👆 با تشکر از همه دوستانی که در این بحث ما مشارکت داشتند

بسم الله الرحمن الرحيم #دعا_بیستم_11 و لا العمى عن سبيلك، بار الها! در پيمودن صراط مستقيمت مرا گرفتار نابينايى منما.

این عبارت ،کامل کننده فراز قبل - و لا تبتلينى بالكسل عن عبادتك -است «ولاالعمی عن سبیلک»در راه خودت مرا کور نکن.یعنی آنقدر هواهای نفسانی،بر من غلبه کند تا چشم بر صراط مستقیم ببندم.جزء کسانی نباشم که هدایتم کردی،اما روی برگرداندم «فاستحبواالعمی علی الهدی»ضلالت رابر هدایت ترجیح دادند. تفکر نکردن،منشأ کوردلی است،اگر درآیات خداوند تعقل نکنیم،نتیجه عدم تشخیص راه صحیح و قرار گرفتن در اصحاب جهنم است. «قالوا لو کنانسمع اونعقل ماکنا فی اصحاب السعیر»اگر آیات الهی را می شنیدیم یا درآن تفکر می کردیم اکنون در جهنم نبودیم. کنایه از اینکه باسرپیچی از دستورات الهی،راه رشد را برخورد بستیم و حال آن که راه هدایت را به ما نشان دادی.

راغب در كتاب مفردات مى‏گويد: العمى يقال فى افتقاد البصر و البصيره، عمى گفته مى‏شود در مورد از دست دادن چشم و نابينايى ظاهرى و همچنين گفته مى‏شود در مورد از دست دادن #بصيرت و فقد بينش معنوى.

حضرت زين‏العابدين (ع) مصونيت از نابينايى را در زمينه ‏ى پيمودن راه خدا درخواست مى‏نمايد. مى‏دانيم كه طى نمودن راه حق به چشم دل و بينش خرد نياز دارد، كسى كه داراى بصيرت و درك عقلى است مى‏تواند راه حق را به درستى طى كند و با وجود بصيرت، نابينايى ظاهرى به كسى كه حق‏طلب است آسيب نمى‏رساند.

اسلام دين بصيرت و آيين بينش و آگاهى است. اين امر مهم و شايان تدبر در قرآن شريف خاطرنشان گرديده و خداوند به رسول گرامى (ص) ماموريت داده است كه آن را به اطلاع عموم برساند: قل هذه سبيلى ادعو الى الله على بصيره انا و من اتبعنى. پيمبر گرامى! بگو اين است راه من، دعوت مى‏كنم مردم را به سوى خدا با آگاهى و بصيرت. نه تنها دعوت من بر اساس بينش و بصيرت است بلكه پيروان من نيز مردم را آگاهانه به دين حق دعوت مى‏كنند و براى اثبات سخن خود اقامه‏ ى برهان مى‏نمايند.

على عليه‏السلام برنامه‏ ى اهل بصيرت را براى شناخت راه حق و پيمودن آن با توجه به پرتگاهها و نقاط سقوطش ضمن يك روايت كوتاه بيان فرموده است: عن اميرالمومنين عليه‏السلام قال: فانما البصير من سمع فتفكر و نظر فابصر و انتفع بالعبر ثم سلك جددا واضحا يتجنب فيه الصرعه فى المهاوى. على (ع) فرموده: بصير آن كسى است كه سخن را بشنود و در آن فكر كند، نظر افكند و ببيند، از آن به نفع خود استفاده كند، راههاى روشن را بپيمايد و مراقب باشد كه با سر در پرتگاهها سقوط ننمايد.

براى آنكه بينش آدمى از ميان نرود، چشم دل نابينا نگردد، هر فردى بتواند آگاهانه و با بصيرت راه رستگارى و سعادت خود را بشناسد و به درستى آن را بپيمايد لازم است همواره متوجه عوامل ضد بينش باشد و در تمام ايام عمر عملا و قولا از آنها اجتناب نمايد

