مردى از على (علیه السلام) درخواست #موعظه نمود. حضرت به و ى فرمود: لا تكن ممن يرجو الاخره بغير العمل. از آن گروه مباش كه بدون عمل اميد سعادت عالم آخرت را در سر می‏پرورند.

مقصود از عمل، كارهاى شايسته و اعمال صالحه ‏ا ى است كه مرضى شرع مقدس و مقبول حضرت بارى تعالى است، نه هر عمل به هر انگيزه‏اى كه واقع شود، چه بسيار كارها ى بظاهر خوبى را كسانى انجام می‏دهند، ولى محركشان در آن اعمال ايمان به خدا و خشنودى بارى تعالى نبوده، بلكه عوامل ديگرى آنان را به اين كارها واداشته است.

ممكن است مردم اعمال بسيارى را كه به ظاهر پسنديده و نيكوست انجام دهند، اما انگيزه‏ ى درونى و نيت باطنى آنان در آن كارها هواى نفس و اقناع تمنيات حيوانى خودشان باشد و كمترين توجه ى به قرب الهى و خلوص نيت نداشته باشند. اين قبيل اعمال نه تنها ارزش معنوى در پيشگاه الهى ندارد، بلكه زمينه‏ ى رياكارى و سوء نيت را در نهاد عاملين آنها تقويت می‏كند و به مسير نادرستى و انحرافشان سوق می‏دهد.

كار پسنديده و خوب در اسلام آن عملى است كه : اولا بر اساس علم صورت پذيرد و ثانيا انجام دهنده داراى قصد قربت باشد و ثالثا بتواند تا آخر عمر، عمل پاك خود را از خطرات گوناگون محافظت كند و آن را به سلامت از مرز دنيا بگذراند

اميرالمومنين (علیه السلام) فرمود: الدنيا كلها جهل الا مواضع العلم و العلم كله حجه الا ما عمل به و العمل كله رياء الا ما كان مخلصا و الاخلاص على خطر حتى ينظر العبد بما يختم له. آدمی كه در اين جهان قدم می‏گذارد، تمام دنيا برا ى او جهل و نادانى است مگر چيزهايى را كه تدريجا فرامی‏گيرد و از آنها آگاه می‏شود. و تمام علمهايى كه آموخته برا ى او نزد بارى تعالى حجت است، مگر علمی كه طبق آن عمل نموده باشد و تمام اعمالش رياكارى و خودنمايى است، مگر كارهايى كه خالصانه انجام يافته است، و اخلاص و صفاى ضمير در معرض خطر است تا آنكه بنده‏ ى مخلص ببيند پايان كارش چگونه است و عمرش با چه وضعى پايان می ‏يابد.

حسن عمل ماده‏ ى اختبار و آزمايش مردم : الذى خلق الموت و الحيوه ليبلوكم ايكم احسن عملا. اين خداوند تواناست كه مرگ و حيات را آفريده تا شما را آزمايش كند و معلوم نمايد كدام يك از حسن عمل و درستكار ى برخورداريد.

ابوقتاده می‏گويد: از رسول اكرم (ص) سئوال كردم اينكه خداوند فرموده: «ايكم احسن عملا» شما را آزمايش كنم تا معلوم شود كدام يك در عمل نيكوكارتريد، مقصود حضرت بار ى تعالى كيان ‏اند؟ در پاسخ فرمود: ايكم احسن عقلا يعنى كداميك از جهت عقل نيكوتريد سپس توضيح داد : اتمكم عقلا و اشدكم لله خوفا و احسنكم فيما امر الله به و نه ى عنه نظرا و ان كان اقلكم تطوعا. منظور اینست که : کدام یک از شما عقلتان كاملتر، خوفتان از خداوند شديدتر و دقت نظرتان در اوامر و نواهى حضرت حق نيكوتر است گرچه مقدار عملتان كمتر باشد.

امام صادق (علیه السلام) در تفسير اين آيه «ايكم احسن عملا» فرموده است: ليس يعنى اكثر عملا و لكن اصوبكم عملا و انما الاصابه خشيه الله و النيه الصادقه. خداوند كثرت عمل را از اين آيه اراده ندارد، بلكه مقصود بار ى تعالى عمل صواب و طبق واقع است و اصابت در عمل، ترس از خداوند و نيت پاك و صادق است.

خداوند را صادقانه و با خلوص نيت عبادت نمودن آنقدر در شرع اسلام اهميت دارد كه بنده‏ ى موحد با اداى دو ركعت نماز برا ى خداوند، مشمول فضل الهى می‏گردد و بهشتى می‏شود. امام صادق (علیه السلام) فرمود: ان ربكم لرحيم يشكر القليل، ان العبد ليصلى ركعتين يريد بها وجه الله فيدخله الله به الجنه. پروردگار شما مهربان است، در مقابل عمل قليل پاداشى بزرگ مرحمت می ‏نمايد، بنده‏ ى او با خلوص نيت دو ركعت نماز می‏خواند و خداوند اجرش را جنت خلد قرار می‏دهد و او را به بهشت می‏برد.

مشكل بزرگى كه در زمينه‏ ى عبادت خالص و عمل صالح وجود دارد، نگاهدار ى و حفاظت آن از آفت ها ى گوناگون است. چه بسيار اعمال خوبى را بندگان خدا انجام می‏دهند، ولى از پى آن اعمال، مرتكب گناهانى می‏شوند و در نتيجه كارهاى خوبشان مردود درگاه بار ى تعالى می‏گردد و بدبختانه بسيارى از كارها ى خوب مردم با اين وضع ناگوار مواجه می‏شود. *امام صادق (علیه السلام) فرمود: لو نظروا الى مردود الاعمال من الله عز و جل لقالوا ما يتقبل الله من احد عملا. اگر مردم می‏ديدند اعمالى را كه مردود درگاه بارى تعالى گرديده است، با خود می‏گفتند: گويى هيچ عملى مورد قبول بار ى تعالى واقع نمی‏شود. *امام باقر عليه ‏السلام فرمود: الابقاء عل ى العمل اشد من العمل. نگاه داشتن عمل خوب سخت‏تر از بجا آوردن آن عمل است.

برا ى آنكه كارهاى خوب افراد باايمان محفوظ بماند و در پيشگاه حضرت بارى تعالى مقبول افتد، بايد صاحبان عمل صالح مجاهده كنند و با سعى و كوشش خويشتن را به پاره ‏ا ى از ملكات حميده و صفات پسنديده كه مبين ارزشهاى ايمانى و انسانى است متصف نمايند . رسول اكرم (ص) به اميرالمومنين عليهماالسلام فرمود: قال يا على! ثلاث من لم يكن فيه لم يقم له عمل، ورع يحجزه عن معاص ى الله عز و جل، و علم يرد به جهل السفيه، و عقل يدار ى به الناس. اى على! سه چيز است كه اگر در كسى نباشد، عمل خوب برا ى او پايدار نمی‏ماند: اول كف نفسى است كه وى را از گناه بازدارد، دوم علمی است كه با آن نادانى سفيه را بگرداند، سوم عقلى است كه به وسيله‏ ى آن در زندگ ى با مردم مدارا نمايد.

اگر يك عمل خوب مورد قبول بارى تعالى واقع شود، به موجب روايات، عامل عمل از عذاب الهى مصونيت خواهد داشت. امام صادق (علیه السلام) فرمود: من قبل الله منه صلوه واحده لم يعذبه، و من قبل منه حسنه لم يعذبه. كسى كه خداوند از وى يك نماز را قبول نمايد، او را عذاب نمی‏كند، و كسى كه حسنه ‏اى از او مقبول افتد، معذب نخواهد شد.