساس امنیت و دوستداشته شدن میده.
❌موقع بازی با بچه ها، این کارها رو نکنید:
1. همزمان کار دیگهای انجام ندید:
- موقع وقت گذروندن با بچهها، گوشی رو چک نکنید یا کارهای خانه رو انجام ندید.
2. زیاد برنامهریزی نکنید:
- بچهها به زمان آزاد نیاز دارن تا خلاقیتشون رو نشون بدن. برای هر دقیقه اونها برنامه نریزید.
3. انتقاد نکنید:
- موقع بازی اشتباهاتشون رو نگید. بذارید آزادانه بازی کنن.
4. احساساتشون رو نادیده نگیرید:
- حتی اگر چیزی که میگن به نظرتون کوچیکه، بهشون توجه کنید و احساساتشون رو تأیید کنید.
5. مقایسه نکنید:
- بچهها رو با خواهر و برادر یا دوستهاشون مقایسه نکنید. هر کدوم منحصر به فردن!
💢میدونین فواید بازی و وقت گداشتن برای بچه ها چیه؟
وقتی با بچهها وقت میگذرونید:
🔹رابطهتون قویتر میشه.
🔹 اعتماد به نفسشون بیشتر میشه.
🔹مهارتهای اجتماعی و عاطفی یاد میگیرن.
🔹در آینده راحتتر با شما حرف میزنن.
یادتون باشه، مهم کیفیت وقته، نه کمیتش. حتی ۱۵ دقیقه وقت مفید و باکیفیت میتونه دنیای بچهها رو تغییر بده.
صفا امامی آل آقا
روانشناس بالینی
درمانگر کودک،نوجوان و خانواده
پژوهشگر دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
♦️ایتا
@safa_emami
♦️تلگرام
https://t.me/safa_emami_psychology
♦️اینستاگرام
@safa.emami.aleagha
تلفن تماس(با هماهنگی)
۰۹۱۵۳۹۰۲۵۰۵
امروز درباره تبعیض بین فرزندان براتون مینویسم، چیزی که شاید به نظر کوچک بیاد، ولی میتونه اثرات بزرگی روی آینده بچههامون بذاره.
💢چرا تبعیض بین فرزندان خطرناکه؟
بچهها مثل رادارهای کوچیک هستن که همه چیز رو با دقت رصد میکنن. اونا خیلی زود متوجه میشن که شما با کدومشون بیشتر حرف میزنید، به کدومشون بیشتر توجه میکنید یا حتی کدومشون رو بیشتر تشویق میکنید. این حس تبعیض، حتی اگر کوچیک باشه، میتونه تو ذهن بچهها ریشه بدوانه و در بزرگسالی مشکلاتی ایجاد کنه مثل:
- کمبود اعتماد به نفس: بچهای که حس کنه کمتر دوست داشته شده، ممکنه همیشه خودش رو کمارزش بدونه.
- حسادت و رقابت ناسالم: این حس میتونه رابطه خواهر و برادرها رو خراب کنه و حتی تا بزرگسالی ادامه پیدا کنه.
- احساس تنهایی و طردشدگی: بچهای که حس کنه مورد بیعدالتی قرار گرفته و حقش رو به خواهر یا برادرش دادن، ممکنه در آینده در روابطش با دیگران هم مشکل پیدا کنه.
- خشم و پرخاشگری: بعضی بچهها برای جلب توجه یا انتقام گرفتن، رفتارهای پرخاشگرانه از خودشون نشون میدن.
💢حالا ما به عنوان والدین، چکار کنیم تا حس تبعیض به بچهها دست نده؟
۱. مقایسه نکنید:
هیچ چیز به اندازه مقایسه بچهها باهم، بهشون حس بد نمیده. جملههایی مثل "چرا تو مثل خواهرت درس نمیخونی؟" یا "برادرت همسن تو بود خیلی بهتر رفتار میکرد" رو کنار بذارید. هر بچهای منحصر به فرده و استعدادهای خودش رو داره.
۲. برچسب نزنید:
به بچهها لقب ندهید. مثلاً نگید "تو همیشه شلوغکاری" یا "تو خیلی تنبلی". این برچسبها میتونه روی هویت اونها اثر بذاره و حتی باعث بشه اونها خودشون رو همونطور ببینن.
۳. عدالت رو رعایت کنید:
سعی کنید در توجه، محبت و حتی تشویق و تنبیه، عدالت رو رعایت کنید. البته این به معنای رفتار یکسان نیست، بلکه به معنای توجه به نیازهای هر بچهست. مثلاً اگر یکی از بچهها بیمار شده، طبیعیه که بهش بیشتر توجه کنید، ولی به بقیه بچهها هم توضیح بدید که این توجه موقته و به خاطر شرایط خاصه.
۴. زمان اختصاصی برای هر بچه بذارید:
سعی کنید با هر کدوم از بچههاتون به صورت جداگانه وقت بگذرونید. حتی اگر شده نیم ساعت در روز، فقط با یکی از بچهها باشین و به حرفاش گوش بدین. این کار بهشون حس مهم بودن و دیده شدن میده.
۵. به احساساتشون احترام بذارید:
اگر یکی از بچهها شکایت کرد که "تو بیشتر دوستش داری"، بهش نگید "چیزی نیست بابا،چی حساس شدی امروز! " یا "بچهننهای نکن". به جای این، ازش بپرسید "چی باعث شده اینطور فکر کنی؟" و به احساسش احترام بذارید. بعد سعی کنید با رفتارتون بهش ثابت کنید که اینطور نیست.
۶. از خواهر و برادرها بخواید به هم کمک کنن:
به جای اینکه مدام بگید "ببین خواهرت چقدر خوبه"، ازشون بخواید به هم کمک کنن. مثلاً اگر یکی از بچهها در درس ریاضی قویتره، ازش بخواید به خواهر یا برادرش کمک کنه. این کار باعث میشده رابطهشون تقویت بشه.
۷. به تفاوتهاشون احترام بذارید:
هر بچهای شخصیت و علایق خودش رو داره. سعی نکنید اونها رو شبیه هم بار بیارید. به جای این، به تفاوتهاشون احترام بذارید و بهشون کمک کنین تا استعدادهای خودشون رو کشف کنن.
ونکته آخر:
یادمون باشه:
بچهها مثل گُلهای باغ هستن. بعضیهاشون زودتر شکوفه میدن، بعضیها دیرتر. بعضیها به نور بیشتر نیاز دارن، بعضیها به آب کمتر. وظیفه ما اینه که به هر کدوم به اندازه نیازش توجه کنیم، بدون اینکه مقایسهای در کار باشه.
صفا امامی آل آقا
روانشناس بالینی
درمانگر کودک،نوجوان و خانواده
پژوهشگر دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
♦️ایتا
@safa_emami
♦️تلگرام
https://t.me/safa_emami_psychology
♦️اینستاگرام
@safa.emami.aleagha
تلفن تماس(با هماهنگی)
۰۹۱۵۳۹۰۲۵۰۵