شرط اول به كار افتادن بصيرت و بينش براى شناخت راه سعادت اين است كه آدمى طالب سعادت باشد، بخواهد صراط مستقيم را تميز دهد و به راستى و درستى آن را بپيمايد، و از اعمال انحرافى و ضدانسانى دورى گزيند. كسى كه نمى‏خواهد در زندگى مستقيم باشد حاضر نيست بينديشد و بصيرت و بينش خود را در شناخت صراط مستقيم به كار گيرد ، واضح است كه كلام خدا و سخنان پيمبر او براى هدايت چنين انسانى موثر نخواهد بود، زيرا او خواهان هدايت نيست. قرآن شريف در اين باره فرموده است: ان هو الا ذكر للعالمين لمن شاء منكم ان يستقيم. محتواى اين كتاب براى مردم عالم چيزى جز وسيله‏ى يادآورى و تذكر نيست، اما كسانى از اين كتاب به خود مى‏آيند و متذكر مى‏شوند كه بخواهند مستقيم و پاك زندگى كنند و از انحرافات مصون و محفوظ باشند، يعنى آنان كه نمى‏خواهند در دنيا پاك و مستقيم زندگى كنند، از اين كتاب آسمانى بهره‏اى ندارند و نمى‏توانند به راه سعادت گرايش يابند. نظير اين آيه درباره‏ى قوم ثمود آمده است. قرآن شريف مى‏فرمايد: و اما ثمود فهديناهم فاستحبوا العمى على الهدى. ما براى هدايت قوم ثمود پيمبر فرستاديم ولى آنان كوردلى و جهالت را گزيدند، بصيرت و بينش و خرد را واپس زدند و خواستند همچنان به نادانى خويش ادامه دهند.

كسانى كه طالب سعادتند و شرط اول به كار بستن بينش و بصيرت در آنان وجود دارد بايد در قدم اول سخنان پيمبر خدا را در كمال دقت بشنوند، با انديشه‏هاى آزاد و خالى از لجاج در گفته‏هاى آن پيمبر بزرگ تعقل و تفكر نمايند، به صحت و اصالت آنها واقف گردند، سپس به وى ايمان بياورند و عملا از او پيروى كنند تا ضميرشان از نور هدايت روشن گردد و به سعادت واقعى دست يابند. اگر كسى به انگيزه‏ى تعصب قومى يا برترى مالى يا اختلافات خانوادگى يا ديگر عواملى از اين قبيل در سخنان پيمبر خدا فكر نكرد و بصيرت خود را به كار نگرفت، يا آنكه فكر كرد و به صحت آن سخنان پى برد ولى به علت تعصبها و لجاجتها آيين حق را نپذيرفت، او همچنان كوردل و محروم از سعادت باقى خواهد ماند. اين قبيل افراد در مكه معظمه پيش از آنكه نبى گرامى هجرت نمايد بسيار بودند، دعوت پيشواى اسلام را اجابت نكردند و همچنان در نادانى باقى ماندند. خداوند در اين باره به پيغمبر اسلام فرموده: و ما انت بهادى العمى عن ضلالتهم. تو نمى‏توانى اين كوردلان را از گمراهى و ضلالت بگردانى و آنان را هدايت نمايى، اينان مصمم‏اند از بصيرت و بينش عقلى خود استفاده ننمايند و همچنان نابينا باقى بمانند.

براى آنكه افراد علاقمند به رستگارى و سعادت بتوانند از بصيرت خويش به درستى استفاده كنند و راه تعالى و تكامل را بيابند، بايد به دعوت پيمبر الهى گوش فرادارند، سخنان او را با دقت بشنوند، شنيده‏ها را با نيروى عقل بسنجند و اگر ضمن بررسى به مطلبى برخوردند كه نياز به توضيح دارد، از علماى الهى سئوال كنند تا واقع بر آنان روشن شود و قانع گردند.

انسان ها بايد متوجه باشند كه سئوالشان به انگيزه‏ ى تعلم و فهميدن مطلب باشد نه براى بلندپروازى و خودنمايى و نه به منظور معارضه و مجادله كه اين قبيل بحثها منشاء مراء و خصومت است و مايه‏ى دشمنى و فساد. مردى از على (ع) سئوال مشكلى نمود و منظورش اين بود كه امام را براى پاسخگويى در مشقت و زحمت قرار دهد. حضرت فرمود: براى فهميدن و درك نمودن، سئوال كن نه براى ايجاد صعوبت و سرسختى. سپس فرمود: شخص جاهل كه به منظور يادگيرى سئوال مى‏كند شبيه به عالم است و عالمى كه ظالمانه پرسش مى‏نمايد مانند جاهلى است كه پاسخ گفتن به سئوالش مايه‏ى مشقت و سختى است.

