بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع :
ترتیب فروع دین
✍مقدمه :
متأسفانه در مورد فروع دین چهار تصور غلط در برخی اذهان شکل گرفته است
🚨1_فروع است و اصول نیست لذا چندان اهمیتی ندارد در حالیکه اصول یعنی عقاید و هر فردی مؤظف است که به آن باور برسد و تقلیدی نیست، فروع در اینجا یعنی احکام و قواعد تکلیفی دین که لازمه اصول و عقاید است و عمل به آنها واجب عینی است
🚨2_ترتیب غلطی که معمولا إرائه می‌شود و همین باعث می شود، آنچه که اهمیت و اولویت دارد در نظر گرفته نشود
🚨3_انحصار فروع دین و احکام را در این 10 مورد دانستن! و همین باعث اهمال کاری در بقیه واجبات می گردد،
🚨4_ترک فروع دین یعنی عمل نکردن به تکالیف الهی بی تقوائی محسوب می شود و باید جبران کند و اگر از روی عمد و عناد ترک کند یا ترک فروع سبب شود مُنکر اصول دین تلقی گردد از شیعه بودن بلکه از اسلام خارج است و کافر محسوب می شود
بر اساس منطق عقل و استنباط از منابع دین(آیات و روایات)ترتيب زیر در فروع دین،عقلی و شرعی است
1⃣ أمر به معروف
2⃣ نهی از منکر
3⃣تبرّی(بغض اعداء دین)
4⃣تولّی(حبّ أولیاء دین)
5⃣ جهاد
6⃣ حج
7⃣ خمس
8⃣ زکات
9⃣ روزه
🔟 نماز
✅ نکات مهم :
1⃣ اصول دین مربوط به عقیده و فروع دین مربوط به عمل است
2⃣ فروع دین منحصر به این 10مورد نیست بلکه ذکر آن در کلام علماء، از باب اهمیت، اولویت و به منزله اصول برای دیگر فروعات دین است
3⃣ نماز را به عنوان آخرین مورد نه برای آن‌که اهمیت ندارد بلکه نماز قله دینداری و به تعبیر روایت چهره دین است یعنی همه فروع، مقدمه است که نماز إقامه شود
4⃣ علت تقدم امر به معروف ونهی از منکر بر دیگر فروعات
عنه عليه السلام : و ما أعمالُ البِرِّ كُلُّها و الجِهادُ في سَبيلِ اللّه ِ عِندَ الأمرِ بِالمَعروفِ و النَّهيِ عَنِ المُنكَرِ ، إلاّ كَنَفثَةٍ في بَحرٍ لُجِّيٍّ
امام على عليه السلام : همه كارهاى خوب و جهاد در راه خدا، در مقايسه با امر به معروف و نهى از منكر نيست مگر همچون آب دهانى كه در دريايى ژرف انداخته شود
5⃣ تقدم امربه معروف بر نهی ازمنکر یعنی جاذبه الهی بر دافعه الهی مقدم است/تفرقه؛ بارزترین مصداق منکر
آیةالله جوادی آملی : تقدم امر به معروف بر نهي از منكر و همچنين ذكر «دعوت به خير» پيش از هر دو عنوان مزبور نشان ميدهد كه رحمت و جاذبه الهي بر غضب و دافعه حضرت حق سبحانه و تعالي پيشي دارد
6⃣ دلیل تقدّم حب و بغض پس از امر و نهی،
«هل الدین إلا الحب فی الله و البغض فی الله»؛[3] آیا دین، جز دوستى در راه خدا و دشمنى در راه خدا است؟
7⃣ اگر جهاد با مال و جان و زبان نباشد از دین و مظلوم و خاک دفاع نمی شود با جهاد هست که با ظلم مقابله می گردد عدالت توسعه می یابد و فرائض الهی مانند نماز إقامه می شود
8⃣ اگر خمس که سهم امام و سهم سادات فقیر و زکات که سهم فقیر غیر سید هست پرداخت نشود با جامعه فقیر، زمینه فساد و گریز از دین داری فراهم می‌شود
9⃣ حج، نماد اتحاد و وحدت مسلمین و از مسائل اجتماعی و سیاسی مهم است، مصلحت جمعی، مقدم است بر ملاحظه شخصی که روزه و نماز هست
تمرین توحید در حاجی و ایجاد وحدت در حج تجربه می شود
🔟 ممکن است از زاویه ای گفته شود تا اقتصاد(خمس و زکات) درست نشود هیچ یک از واجبات (فروعات) انجام نمی‌شود و یا در ترتيب موارد دیگر، نقد و نظری داشته باشند اما ظاهرا این ترتیب با عقل و شرع تناسب بیشتری دارد
✍ اهمیت و ضرورت در دانستن این ترتیب برای آن است که متولیان فرهنگی در طرح و برنامه و جهاد تبيين اولویت و سیر منطقی را در نظر بگیرند تا نتیجه مطلوب که هدایت، رشد، کمال، سعادت و تقرب الهی است تحقق یابد
اللّهم صلّ علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
کانال مطالب تولیدشده توسط حمید اکبری
پاسخگوی حرم رضوی
https://eitaa.com/serathamed
قم مقدسه 1401/11/9
