ﯾﮏ ﻗﻄﺮه اﺷﮏ ( قسمت اول) ﻫﻤﺴﺮ ﺷﻬﯿﺪ ﺻﺪاي زﻧﮓ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ. ﭼﺎدرم را ﺳﺮﮐﺸﯿﺪم ورﻓﺘﻢ دم در. ﭼﺸﻤﻢ اﻓﺘﺎد ﺑﻪ دو، ﺳﻪ ﺗﺎ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺳﭙﺎه. ﭼﻨﺪ ﺑﺎري ﺑﺎ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺧﺎﻧﻪ. ﺳﻼم ﮐﺮدﻧﺪ. »ﺳﻼم، ﺑﻔﺮﻣﺎﯾﯿﻦ، اﻣﺮي ﺑﻮد؟« »ﺑﺒﺨﺸﯿﻦ ﺣﺎج ﺧﺎﻧﻢ، ﻟﻄﻔﺎً ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ي آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯽ رو ﺑﯿﺎرﯾﻦ«. ﺧﻮاﺳﺘﺸﺎن ﺑﯽ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﻮد و ﻣﻬﻢ. ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﺳﺮم ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮد، ﺗﻌﺠﺐ زده ﭘﺮﺳﯿﺪم: »ﺑﺮاي ﭼﯽ؟« »ان ﺷﺎءاﷲ ﻗﺮاره اﯾﺸﻮن ﻣﺸﺮف ﺑﺸﻦ ﻣﮑﻪ«. »ﻣﮑﻪ؟«! ﯾﮑﯽ ﺷﺎن ﮔﻔﺖ: »ﺑﻠﻪ ﺣﺎج ﺧﺎﻧﻢ، آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯽ ﺗﻮ اﯾﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺷﺎﻫﮑﺎر ﮐﺮدن و ﺧﯿﻠﯽ ﻏﻨﯿﻤﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ، ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻫﻢ از ﻃﺮف ﺷﺨﺺ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم، ﻣﯽ ﺧﻮان ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺸﻮن ﻣﮑﻪ، ﺗﺸﻮﯾﻘﯽ«. ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ام را ﺗﻮ ﺻﺪام رﯾﺨﺘﻢ و زود ﭘﺮﺳﯿﺪم: »ﺧﻮدﺷﻮن ﺧﺒﺮدارن؟« »ﻧﻪ، ﻣﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﯾﻢ ﮐﺎرﻫﺎﺷﻮن رو ﺑﮑﻨﯿﻢ ﮐﻪ از ﺗﻬﺮان ﺑﺮن ﻣﮑﻪ«. زود رﻓﺘﻢ ﺗﻮ وﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ اش را آوردم. ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ، ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و رﻓﺘﻨﺪ. دو روز ﺑﻌﺪ ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ را آورﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ: »اﻟﺤﻤﺪاﷲ ﻫﻤﻪ ي ﮐﺎرﻫﺎ ﺟﻮر ﺷﺪ«. ﯾﮑﯽ ﺷﺎن ﺑﺴﺘﻪ اي داد ﺑﻪ ام. »ﭼﯿﻪ؟« »ﻟﺒﺎس اﺣﺮام آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯿﻪ«. ﻗﻀﯿﻪ ﻇﺎﻫﺮاً ﺟﺪي ﺷﺪه ﺑﻮد.ﮔﻔﺘﻢ: »ﺧﻮب اﯾﺸﻮن ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺴﺘﻦ«! »وﻗﺘﺶ ﺑﺸﻪ، ﺧﻮدﺷﻮن ﻣﯽ آن ﻣﺸﻬﺪ«. وﻗﺘﯽ رﻓﺘﻨﺪ، آﻣﺪم ﺗﻮ. ﻧﻔﺴﯽ ﺗﺎزه ﻧﮑﺮده ﺑﻮدم، ﺑﺎز زﻧﮓ زدﻧﺪ. »دﯾﮕﻪ ﮐﯿﻪ؟«! رﻓﺘﻢ دم در. زن ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﺑﻮد. »زود ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﺗﻠﻔﻦ داري«. »ﮐﯿﻪ؟« »آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯽ«. ﻧﻔﻬﻤﯿﺪم ﭼﻄﻮر ﺧﻮدم را رﺳﺎﻧﺪم ﭘﺎي ﺗﻠﻔﻦ.ﮔﻮﺷﯽ را ﺑﺮداﺷﺘﻢ. ﺳﻼم ﮐﺮده و ﻧﮑﺮده، ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﻪ اش ﮔﻔﺘﻢ. ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﺧﻨﺪﯾﺪ. ﮔﻔﺖ: »ﻣﮑﻪ ﮐﺠﺎ؟ ﻣﺎ ﮐﺠﺎ؟« ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم دارد ﺷﻮﺧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﮐﻤﯽ ﺑﻌﺪ ﻓﻬﻤﯿﺪم ﻧﻪ، واﻗﻌﺎً ﺧﺒﺮ ﻧﺪارد. ﺑﻪ ﺧﻨﺪه ﮔﻔﺘﻢ: »ﺷﻤﺎ ﮐﺠﺎي ﮐﺎر ﻫﺴﺘﯿﻦ؟ ﺗﺎ ﺣﺘﯽ ﻟﺒﺎس اﺣﺮام ﻫﻢ ﺑﺮاﺗﻮن ﺧﺮﯾﺪن«. »ﻧﻪ ﺣﺎج ﺧﺎﻧﻢ، ﻣﺎ ﻣﮑﻪ اي ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ«. ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻫﻢ ﺑﺎور ﻧﮑﺮد، ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﮐﺮد، وﻟﯽ ﺧﻮدش را، ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮدش، ﻻﯾﻖ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺖ. دو روزﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺘﺶ، آﻣﺪ. روز ﺑﻌﺪ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﯽ ﮐﺮد و رﻓﺖ ﺗﻬﺮان. از آن ﺟﺎ ﻫﻢ ﻣﺸﺮف ﺷﺪ ﺣﺞ. ﻗﺒﻞ از رﻓﺘﻨﺶ ﭘﺮﺳﯿﺪم: »ﮐﯽ ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدﯾﻦ؟« ﮔﻔﺖ: »ان ﺷﺎﺋﺎﷲ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺑﺮﺳﻢ ﺗﻬﺮان، زﻧﮓ ﻣﯽ زﻧﻢ ﺧﻮﻧﻪ ي ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ و ﺑﻪ ﺗﻮن ﻣﯽ ﮔﻢ«. دو، ﺳﻪ روز ﺑﻌﺪ، ﺑﺮادر ﺧﻮدش و ﺑﺮادر ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ ﺧﺎﻧﻪ. ﮔﻔﺘﻢ: »ﺧﻮﺑﻪ وﻗﺘﯽ آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯽ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ، ﺑﺮاﺷﻮن دﺳﺖ و ﭘﺎﯾﯽ ﺑﮑﻨﯿﻢ«. ﺑﺮادرش ﺧﻨﺪﯾﺪ.ﮔﻔﺖ»:ﻣﻦ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪش رو ﻫﻢ ﺧﺮﯾﺪم، ﺗﺎزه ﯾﮏ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻫﻢ داداش ﺧﻮدﺗﻮن ﺧﺮﯾﺪه...«. ﺧﻮدم ﻫﻢ از ﻫﻤﺎن روز دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﺪم.ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﻌﺮوف، دﯾﮕﺮ ﺳﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﮔﺬاﺷﺘﯿﻢ.ﺣﺘﯽ ﺑﻨﺪ و ﺑﺴﺎط ﺑﺴﺘﻦ ﯾﮏ ﻃﺎق ﻧﺼﺮت را ﻫﻢ ﺟﻮر ﮐﺮدﯾﻢ. ﮔﻔﺘﯿﻢ: »وﻗﺘﯽ از ﺗﻬﺮان زﻧﮓ زد، ﺳﺮﯾﻊ ﺳﺮﮐﻮﭼﻪ ﻣﯽ ﺑﻨﺪﯾﻤﺶ«. ﻫﻤﻪ ي ﮐﺎرﻫﺎ روﺑﺮاه ﺷﺪ.ﯾﮏ روز رﻓﺘﻢ ﭘﯿﺶ ﻣﺎدرم ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻪ اش ﻧﺰدﯾﮏ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﻮد.ﮔﺮم ﺻﺤﺒﺖ ﺑﻮدﯾﻢ. ﯾﮑﺪﻓﻌﻪ ﯾﮑﯽ از ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻫﺎ، در ﻧﺰده، دوﯾﺪ ﺗﻮ! ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻫﯿﺠﺎن زده ﺑﻮد. »ﭼﻪ ﺧﺒﺮه؟«! »ﺑﺪو ﮐﻪ آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯽ از ﻣﮑﻪ اوﻣﺪن«. «!ﻧﻪ» از ﺗﻌﺠﺐ ﯾﮑﻪ اي ﺧﻮردم.ﮔﻔﺖ: »ﺑﺎور ﮐﻦ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ، اﻻن ﺗﻮ ﺧﻮﻧﻪ اﺳﺖ«. ﻧﻔﻬﻤﯿﺪم ﭼﻄﻮر ﭼﺎدر ﺳﺮ ﮐﺮدم. دﻣﭙﺎﯾﯽ ﻫﺎ را ﭘﺎ ﮐﺮده و ﻧﮑﺮده، دوﯾﺪم ﻃﺮف ﺧﺎﻧﻪ. ﺗﻮ ﮐﻪ رﻓﺘﻢ، دﯾﺪم ﺑﻠﻪ، ﺑﺎ دو ﺗﺎ ﺣﺎﺟﯽ دﯾﮕﺮ، ﮐﻨﺎر اﺗﺎق ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ. روي ﻟﺒﺶ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﻮد. ﻣﺎدرم ﻫﻢ رﺳﯿﺪ. ﺑﭽﻪ ﻫﺎ، و ﮐﻢ ﮐﻢ ﺑﺮادرش و ﺑﻘﯿﻪ ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ.ﺑﺎ ﻫﻤﻪ روﺑﻮﺳﯽ ﮐﺮد و اﺣﻮاﻟﭙﺮﺳﯽ. ﺧﻨﺪه از ﻟﺒﺶ ﻧﻤﯽ رﻓﺖ. ﺑﺎ دﻟﺨﻮري ﺑﻪ اش ﮔﻔﺘﻢ: »ﺑﺮاي ﭼﯽ ﺑﯽ ﺳﺮو ﺻﺪا اوﻣﺪﯾﻦ؟«! ﺑﻘﯿﻪ ﻫﻢ اﻧﮕﺎر ﺗﺎزه ﻓﻬﻤﯿﺪﻧﺪ ﭼﯽ ﺷﺪه. ﺷﺮوع ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ اﻋﺘﺮاض. ﮔﻔﺖ: »اﺻﻼ ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺒﺎﺷﯿﻦ، ﻓﺮدا ﺻﺒﺢ زود ان ﺷﺎءاﷲ ﻣﯽ ﺧﻮام ﻣﺸﺮف ﺑﺸﻢ ﺣﺮم. وﻗﺘﯽ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ، ﻫﺮ ﮐﺎر دﻟﺘﻮن ﺧﻮاﺳﺖ، ﺑﮑﻨﯿﺪ«. دﻟﺨﻮرﺗﺮ ﺷﺪم.رو ﮐﺮدم ﺑﻪ ﺑﺮادرم. ﺑﺎ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﮔﻔﺘﻢ: »ﺷﻤﺎ ﭼﺮا ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮر واﯾﺴﺘﺎدي؟« »ﭼﮑﺎر ﮐﻨﻢ آﺑﺠﯽ؟« »اﻗﻼً ﺑﺮﯾﻦ ﯾﮑﯽ از ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﻫﺎ رو ﺑﯿﺎرﯾﻦ ﺳﺮ ﺑﺒﺮﯾﻦ«. ﺑﻪ ﺷﻮﺧﯽ ﮔﻔﺖ: »ﻣﻦ اﻻن اﯾﻦ ﺟﺎ ﺧﻮدم رو ﻣﯽ ﮐﺸﻢ و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ رو ﻧﻪ، ﺣﺎل آﻗﺎ ﺧﯿﻠﯽ ﺿﺪ ﺣﺎل زد ﺑﻪ ﻣﺎ«. »ﮔﻔﺖ ﮐﻪ، ﻣﻦ ﻓﺮدا ﺻﺒﺢ ﻣﺸﺮف ﻣﯽ ﺷﻢ ﺣﺮم، ﺷﻤﺎ ﻃﺎق ﺑﺒﻨﺪﯾﺪ، ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﮑﺸﯿﺪ، ﺧﻼﺻﻪ ﻫﺮ ﮐﺎر دارﯾﺪ، ﺑﮑﻨﯿﺪ«. ﺣﺮﺻﻢ در آﻣﺪه ﺑﻮد.