محرك و انگيزه‏ى افرادى كه مهياى تحصيل علم مى‏شوند و از پى درس خواندن مى‏روند متفاوت است، بعضى درس مى‏خوانند براى آنكه بتوانند در مجالس، خود را از نظر لياقت علمى بنمايانند، با اين و آن بحث كنند و توجه مردم را به خود معطوف سازند. اينان در بحثها هدفشان فهم مطلب نيست، بلكه مى‏خواهند با مراء و جدال بر طرف مقابل خود غلبه كنند و تمايل برترى‏جويى و تفوق‏طلبى خود را اقناع نمايند. اسلام اين قبيل بحثهاى خصومت‏انگيز را ناروا و غير مشروع خوانده و اولياى بزرگ اسلام پيروان خود را از آن برحذر داشته‏اند. بعضى درس مى‏خوانند تا بين مردم ارزشى به دست آورند و مورد توجه واقع شوند، در مواقعى به صاحبان مال و مقام نزديك مى‏گردند و با نظم و نثر، آنها را مدح مى‏كنند و تملق مى‏گويند تا از قدرت و مقامشان يا دارايى و ثروتشان بهره‏مند گردند. گروهى علم را براى خودآگاهى و احياى عقل فرامى‏گيرند و از تعاليم معنوى و تكامل روحى لذت مى‏برند، اينان افرادى بزرگ و ارزشمندند، خودشان از معلومات و اطلاعاتى كه فراگرفته‏اند منتفع مى‏شوند و دگران را نيز بهره‏مند مى‏سازند. امام صادق (ع) در حديثى از اين سه گروه نام برده و خصائص و مميزات هر گروه را بيان فرموده: عن ابى عبدالله عليه‏السلام قال: طلبه العلم ثلاثه، فاعرفهم باعيانهم و صفاتهم، صنف يطلبه للجهل و المراء و صنف يطلبه للاستطاله و الختل و صنف يطلبه للفقه و العقل. كسانى كه در طلب علم مى‏روند سه گروه‏اند ، آنان را با مميزات و صفاتشان شناسايى كن : صنف اول كسانى هستند كه علم را براى جهل و بحثهاى عداوت‏بار تحصيل مى‏كنند، صنف ديگر درس مى‏خوانند تا به مردم نزديك شوند و با خدعه و مكر از آنان منتفع گردند، و گروه سوم كسانى هستند كه علم را براى فهميدن و رشد عقل خود فرامى‏گيرند.

كسانى كه مى‏خواهند با استفاده از بصيرت و بينش، راه سعادت را بيابند، به درستى آن را طى كنند، و به كمال انسانى نايل گردند لازم است در مواجهه با راهنمايان روحانى، حد خود را بشناسند و با آنان به منظور تعلم و يادگيرى سخن بگويند و در بحثها از مجادله و منازعه‏ى جاهلانه و خلاف عقل پرهيز نمايند. اگر كسانى رعايت حدود را ننمايند و به نام شناخت راه حق با هاديان خود به نزاع و مراء پردازند، هدايت‏كنندگان تركشان مى‏گويند و در بحثهاى خصومت‏آميز آنان كه خلاف شرع و عقل است وارد نمى‏شوند و در نتيجه تا پايان عمر كوردل مى‏مانند و كوردل از دار دنيا مى‏روند. على عليه‏السلام فرموده: كسى كه نزاع و تشاجر جاهلانه‏اش بسيار باشد هميشه در شناخت راه حق، كوردل خواهد ماند.

یکی از عواملی كه مى‏تواند چشم بصيرت را كور كند و آدمى را از شناخت راه رستگارى و سعادت محروم سازد نقشه‏هاى ماليخوليايى و تمنيات موهومى است كه افراد نادان در سر مى‏پرورند و خود را به اين توهمات دلخوش مى‏سازند. كسانى كه به اين درد مبتلا مى‏شوند از واقع‏بينى بازمى‏مانند، بصيرتشان كه چراغ راهنماى حقيقت است خاموش مى‏گردد و ديگر نمى‏توانند راه سعادت و صلاح خويش را تشخيص دهند و همواره با تيره‏دلى زندگى مى‏كنند تا بميرند. على (ع) فرموده است: تمنيات دروغ و موهوم، چشمهاى بصيرت را كور مى‏كند و آدمى را از مشاهده‏ى واقع و حقيقت بازمى‏دارد.

#پیر شدن و كبر سن از جمله‏ ى عواملى است كه مى‏تواند به تدريج بصيرت را كاهش دهد و رفته‏رفته بينش را زايل نمايد و سرانجام آنچنان شود كه خداوند در قرآن شريف فرموده: لكيلا يعلم بعد علم شيئا. از دانسته‏ ها اثرى به جاى نمى‏ماند و آنچه در طول #عمر ياد گرفته در #پيرى نهايى فراموش مى‏شود.

دعاى امام سجاد (ع) با اشاره به ايام پيرى و دوران كبر عرضه می دارد: 1. و لا تبتلينى بالكسل عن عبادتك، بار الها! در كبر سن مرا همواره مورد عنايت و رحمت خود قرار ده و آنچنانم حمايت فرما كه فرسودگى پيرى در عبادتم اثر نامطلوب به جاى نگذارد و از شوق و نشاط بندگيت بازنمانم و در پرستش تو به سستى و كسل مبتلا نشوم. 2. و لا العمى عن سبيلك، بار الها! در پيمودن صراط مستقيمت آنچنان مشمول فيضت گردان كه تا آخر عمر بصيرتم به جا باشد، بينش خود را از دست ندهم و راه تو را همواره با آگاهى طى نمايم و از نابينايى چشم دل مصون و محفوظ باشم.

زايل شدن #بصیرت و بينش در ايام #پيرى بر اثر قضاى حكيمانه ‏ى حضرت بارى ‏تعالى است، او اراده فرموده كه قواى بدن در كبر سن واژگون شود و راه زوال بپيمايد. و من نعمره ننكسه فى الخلق. آن را كه عمر طولانى مى‏دهيم قواى بدنش را واژگون مى‏سازيم. بنابراين افرادى كه بر اثر كهولت و عمر طولانى بصيرت خويش را از دست مى‏دهند ، مورد تخطئه و توبيخ نيستند و دعاى امام كه از نابينايى در راه حق سخن مى‏گويد به فقد بينش ايام پيرى نظر دارد. چند گروهى كه گفته شد با اعمال نارواى خود بصيرت خويش را واپس زده و چشم حق ‏بين را نابينا نموده‏اند و در نتيجه از شناخت صراط مستقيم حق محروم گشته‏اند استحقاق موآخذه دارند و به نسبت جرمى كه مرتكب شده‏اند مجازات مى‏گردند.

❇️متن و وصوت شرح آیت الله #ری_شهری بر جمله ی : و لا العمى عن سبيلك * مصونیت از کوردلی و عدم #بصیرت ( 4 قسمت) 1 2 3 4

با تشکر از همه دوستان مشارکت کننده در بحث امروز (برداشت من)( نویسنده - خواننده و نشر دهنده این کلام نورانی ) اجرتان با صاحب این کتاب با عظمت امام سجاد علیه السلام

برنامه ی #نهج_البلاغه_خوانی #نهج_البلاغه_خطبه_1 قسمت 4 ✳️ ️ #خلقت جهان 👈 ثُمَّ أَنْشَأَ سُبْحَانَهُ فَتْقَ الْأَجْوَاءِ وَ شَقَّ الْأَرْجَاءِ وَ سَكَائِكَ الْهَوَاءِ فَأَجْرَى فِيهَا مَاءً مُتَلَاطِماً تَيَّارُهُ مُتَرَاكِماً زَخَّارُهُ حَمَلَهُ عَلَى مَتْنِ الرِّيحِ الْعَاصِفَةِ وَ الزَّعْزَعِ الْقَاصِفَةِ فَأَمَرَهَا بِرَدِّهِ وَ سَلَّطَهَا عَلَى شَدِّهِ وَ قَرَنَهَا إِلَى حَدِّهِ الْهَوَاءُ مِنْ تَحْتِهَا فَتِيقٌ وَ الْمَاءُ مِنْ فَوْقِهَا دَفِيقٌ ثُمَّ أَنْشَأَ سُبْحَانَهُ رِيحاً اعْتَقَمَ مَهَبَّهَا وَ أَدَامَ مُرَبَّهَا وَ أَعْصَفَ مَجْرَاهَا وَ أَبْعَدَ مَنْشَأَهَا فَأَمَرَهَا بِتَصْفِيقِ الْمَاءِ الزَّخَّارِ وَ إِثَارَةِ مَوْجِ الْبِحَارِ فَمَخَضَتْهُ مَخْضَ السِّقَاءِ وَ عَصَفَتْ بِهِ عَصْفَهَا بِالْفَضَاءِ تَرُدُّ أَوَّلَهُ [عَلَى] إِلَى آخِرِهِ وَ سَاجِيَهُ [عَلَى] إِلَى مَائِرِهِ حَتَّى عَبَّ عُبَابُهُ وَ رَمَى بِالزَّبَدِ رُكَامُهُ فَرَفَعَهُ فِي هَوَاءٍ مُنْفَتِقٍ وَ جَوٍّ مُنْفَهِقٍ فَسَوَّى مِنْهُ سَبْعَ سَمَوَاتٍ جَعَلَ سُفْلَاهُنَّ مَوْجاً مَكْفُوفاً وَ عُلْيَاهُنَّ سَقْفاً مَحْفُوظاً وَ سَمْكاً مَرْفُوعاً بِغَيْرِ عَمَدٍ يَدْعَمُهَا وَ لَا دِسَارٍ [يَنْتَظِمُهَا] يَنْظِمُهَا ثُمَّ زَيَّنَهَا بِزِينَةِ الْكَوَاكِبِ وَ ضِيَاءِ الثَّوَاقِبِ وَ أَجْرَى فِيهَا سِراجاً مُسْتَطِيراً وَ قَمَراً مُنِيراً فِي فَلَكٍ دَائِرٍ وَ سَقْفٍ سَائِرٍ وَ رَقِيمٍ مَائِرٍ. 👈حضرت علی که درود خدا بر او باد در ادامه ی خطبه فرمود : سپس خداى سبحان طبقات فضا را شكافت، و اطراف آن را باز كرد، و هواى به آسمان و زمين راه يافته را آفريد، و در آن آبى روان ساخت، آبى كه امواج متلاطم آن شكننده بود، كه يكى بر ديگرى مى نشست، آب را بر بادى طوفانى و شكننده نهاد، و باد را به باز گرداندن آن فرمان داد، و به نگهدارى آب مسلّط ساخت، و حد و مرز آن را به خوبى تعيين فرمود. فضا را در زير تند باد و آب را بر بالاى آن در حركت بود. سپس خداى سبحان طوفانى بر انگيخت كه آب را متلاطم ساخت و امواج آب را پى در پى در هم كوبيد. طوفان به شدّت وزيد، و از نقطه اى دور دوباره آغاز شد. سپس به طوفان امر كرد تا امواج درياها را به هر سو روان كند و بر هم كوبد و با همان شدّت كه در فضا وزيدن داشت، بر امواج آب ها حمله ور گردد از اوّل آن بر مى داشت و به آخرش مى ريخت، و آب هاى ساكن را به امواج سركش بر گرداند. تا آنجا كه آب ها روى هم قرار گرفتند، و چون قلّه هاى بلند كوه ها بالا آمدند. امواج تند كف هاى بر آمده از آب ها را در هواى باز، و فضاى گسترده بالا برد، كه از آن هفت آسمان را پديد آورد. آسمان پايين را چون موج مهار شده، و آسمان هاى بالا را مانند سقفى استوار و بلند قرار داد، بى آن كه نيازمند به ستونى باشد يا ميخ هايى كه آنها را استوار كند. آنگاه فضاى آسمان پايين را به وسيله نور ستارگان درخشنده زينت بخشيد و در آن چراغى روشنايى بخش (خورشيد)، و ماهى درخشان، به حركت در آورد كه همواره در مدار فلكى گردنده و بر قرار، و سقفى متحرّك، و صفحه اى بى قرار، به گردش خود ادامه دهند. 👌 شرح این حکمت نورانی را در لینک زیر بخوانید: 👇 👈 چگونگى آغاز آفرينش جهان 🖋کانال انس با صحیفه سجادیه 🆔 @sahife2

❇️ #تفسیر_خوانی قرآن کریم هر روز یک آیه تفسیر نور – استاد محسن قرائتی سوره #آل_عمران #آل_عمران_113 لَيْسُواْ سَوَآءً مِّنْ أَهْلِ الْكِتَبِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ يَتْلُونَ ءَايَتِ اللَّهِ ءَانَآءَ الَّيْلِ وَهُمْ يَسْجُدُونَ‏ اهل كتاب همه یكسان نیستند، طایفه اى از آنها (به طاعت خدا) ایستاده، آیات الهى را در دل شب تلاوت مى كنند و سر به سجده مى نهند. 👈این آیه وآیه بعد، صفات خوب گروهى از اهل كتاب را بیان مى دارد كه عبارت است از قیام به اطاعت خدا، تلاوت كتاب آسمانى، سجده، امر به معروف و نهى از منكر و سرعت در كارهاى خیر. شاید همین اعمال، بیانگر «حبل اللّه» در آیه قبل باشد. 👈 با نصب نرم افزار زیر با ما در این دوره ی تفسیر خوانی همراه شوید 👇 https://cafebazaar.ir/app/com.ghadeer.tafsirnour ⏺کانال انس با #صحیفه_سجادیه 🆔 @sahife2