⁉️جدال احسن چیست و کجا کاربرد دارد؟
💠 کلام حق و جدال احسن
در قرآن کریم جدال دو قسم است؛ اگر احسن نباشد؛ قطعا باطل است. خداوند متعال در سوره غافر آیه ۵ میفرماید:
✨« وَهَمَّتْ كُلُّ أُمَّةٍ بِرَسُولِهِمْ لِيَأْخُذُوهُ ۖ وَجَادَلُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ فَأَخَذْتُهُمْ ۖ فَكَيْفَ كَانَ عِقَابِ »؛
و هر امتی آهنگ پیامبر خویش کردند که او را بگیرند و به باطل با او جدل کردند تا حق را به این وسیله بشکنند.
در آیه ۱۲۵ سوره نحل نیز، یک جا واژه «احسن» به کار رفته است:
✨« ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ۖ وَ جَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ۚ ».
با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به [شيوهاى] كه نيكوتر است مجادله نماى.
♨️ بر اساس آیات قرآن، انسانها در پذیرش #کلام_حق سه دسته هستند؛
1⃣ یک گروه استدلالی هستند و دنبال مسائل برهانی هستند و برای آنها اقامه #دلیل اهمیت دارد که خداوند می فرماید:
"ادع الی سبیل ربک بالحکمة" حکمت اشاره به همین برهان و استدلال دارد.
2⃣ گروه دیگری هستند که عاطفی ترند و تابع احساسات هستند که برای آنها #موعظه_حسنه راه خوبی است تا آنها را به حق برساند.
3⃣ اما گروه دیگری هستند که یک لجاجت و یکدندگی دارند و حق ناپذیری در آنها هست که برای ایشان باید از طریق #جدال_احسن وارد شد.
🏷 جدال احسن در واقع به معنای کوتاه آمدن ابتدایی در مقابل طرف مناظره و بحث است و یک نوع همراهی برای اقرار گرفتن و استفاده کردن از مقبولات طرف مقابل برای نشان دادن حق است.
🔺 مثلا در سوره انبیاء از آیه ۸۶ به بعد گفتگوی حضرت ابراهیم(ع) با قوم خودش را داریم که نوعی از جدال احسن مورد تأکید قرآن را می بینیم که حضرت ابراهیم(ع) نوعی مماشات با ماهپرستان، ستارهپرستان، بتپرستان و خورشیدپرستان کرده است که سرانجام از مقبوله آنها استفاده کرده و آنها را به سمت حق راهنمایی و دعوت کرده است.
🔻 نمونه دیگر در قرآن کار مؤمن آل یاسین است. خداوند دو پیغمبر را فرستاد که آنها برخوردی استدلالی و برهانی داشتند که مردم آنها را کشتند اما خداوند سومی را فرستاد که از راه جدال احسن وارد شد یعنی با آنها همراهی و مماشات کرد و کم کم از مقبولات آنها استفاده کرد و آنها را به مسیر حق رهنمون شد.
بنابراین اگر مناظره برای اثبات حق و در مسیر حق و خدا باشد جدال احسن است و اگر در مسیر حق نباشد؛ جدال باطل است. جدال احسن خیلی به جدال بالباطل (مراء) نزدیک است و اگر انسان معیارهای اخلاقی را رعایت نکند، به مراء که خلاف اخلاق و خلاف شریعت است، دچار می شود که آن هم حرام است.
مهدی رستم نژاد، ۹۲/۳/۶
@seraj_135