ﮔﻔﺘﻢ»:اﻻن ﮐﺎرﺗﻮن ﺧﯿﻠﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻮد، ﻣﺮدم ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻦ ﻣﺎ ﭼﻮن ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯿﻢ ﺧﺮج ﺑﺪﯾﻢ و از ﮐﺴﯽ ﭘﺬﯾﺮاﯾﯽ ﮐﻨﯿﻢ، ﺷﻤﺎ ﺑﯽ ﺳﺮو ﺻﺪا اوﻣﺪﯾﻦ«. »ﺷﻤﺎ ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺒﺎﺷﯿﻦ، ﺗﺎ ﻓﺮدا ﺻﺒﺢ«. ﺻﺒﺢ ﻓﺮدا، دم اذان آﻣﺎده ي رﻓﺘﻦ ﺷﺪ.ﮔﻔﺖ: »اﺻﻼً ﻧﻤﯽ ﺧﻮاد دﺳﺘﭙﺎﭼﻪ ﺑﺸﯿﻦ، ﻣﺎ ﺳﻪ ﻧﻔﺮي ﻣﺸﺮف ﻣﯽ ﺷﯿﻢ ﺣﺮم و ﺗﺎ ﺳﺎﻋﺖ ده ﻧﻤﯽ آﯾﻢ«. از ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺘﻨﺪﺑﯿﺮون.دﯾﮕﺮ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻤﻊ ﺑﻮدم ﺳﺎﻋﺖ ده ﻣﯽ آﯾﻨﺪ... ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻫﻨﻮز از ﺧﻮاب ﺑﯿﺪار ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ. ﻓﮑﺮ آﻣﺎده ﮐﺮدن ﺻﺒﺤﺎﻧﻪ ﺑﻮدم، ﯾﮑﺪﻓﻌﻪ در زدﻧﺪ. رﻓﺘﻢ دﯾﺪم ﻫﺮ ﺳﻪ ﺗﺎﺷﺎن ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ! »ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﯿﻦ ﺳﺎﻋﺖ ده ﻣﯽ آﯾﻦ؟« ﭼﯿﺰي ﻧﮕﻔﺖ. آن دو ﻧﻔﺮ ﺣﺎﺟﯽ رﻓﺘﻨﺪ ﺗﻮي ﺧﺎﻧﻪ. ﻣﻦ ﻫﻢ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮوم، ﺻﺪام زد. »ﺑﯿﺎ اﯾﻦ ﺟﺎ ﮐﺎرت دارم«. رﻓﺘﻢ.ﻧﮕﺎم ﮐﺮد. ﮔﻔﺖ: »ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﯾﻦ ﻃﺎق ﺑﺒﻨﺪﯾﻦ، ﻣﮕﺮ ﻣﻦ رﻓﺘﻢ اﺳﻢ ﻋﻮض ﮐﻨﻢ؟« ﭼﯿﺰي ﻧﮕﻔﺘﻢ. دﻧﺒﺎل ﺣﺮﻓﺶ را ﮔﺮﻓﺖ. »ﺣﺎﻻ ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﺸﺮف ﺷﺪم ﻣﮑﻪ و ﻣﺪﯾﻨﻪ، ﻧﺮﻓﺘﻢ ﮐﻪ اﺳﻢ ﻋﻮض ﮐﻨﻢ، رﻓﺘﻢ زﯾﺎرت، ﺗﻮﻓﯿﻘﯽ ﺑﻮده ﻧﺼﯿﺐ ﺷﺪه«.

ﯾﮏ ﻗﻄﺮه اﺷﮏ ( قسمت دوم) دﻗﯿﻖ ﺷﺪ ﺗﻮ ﺻﻮرﺗﻢ. ﮔﻔﺖ: »ﺧﻮب ﮔﻮش ﺑﺪه ﺑﺒﯿﻦ ﭼﯽ ﻣﯽ ﺧﻮام ﺑﮕﻢ؛ ﻣﻦ ﯾﮏ ﺑﺴﯿﺠﯽ ام، ﻓﺮض ﮐﻦ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺟﺒﻬﻪ، ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮي ﻫﻢ زﯾﺮ دﺳﺖ ﻣﻦ ﺑﻮدﻧﺪ، ﻣﺜﻞ ﻫﻤﯿﻦ ﺷﻬﯿﺪ ﺻﺪاﻗﺖ و ﺷﻬﺪاي دﯾﮕﻪ؛ ﺧﻮدت رو ﺑﮕﺬار ﺟﺎي ﻫﻤﺴﺮ اوﻧﺎ ﮐﻪ ﯾﮏ ﮐﺴﯽ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ، رﻓﺘﻪ ﻣﮑﻪ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ، ﺣﺎﻻ ﻫﻢ ﻃﺎق ﺑﺴﺘﻪ؛ ﺷﻤﺎ از اون ﺟﺎ رد ﺑﺸﯽ، ﺑﺎ ﺧﻮدت ﭼﯽ ﻣﯽ ﮔﯽ؟ اون ﻫﻢ ﺗﺎزه ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﭽﻪ ي ﮐﻮﭼﯿﮏ؟« ﺑﺎز ﭼﯿﺰي ﻧﮕﻔﺘﻢ. ﭘﺮﺳﯿﺪ: »ﻧﻤﯽ ﮔﯽ:ﻫﺎ، ﺷﻮﻫﺮ ﻣﺎ رو ﮐﺸﺘﻦ، ﺧﻮدﺷﻮن اوﻣﺪن رﻓﺘﻦ ﻣﮑﻪ، ﻫﻤﯿﻦ رو ﻧﻤﯽ ﮔﯽ؟« ساکت بودم. قسمم داد جوابش را بدهم. و راست هم بگویم.سرم را انداختم پایین. کمی فکر کردم. آهسته «. شما درست می گی »: گفتم ساکت بودم. قسمم داد جوابش را بدهم. و راست هم بگویم.سرم را انداختم پایین. کمی فکر کردم. آهسته «. شما درست می گی »: گفتم اگر یک قطره اشک از چشم یتیم بریزه، می دونی خدا با من چیکار می کنه زن؟!طاق بستن »: انگار گرم شد.گفت «؟ یعنی چی؟ مراسم چیه حالا هر کس می خواد بیاد خونه ي ما قدمش رو چشمهامون، ما خیلی هم خوب »: وقتی دید قانع شدم، گفت ...« ازشون پذیرایی می کنیم تا سه روز مهمانها همین طور می آمدند و می رفتند.ما هم پذیرایی می کردیم. بعد از سه روز، گوسفندها را هم کشتند، خرج دادند و همه را دعوت کردند. تو این مدت، جالب تر از همه این بود که هر کس می آمد خانه مان، تازه می فهمید حاج آقا رفتند مدینه و مکه.

ﻫﺪﯾﻪ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯽ ﺳﯿﺪ ﮐﺎﻇﻢ ﺣﺴﯿﻨﯽ ﯾﮑﯽ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻫﻢ آﻣﺪﯾﻢ ﻣﺮﺧﺼﯽ.او رﻓﺖ دﻧﺒﺎل ﮐﺎرش و ﻣﻦ ﻫﻢ رﻓﺘﻢ ﺧﺎﻧﻪ. ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﻌﺮوف، ﺧﺴﺘﮕﯽ راه ﻫﻨﻮز ﺗﻮ ﺗﻨﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ آﻣﺪ ﺳﺮوﻗﺘﻢ. ﮔﻔﺘﻢ: »اﺳﺘﺮاﺣﺖ دﯾﮕﻪ ﺑﺴﻪ«. ﮔﻔﺘﻢ: »ﺧﯿﺮه ان ﺷﺎءاﷲ، ﺟﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﯾﻢ ﺑﺮﯾﻢ؟« ﻟﺒﺨﻨﺪي زد و ﮔﻔﺖ: آره، اوﻣﺪم ﮐﻪ ﻫﻢ ﺧﻮدت رو ﺑﺒﺮم، ﻫﻢ ﻣﺎﺷﯿﻦ رو«. ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺟﻮاب ﻧﻤﺎﻧﺪ.زد ﭘﺸﺖ ﺷﺎﻧﻪ ام و ﮔﻔﺖ»:زود ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮﮐﻪ ﺑﺮﯾﻢ«. دﯾﺪم ﮐﻢ ﮐﻢ ﻗﻀﯿﻪ دارد ﺟﺪي ﻣﯽ ﺷﻮد.ﭘﺮﺳﯿﺪم: »ﮐﺠﺎ؟« »ﻫﻤﯿﻦ ﻗﺪر ﺑﺪون ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﮐﺎر دارﯾﻢ«. ﺑﻪ ﺷﻮﺧﯽ ﮔﻔﺘﻢ: »ﺑﺎﺑﺎ ﻣﺎ ﻫﻤﻪ اش ﭼﻬﺎر روز ﻣﺮﺧﺼﯽ دارﯾﻢ، ﻫﻤﯿﻨﻢ ﺑﻪ ﻣﻮن ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ اﺳﺘﺮاﺣﺘﯽ ﺑﮑﻨﯿﻢ؟« ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ. دﺳﺖ ﻣﺮا ﻫﻢ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮد.ﺑﺎ ﺧﻨﺪه ﮔﻔﺖ: »اﯾﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ رو ﺑﮕﺬار ﮐﻨﺎر، زود ﺑﺎش ﮐﻪ دﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﻪ«. ﺳﺮﯾﻊ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪم و ﺑﺎ ﻫﻢ راه اﻓﺘﺎدﯾﻢ. ﺑﯿﻦ راه از ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﺳﺮ زدﯾﻢ.ﭼﯿﺰﻫﺎي زﯾﺎدي ﺧﺮﯾﺪ. ﻫﻤﻪ را ﻫﻢ ﻣﯽ داد ﮐﺎدو ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ.ﺑﺎر آﺧﺮ ﮐﻪ ﺳﻮار ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺷﺪﯾﻢ و راه اﻓﺘﺎدﯾﻢ، ﮔﻔﺘﻢ: »ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻣﯽ ﮔﯽ ﮐﺠﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﯾﻢ ﺑﺮﯾﻢﺣﺎﺟﯽ ﯾﺎ ﻧﻪ؟« ﻟﺒﺨﻨﺪي زد و ﮔﻔﺖ: »ﻣﯽ رﯾﻢ دﯾﺪن ﺷﻬﺪا«. »دﯾﺪن ﺷﻬﺪا؟«! » در اﺻﻞ ﻣﯽ رﯾﻢ دﯾﺪن ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺷﻬﺪا، ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اوﻧﺎ ﻫﻢ ﺑﻮي ﺷﻬﺪا رو ﻣﯽ دن، ﻣﯽ دوﻧﯽ ﮐﻪ روح ﺷﻬﯿﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ي ﺧﺎﻧﻮاده اش ﻫﺴﺖ، در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ دﯾﺪن ﺧﻮد ﺷﻬﺪا ﻣﯽ رﯾﻢ...«. ﮔﺮدان ﻣﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﻬﯿﺪ داده ﺑﻮد.آن روز ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ي ﺗﮏ ﺗﮑﺸﺎن ﺳﺮ زدﯾﻢ. ﺗﻮ ﻫﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ رﻓﺘﯿﻢ، ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﺑﺴﺘﮕﺎن ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﻬﯿﺪ، ﯾﮑﯽ از آن ﻫﺪﯾﻪ ﻫﺎ را ﻣﯽ داد. ﮐﺎرﻣﺎن ﺗﺎ ﻏﺮوب ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪ و ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه ﺑﻮد.اذان ﻣﻐﺮب را ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ، ﺗﻮ ﯾﮑﯽ از ﻣﺤﻠﻪ ﻫﺎي ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ ﺑﻮدﯾﻢ.رﻓﺘﯿﻢ ﻣﺴﺠﺪ ﻫﻤﺎن ﻣﺤﻞ.ﻧﻤﺎز را ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺧﻮاﻧﺪﯾﻢ. ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز و ﻣﺨﺘﺼﺮي ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت، داﺷﺘﻢ آﻣﺎده ي رﻓﺘﻦ ﻣﯽ ﺷﺪم ﮐﻪ ﯾﮑﺪﻓﻌﻪ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﮔﻔﺖ: »اﻟﻬﯽ ﺑﻪ اﻣﯿﺪ ﺗﻮ«! ﮔﻔﺖ و ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ. ﯾﮑﺮاﺳﺖ رﻓﺖ ﭘﻬﻠﻮي ﭘﯿﺶ ﻧﻤﺎز. ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ اي ﮐﻨﺎرش ﻧﺸﺴﺖ. ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ و ﭼﻪ ﺷﻨﯿﺪﻧﺪ.وﻟﯽ دﯾﺪم ﯾﮑﻬﻮ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ. آن روﺣﺎﻧﯽ، ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ را ﮔﺮم ﺗﺤﻮﯾﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و اﺣﺘﺮاﻣﺶ را ﺧﯿﻠﯽ داﺷﺖ. ﺑﺎ ﻫﻢ رﻓﺘﻨﺪ ﭘﺎي ﺗﺮﯾﺒﻮن. آﻗﺎي روﺣﺎﻧﯽ رو ﮐﺮد ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ و ﺑﻌﺪ از ﮔﻔﺘﻦ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ، اداﻣﻪ داد»:اﻣﺸﺐ اﻓﺘﺨﺎر اﯾﻦ رو دارﯾﻢ ﮐﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﯾﮑﯽ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻋﺰﯾﺰ ﺟﺒﻬﻪ و ﺟﻨﮓ ﻫﺴﺘﯿﻢ؛ ﺣﺎج آﻗﺎ ﺑﺮوﻧﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺘﻤﺎً از دﻻور ﻣﺮدﯾﻬﺎي اﯾﺸﺎن ﺷﻨﯿﺪه اﯾﺪ«. ﻫﻤﻬﻤﻪ اي از ﺑﯿﻦ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺻﻠﻮات ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ. ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ، ﺧﻮﻧﺴﺮد و آرام اﯾﺴﺘﺎده ﺑﻮد. اﯾﻦ اﻓﺘﺨﺎر دﯾﮕﻪ رو ﻫﻢ دارﯾﻢ ﮐﻪ از ﺻﺤﺒﺘﻬﺎي اﯾﻦ رزﻣﻨﺪه ي ﻋﺰﯾﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ و ان ﺷﺎﺋﺎﷲ ﻫﻤﻪ ﻣﻮن ﺑﻬﺮه ببریم ﺟﻤﻌﯿﺖ دوﺑﺎره ﺻﻠﻮات ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ. ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ رﻓﺖ ﭘﺸﺖ ﺗﺮﯾﺒﻮن. ﺑﻌﺪ از ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ، ﺑﻨﺎ ﮔﺬاﺷﺖ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ. از ﺟﺒﻬﻪ و ﺟﻨﮓ ﮔﻔﺖ و از اﯾﻦ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺎ را ﺧﺎﻟﯽ ﮔﺬاﺷﺖ. ﺧﯿﻠﯽ ﭘﺮ ﺷﻮرﺣﺮف ﻣﯽ زد و ﻣﺴﻠﻂ. ﺑﯽ اﺧﺘﯿﺎر ﯾﺎد ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺎي ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻠﯿﺎت اﻓﺘﺎده ﺑﻮدم، و ﯾﺎد ﺣﺎل و ﻫﻮاي ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ، وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻮ ﻧﻘﻄﻪ ي رﻫﺎﯾﯽﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﺮد ﺑﺮاي ﺑﭽﻪ ﻫﺎ. واﻗﻌﺎً ﻧﻘﻄﻪ ي رﻫﺎﯾﯽ، ﻧﻘﻄﻪ ي رﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺷﺪ از دﻧﯿﺎ و از ﺗﻤﺎم ﺗﻌﻠﻘﺎت دﻧﯿﺎﯾﯽ؛ اﺛﺮ ﺻﺤﺒﺖ او. ﺗﻮ آن ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺎ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﺧﻮدم آﻣﺪم، دﯾﺪم ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ رﻓﺘﻪ ﺗﻮ ﻓﺎزﻣﻌﻨﻮﯾﺎت و دﯾﺪم ﻣﺴﺠﺪ ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ ﺷﻮر و ﻫﯿﺠﺎن ﺷﺪه. ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺻﺤﺒﺘﺶ، ﺗﻮ ﭼﻬﺮه ي ﺧﯿﻠﯽ ﻫﺎ واﺿﺢ و آﺷﮑﺎر ﺑﻮد. ﺧﻮب ﯾﺎدم ﻫﺴﺖ ﺑﻌﺪ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ، ﺧﯿﻠﯽ ﻫﺎ، ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﺟﻮاﻧﻬﺎ، ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ. ﻫﻤﺎن ﺟﺎ ﺛﺒﺖ ﻧﺎم ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺎ.ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ ﺷﺎن ﺣﺘﯽ ﺑﻌﺪاً ﺟﺬب ﺳﭙﺎه ﺷﺪﻧﺪ. آﺧﺮ ﺷﺐ، وﻗﺘﯽ ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺸﺘﯿﻢ ﺧﺎﻧﻪ، ﺑﻪ اش ﮔﻔﺘﻢ: »ﺣﺎج آﻗﺎ ﺷﻤﺎ ﭼﺮا درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺟﻮر ﮐﺎرﻫﺎ؟« ﺧﻨﺪﯾﺪ و ﮔﻔﺖ: »ﻣﯽ ﺧﻮام اﺟﺮي ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺳﻪ«. ﮔﻔﺘﻢ: »ﻻاﻗﻞ ﻫﺪﯾﻪ ﻫﺎﯾﯽ رو ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ي ﺷﻬﺪا ﻣﯽ دﯾﻦ، ﭘﻮﻟﺶ رو ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻪ از ﺳﭙﺎه ﮔﺮﻓﺖ«. »ارزش اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻨﻪ ﮐﻪ آدم از ﺟﯿﺐ ﺧﻮدش ﻣﺎﯾﻪ ﺑﮕﺬاره«. وﻗﺘﯽ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ زد ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﮐﻢ او ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﺮد م و ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺗﺤﺖ ﺗﮑﻠﻔﺶ . -1 ﺑﻌﺪﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﻫﻤﺮاﻫﯽ اش را داﺷﺘﻢ، ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎي دور و ﻧﺰدﯾﮏ ﻫﻢ ﻣﯽ رﻓﺘﯿﻢ و از ﺧﺎﻧﻮاده ي ﺷﻬﺪا و ﻣﻔﻘﻮدﯾﻦ، و از ﻣﺠﺮوﺣﺎن ﺧﺒﺮ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ. ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺘﻬﺎ اﮔﺮ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻣﻦ ﺧﺮاب ﻣﯽ ﺷﺪ، ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از رﻓﻘﺎ را ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﺮد و ﺑﺎ وﺳﯿﻠﻪ ي ﺷﺨﺼﯽ و ﻫﺪاﯾﺎي ﺷﺨﺼﯽ، ﺑﻪ وﻇﯿﻔﻪ اش، ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮدش، ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﺮد

ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻫﻤﺴﺮ ﺷﻬﯿﺪ ﭘﺪرش ﺳﮑﺘﻪ ﮐﺮده ﺑﻮد. رﻓﺘﯿﻢ روﺳﺘﺎ و آوردﯾﻤﺶ ﻣﺸﻬﺪ. ﭘﯿﺶ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ دﮐﺘﺮ ﺑﺮدﯾﻢ. ﺣﺮف ﻫﻤﻪ ﺷﺎن ﯾﮑﯽ ﺑﻮد. ﺑﻌﺪ از ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ: »اﯾﻦ دﯾﮕﻪ ﺧﻮب ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ«. ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻫﻢ اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ روزﻫﺎي آﺧﺮ زﻧﺪﮔﯽ اش اﺳﺖ. ﻫﻤﺎن وﻗﺘﻬﺎ، ﯾﮏ روز ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ از ﺟﺒﻬﻪ زﻧﮓ زد. ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺮﯾﻀﯽ ﭘﺪرش را ﺑﻪ اش ﮔﻔﺘﻢ. ﮔﻔﺖ: »ﺑﺮاش دﻋﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ«. ﺑﻪ اﻋﺘﺮاض ﮔﻔﺘﻢ: »ﯾﻌﻨﯽ ﭼﯽ؟ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﺎﯾﻦ ﻣﺸﻬﺪ«. ﮔﻔﺖ: »ﻣﻦ ﺑﺮاي ﭼﯽ ﺑﯿﺎم؟ ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺧﻮدﺗﻮن ﺑﺒﺮﯾﺪش دﮐﺘﺮ«. »ﯾﻌﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ دﮐﺘﺮ ﻧﺒﺮده ﺑﺎﺷﯿﻤﺶ؟«! ﭼﯿﺰي ﻧﮕﻔﺖ. اﻧﮕﺎر ﺣﺪس زد ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺒﺮﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻧﺎراﺣﺘﯽ اداﻣﻪ دادم: »دﮐﺘﺮﻫﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﺧﻮب ﻧﻤﯽ ﺷﻪ، اﻻﻧﻢ ﺣﺎﻟﺶ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﺮاﺑﻪ، ﺗﺎ ﺣﺘﯽ«... ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﮕﻮﯾﻢ اﻣﮑﺎن ﻣﺮدﻧﺶ ﻫﺴﺖ، ﺻﺪام ﻟﺮزﯾﺪ و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ. ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ اي ﺳﺎﮐﺖ ﻣﺎﻧﺪ. ﺑﻌﺪش ﻏﻤﮕﯿﻦ و ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮔﻔﺖ: »اﯾﻦ ﺟﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻃﻮري ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮﻧﻢ ﺑﯿﺎم ﻋﻘﺐ، ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻤﻮﻧﻢ، ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﺑﺎﺑﺎ ﻓﻮت ﮐﻨﻪ«! ﺑﺎ ﭘﺮﺧﺎش ﮔﻔﺘﻢ: »اﯾﻦ ﭼﻪ ﺣﺮﻓﯿﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﯽ زﻧﯽ؟« »ﻣﻼﺣﻈﻪ ي ﺟﺒﻬﻪ و ﺟﻨﮓ از ﻫﺮ ﭼﯿﺰ دﯾﮕﻪ اي واﺟﺒﺘﺮه«. »ﭘﺲ اﮔﻪ ﺧﺪاي ﻧﮑﺮده ﺑﺎﺑﺎت ﻃﻮري ﺷﺪ، ﭼﮑﺎر ﮐﻨﯿﻢ؟«! آﻫﺴﺘﻪ و ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮔﻔﺖ: »ﺑﺒﺮﯾﻦ دﻓﻨﺶ ﮐﻨﯿﺪ...«. ﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر ﺷﺪ، ﭘﺪرش ﻣﺮﺣﻮم ﺷﺪ، وﻟﯽ ﻣﺎ ﺟﻨﺎزه را دﻓﻦ ﻧﮑﺮدﯾﻢ. ﺑﺮادرﻫﺎ و ﺧﻮاﻫﺮﻫﺎ، و ﺗﻤﺎم ﻗﻮم و ﺧﻮﯾﺸﺶ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ ﺗﺎ او ﺑﯿﺎﯾﺪ. ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﯿﻤﮏ ﺗﺎزه ﺷﺮوع ﺷﺪه ﺑﻮد. ﺑﻪ ﻫﺮ زﺣﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد، ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ واﺳﻄﻪ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﮐﺮدم و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺗﻠﻔﻨﯽ ﺑﺎﻫﺎش ﺣﺮف زدم. ﮔﻔﺘﻢ: »ﺑﺎﺑﺎت ﺑﻪ رﺣﻤﺖ ﺧﺪا رﻓﺖ«. آﻫﺴﺘﻪ از ﭘﺸﺖ ﺗﻠﻔﻦ ﮔﻔﺖ: »اﻧﺎﷲ و اﻧﺎاﻟﯿﻪ راﺟﻌﻮن«. ﮔﻔﺘﻢ: »ﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺟﻨﺎزه رو دﻓﻦ ﻧﮑﺮدﯾﻢ«. »ﺑﺮاي ﭼﯽ؟« »اﯾﻦ ﺟﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮن ﺷﻤﺎ ﺑﯿﺎﯾﻦ، ﺑﻌﺪ دﻓﻨﺶ ﮐﻨﻦ«. ﮔﻔﺖ: »اون دﻓﻌﻪ ﮐﻪ زﻧﮓ زدي، ﻫﻨﻮز ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺷﺮوع ﻧﺸﺪه ﺑﻮد، ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﺷﺮوع ﺷﺪه، دﯾﮕﻪ اﺻﻼً ﻧﻤﯽ ﺗﻮﻧﻢ ﺑﯿﺎم«. »ﻣﮕﻪ ﻣﯽ ﺷﻪ؟! ﺑﯿﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻋﺖ ﺑﯿﺎ و زود ﻫﻢ ﺑﺮﮔﺮد«. ﮔﻔﺖ: »اﻻن ﺗﻮ ﺟﺒﻬﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ اﺣﺘﯿﺎج ﻫﺴﺖ ﺗﺎ اون ﺟﺎ، ﺧﻮدﺗﻮن ﺑﺒﺮﯾﻦ ﺟﻨﺎزه رو دﻓﻦ ﮐﻨﯿﺪ«. ﭼﻬﻠﻢ ﺧﺪا ﺑﯿﺎﻣﺮز ﭘﺪرش، آﻣﺪ. ﻫﻢ ﺗﻮ ﻣﺸﻬﺪ ﺗﻌﺰﯾﻪ ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ، ﻫﻢ روﺳﺘﺎ. ﺗﻮ ﻣﺴﺠﺪ روﺳﺘﺎ، ﺧﻮدش رﻓﺖ ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮ و ﮔﻔﺖ: »اﻻن اﻫﻞ آﺑﺎدي ﻫﻤﻪ ﺷﻮن اﯾﻦ ﺟﺎ ﺟﻤﻊ ﺷﺪن«. ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﺳﺎﮐﺖ ﺷﺪﻧﺪ.ﭘﯿﺶ ﺧﻮدم ﮔﻔﺘﻢ»:ﭼﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاد ﺑﮕﻪ؟« ﺻﺪاﯾﯽ ﺻﺎف ﮐﺮد وﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺖ: »ﻫﺮ ﮐﯽ از ﺑﺎﺑﺎي ﺧﺪا ﺑﯿﺎﻣﺮز ﻣﻦ، ﻫﺮ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﮐﻪ داره، ﯾﺎ ﻗﺮض و ﻃﻠﺒﯽ داره، ﻫﻤﯿﻦ ﺟﺎ ﺑﯿﺎد ﺑﻪ ﺧﻮدم ﺑﮕﻪ ﺗﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪ رو ﺣﻞ ﮐﻨﯿﻢ...«.

ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼم ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ رﺿﺎﯾﯽ: ﻫﺮ دو ﺳﺎﮐﻦ ﻣﺸﻬﺪ ﺷﺪه ﺑﻮدﯾﻢ و ﻫﺮ دو درﮔﯿﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻧﻘﻼب ﺑﻮدﯾﻢ. رو ﻫﻤﯿﻦ ﺣﺴﺎب، ﺧﺎﻧﻪ ي آﻧﻬﺎ زﯾﺎد رﻓﺖ و آﻣﺪ داﺷﺘﻢ. ﯾﮑﯽ از ﻓﺎﻣﯿﻠﻬﺎي آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯽ، ﯾﮏ ﺟﻮان دﺑﯿﺮﺳﺘﺎن ﺑﻮد ﺑﻪ اﺳﻢ ﻋﺒﺎس اﮐﺒﺮي. ﯾﮏ روز آﻣﺪ ﭘﯿﺸﻢ. از ﺣﺎل و ﻫﻮاش ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻬﻤﯽ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ. ﺳﻼم ﮐﺮده و ﻧﮑﺮده، ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐ ﮔﻔﺖ: »ﻣﻦ ﻧﻤﯽ دوﻧﺴﺘﻢ اوﺳﺘﺎ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﺗﺎ اﯾﻦ ﺣﺪ ﺷﻤﺎ رو دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻪ«! ﺣﺮﻓﺶ ﺑﺮام ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ﺑﻮد. ﮐﻨﺠﮑﺎو ﺷﺪم ﺑﺪاﻧﻢ ﺟﺮﯾﺎن ﭼﯿﺴﺖ. ﭘﺮﺳﯿﺪم: »ﭼﻄﻮر؟« ﮔﻔﺖ: »ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﻮﻧﻪ ي اوﻧﻬﺎ زﯾﺎد رﻓﺖ و آﻣﺪ داري، ﺧﯿﻠﯽ از ﻗﻮم و ﺧﻮﯾﺸﻬﺎ راﺿﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ«. ﺗﺎ آن ﻣﻮﻗﻊ ﻫﻤﭽﯿﻦ ﭼﯿﺰي را ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻢ. ﺑﺎ ﭼﺸﻤﻬﺎي ﮔﺮد ﺷﺪه ام ﭘﺮﺳﯿﺪم: »ﭼﺮا؟« »رو ﺣﺴﺎب ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣﺜﻼً زﻧﺪان رﻓﺘﻦ اوﺳﺘﺎ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ، و از اﯾﻦ ﺟﻮر ﺣﺮﻓﻬﺎ«. ﮔﻔﺘﻢ: »ﺣﺘﻤﺎً اﯾﻨﻬﺎ رو از ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﻦ؟« »ﺧﻮب ﺑﻠﻪ دﯾﮕﻪ«. ﻟﺨﺒﻨﺪي زدم و ﮔﻔﺘﻢ: »ﺑﻨﺪه ﻫﺎي ﺧﺪا ﻧﻤﯽ دوﻧﻦ ﮐﻪ ﻣﻦ اﮔﺮ ﺗﻮ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب ﺗﻮﻓﯿﻘﯽ ﻫﻢ دارم، ﻣﺪﯾﻮن آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯽ ﻫﺴﺘﻢ«. ﻣﮑﺚ ﮐﺮدم و ﭘﯽ ﺻﺤﺒﺖ، ﺑﺎ ﺧﻮﻧﺴﺮدي ﭘﺮﺳﯿﺪم: »ﺣﺎﻻ ﮐﺪوم ﻗﻮم و ﺧﻮﯾﺸﻬﺎ ﻧﺎراﺿﯽ ﻫﺴﺘﻦ؟« اﺳﻢ ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ را ﺑﺮد: ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮﯾﻦ اﻓﺮاد ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯽ. اداﻣﻪ داد: »دﯾﺮوز ﮐﻪ اون ﺟﺎ ﺑﻮدم، ﻫﻤﻪ ﺷﻮن اوﻣﺪه ﺑﻮدن ﮐﻪ اﺗﻤﺎم ﺣﺠﺖ ﮐﻨﻦ«. »ﭼﻪ اﺗﻤﺎم ﺣﺠﺘﯽ؟« پا تو یک کفش کرده بودن که از این به بعد اگه رضایی بخواد بیاد خونه ي تو، دیگه ما پا تو خونه ات نمی گذاریم دﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﻨﻢ ﮐﺸﯿﺪم.ﺳﺮم را ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﮑﺎن دادم و ﻧﺎﺑﺎوراﻧﻪ ﮔﻔﺘﻢ»:ﻋﺠﺐ«! ﭘﺮﺳﯿﺪم»:ﺧﻮب آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯽ ﭼﯽ ﮔﻔﺖ؟« »اوﻟﺶ ﺧﯿﻠﯽ ﺣﺮف زد و اوﻧﺎ رو ﻧﺼﺤﯿﺖ ﮐﺮد، وﻟﯽ وﻗﺘﯽ دﯾﺪ ﮐﻪ از ﺧﺮ ﺷﯿﻄﻮن ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻧﻤﯽ آن، ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﺪي و ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻤﻊ، ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺷﻮن ﮔﻔﺖ: ﻣﻦ از ﯾﮏ ﯾﮏ ﺷﻤﺎ ﻣﯽ ﮔﺬرم و از رﺿﺎﯾﯽ ﻧﻪ«. اﺻﻼً ﻫﻤﻪ ﻣﺎﺗﺸﻮن ﺑﺮد، اوﺳﺘﺎ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﻫﻢ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ ﺷﻮﮐﻪ ﻧﺸﻦ، ﮔﻔﺖ: آﻗﺎي رﺿﺎﯾﯽ داره ﺑﻪ اﻧﻘﻼب ﺧﺪﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻪ و دوﺳﺘﯽ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺪاﺳﺖ...«. از ﻋﻼﻗﻪ ي او ﺑﻪ ﺧﻮدم ﺧﺒﺮ داﺷﺘﻢ، وﻟﯽ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻢ ﺗﺎ اﯾﻦ ﺣﺪ زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ. ﭼﻨﺪ روزي از آن ﻣﺎﺟﺮا ﮔﺬﺷﺖ. ﺣﺴﻦ آن وﻗﺘﻬﺎ ﻫﻨﻮز دﺑﺴﺘﺎن ﻧﻤﯽ رﻓﺖ.ﯾﮏ روز داﺷﺖ ﺑﺎ ﺑﭽﻪ اي ﮐﻪ ﻫﻤﺴﻦ و ﺳﺎل ﺧﻮدش ﺑﻮد، ﺑﺎزي ﻣﯽ ﮐﺮد. ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﭼﮑﺎر ﮐﺮد ﮐﻪ ﺻﺪاي ﺟﯿﻎ و داد ﺑﭽﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ.رﻓﺘﻢ ﺟﻠﻮ، دﺳﺖ ﺣﺴﻦ را ﮔﺮﻓﺘﻢ و آوردم اﯾﻦ ﻃﺮف. ﺑﺮاي ﺧﺎﻟﯽ ﻧﺒﻮدن ﻋﺮﯾﻀﻪ، ﯾﮑﯽ، دوﺗﺎ ﻫﻢ، ﺧﯿﻠﯽ آﻫﺴﺘﻪ، زدم ﭘﺸﺖ ﮐﻠﻪ اش. او ﻫﻢ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﻧﮑﺮد و ﯾﮑﺪﻓﻌﻪ زد زﯾﺮ ﮔﺮﯾﻪ. دﺳﺘﺶ را از دﺳﺘﻢ ﮐﺸﯿﺪ ﺑﯿﺮون و دوﯾﺪ ﺗﻮ ﺧﺎﻧﻪ. از ﮔﺮﯾﻪ اﻓﺘﺎدﻧﺶ، ﺧﻮدم ﻫﻢ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪه ﺑﻮدم، وﻟﯽ دﯾﮕﺮ ﮐﺎري ﻧﻤﯽ ﺷﺪ ﮐﺮد. ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ ي ﺑﻌﺪ، آﻗﺎي ﺑﺮوﻧﺴﯽ ﺑﺎ ﺣﺴﻦ آﻣﺪ ﺑﯿﺮون.اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻢ ﻣﺜﻞ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎ ﻗﯿﺎﻓﻪ ي ﺧﻨﺪان ﺑﺒﯿﻨﻤﺶ، وﻟﯽ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮد!ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻪ ﻟﺒﺨﻨﺪي ﺑﻪ ﻟﺒﺶ ﺑﻮد و ﻧﻪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﺎه ﻣﯽ ﮐﺮد؛ ﯾﮏ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﯽ ﺳﺎﺑﻘﻪ. آمد یکی، دو قدمی ام ایستاد.انگار می خواست چیزي بگوید، ولی ملاحظه می کرد.نگاهش را دوخت به کسی حق نداره دست رو بچه ي من »: زمین.بالاخره به حرف آمد و با لحنی بین حالت جدي و نیمه جدي، گفت «! بلند کنه یک آن جا خوردم.با آن همه عشق و علاقه که به من داشت، این حرف ازش بعید بود.شاید براي همین خیلی رو دلم سنگینی کرد. بعداً که احساسات را کنار گذاشتم و منطقی به قضیه نگاه کردم، دیدم تا چه حد، بچه هایش را دوست دارد.

ﻋﻤﻞ و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻫﻤﺴﺮ ﺷﻬﯿﺪ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻠﯿﺎت آﻣﺪه ﺑﻮد ﻣﺮﺧﺼﯽ. رو ﺑﺎزوش رد ﯾﮏ ﺗﯿﺮ ﺑﻮد ﮐﻪ درش آورده ﺑﻮدﻧﺪ و ﮐﻢ ﮐﻢ ﻣﯽ رﻓﺖ ﮐﻪ ﺧﻮب ﺑﺸﻮد. ﺟﺎي ﺗﻌﺠﺐ داﺷﺖ. اﮔﺮ ﺗﻮ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺠﺮوح ﺷﺪه ﺑﻮد، ﺗﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻋﻤﻠﺶ ﮐﻨﻨﺪ و ﮔﻠﻮﻟﻪ را در ﺑﯿﺎورﻧﺪ، ﺧﯿﻠﯽ ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﯿﺪ. ﻫﻤﯿﻦ را ﺑﻪ ﺧﻮدش ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ. ﮔﻔﺖ: »ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺗﯿﺮ ﺧﻮردم«. ﮐﻨﺠﮑﺎوي ام ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﺪ. ﺑﺎ اﺻﺮار ﻣﻦ ﺷﺮوع ﮐﺮدم ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﻣﺎﺟﺮا:ﺗﯿﺮ ﮐﻪ ﺧﻮرد ﺑﻪ ﺑﺎزوم، ﺑﺮدﻧﻢ ﯾﺰد. ﺗﻮ ﯾﮑﯽ از ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﺮي ﺷﺪم.ﭼﯿﺰي ﺑﻪ ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد. دﯾﺮم ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﯽ از آن ﺟﺎ ﺧﻼص ﺷﻮم. دﮐﺘﺮي آﻣﺪ ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ: »ﺑﺎﯾﺪ از ﺑﺎزوت ﻋﮑﺲ ﺑﮕﯿﺮن«. ﻋﮑﺲ ﮐﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ، ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﮔﻮﺷﺖ و اﺳﺘﺨﻮان ﮔﯿﺮ ﮐﺮده.ﺗﻮ ﻓﮑﺮ اﯾﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎ و ﺗﻮ ﻓﮑﺮ درد ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺎزوم ﻧﺒﻮدم. ﻓﻘﻂ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻢ: »ﻣﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮم، ﺧﯿﻠﯽ زود«. دﮐﺘﺮ ﻫﻢ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ: »ﺷﻤﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻤﻞ ﺑﺸﯿﻦ، ﺧﯿﻠﯽ زودﺗﺮ«. وﻗﺘﯽ دﯾﺪ اﺻﺮار دارم ﺑﻪ رﻓﺘﻦ، ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ. ﻋﮑﺲ را ﻧﺸﺎﻧﻢ داد و ﮔﻔﺖ: »اﯾﻦ رو ﻧﮕﺎه ﮐﻦ! ﺗﯿﺮ ﺗﻮ دﺳﺘﺖ ﻣﻮﻧﺪه، ﮐﺠﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاي ﺑﺮي؟« ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎرﻫﺎ ﻫﻢ ﺳﻔﺎرش ﮐﺮد: »ﻣﻮاﻇﺐ اﯾﺸﻮن ﺑﺎﺷﯿﺪ، ﺑﺎﯾﺪ آﻣﺎده ﺑﺸﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ«. اﯾﻦ ﻃﻮري دﯾﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﯿﺪ ﻋﻤﻠﯿﺎت را ﻣﯽ زدم. ﻗﺒﻞ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻫﺮ ﭼﯿﺰي ﺑﯿﻔﺘﻢ، ﻓﮑﺮ اﻫﻞ ﺑﯿﺖ )ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم( اﻓﺘﺎدم و ﻓﮑﺮ ﺗﻮﺳﻞ. ﺣﺎل ