عبادت و بندگى در پيشگاه بارى تعالى : عبارت از تذلل و خضوع عابد در حضور معبود و آفريده در مقابل آفريدگار است، و اين امر طبق دستور شارع، به صورت قيام و قعود يا ركوع و سجود انجام مى‏شود. اما دعا و درخواست از خداوند، برتر و افضل از هر عبادتى است.

راوى مى‏گويد: از امام باقر (ع) سئوال كردم : اى العباده افضل؟ كدام عبادت نزد خداوند افضل است؟ فرمود: ما من شى‏ء افضل عند الله عز و جل من ان يسال و يطلب مما عنده. هيچ چيزى نزد بارى تعالى افضل و برتر از اين نيست كه مورد تمنى و درخواست واقع شود و سئوال‏كننده از وى بخواهد آن را كه نزد اوست.

دعا و درخواست بندگان از حضرت حق آنقدر مهم است كه در قرآن شريف آمده: قل ما يعبوا بكم ربى لو لا دعاءكم؟ پيمبر گرامى! به مردم بگو: اگر دعا و درخواستتان نمى‏بود، پروردگار من به شما اعتنا نمى‏كرد و نزد او قدر و ارزشى نمى ‏داشتيد.

برترى دعا بر عبادت شايد از اين جهت باشد كه : عبادت حاكى از خضوع و تذلل نهايى عابد در مقابل معبود است، ولى دعا علاوه بر خضوع و تذلل، از فقر و نيازمندى دعا كننده در پيشگاه الهى حكايت مى‏كند،

عبادت كننده مراتب اطاعت و فرمانبرى خويش را در مقابل معبود ظاهر مى‏سازد، ولى دعاكننده در واقع دست گدايى دراز كرده و مراتب نيازمندى خود را در برابر پروردگار ابراز نموده و عملا به اين آيه ‏ى شريفه جامه‏ى تحقق پوشانده است: يا ايها الناس انتم الفقراء الى الله و الله هو الغنى الحميد. اى مردم! همه‏ ى شما فقراى درگاه بارى تعالى هستيد و خداوند است كه غنى بالذات و مورد ستايش است.

روشن شد كه دعاى علاوه بر اینکه سبب معنوىت آدمی است مبين فقر و نيازمندى مخلوق به خالق نیس میباشد و آن بيش از عبادت، بندگان را به خداوند نزديك مى‏كند و مايه ‏ى علو درجات دعاكنندگان مى‏گردد.

افراد باايمان هر چه بيشتر به دعا توجه نمايند و بر تعداد دعاها و تضرعهاى خويش، هر چند براى حوايج كوچك باشد، بيفزايند، مى‏توانند بيش از پيش به خداوند نزديك شوند و از قرب معنوى زيادترى برخوردار گردند.

سيف تمار مى‏گويد: از امام صادق (ع) شنيدم كه فرمود: عليكم بالدعاء فانكم لاتتقربون بمثله، و لا تتركوا صغيره لصغرها ان تسالوها، فان صاحب الصغار هو صاحب الكبار. بر شما باد دعا، چه آنكه با هيچ وسيله‏ اى همانند دعا نمى‏توانيد به قرب الهى نايل گرديد و درخواست كوچك را به علت كوچكيش ترك نگوييد، زيرا آن كس كه حوايج كوچك را برمى‏آورد، همان كسى است كه خواسته ‏هاى بزرگ را برآورده مى‏سازد.

جند نکته: ارزش معنوى دعا از عبادات بيشتر است، هيچ عاملى بنده ‏ى باايمان را به قدر دعا به خداوند نزديك نمى‏كند.

دعاكننده، خود مستقيما و بلاواسطه با پروردگار سخن مى‏گويد، بدون اينكه نزد مردم كمترين آسيبى به عز و احترامش وارد شود، او به گناهان بزرگى كه مرتكب شده اعتراف مى‏كند و آمرزش مى‏خواهد، فقر و تهيدستى خويش را شرح مى‏دهد و درخواست گشايش مى‏نمايد و احدى از وضع وى باخبر نمى‏شود، از بيمارى پنهان خود نام مى‏برد، درخواست شفا مى‏كند و كسى بر آن واقف نمى‏گردد. خلاصه، قدر و منزلت دعا يك طرف قضیه است و اينكه دعا بدون واسطه انجام مى‏شود و اسرار دعاكننده نزد اين و آن فاش نمى‏گردد، طرف ديگر.

حضرت على (ع) ضمن نامه ‏ى حكيمانه و پرمحتواى خود كه به فرزندش امام مجتبى (ع) نوشته، از اصل دعا نام برده و بدون واسطه بودن آن را نيز خاطرنشان فرموده است: و اعلم ان الذى بيده خزائن السماوات و الارض قد اذن لك فى الدعاء و تكفل لك بالاجابه و امرك ان تساله ليعطيك و تسترحمه ليرحمك. و لم يجعل بينك و بينه من يحجبك عنه و لم يلجئك الى من يشفع لك اليه. فرزند عزيز! آن كسى كه تمام خزاين آسمانها و زمين در دست اوست، به تو اجازه‏ ى دعا داده و خود اجابت آن را تكفل نموده است، به تو امر نموده او را بخوانى تا عطايت فرمايد، رحمتش را درخواست كنى تا مشمول رحمتت قرار دهد. بين خود و بين تو حاجب و دربانى قرار نداده و تو را ملجا نساخته است كه براى دعا شفيعى با خود بياورى.

دعا باب رحمت واسعه ‏ى الهى است، دعا مى‏تواند بزرگترين مشكل را با كوچكترين درخواست حل كند و مهمترين تمناى دعاكننده را به آسانى برآورده سازد.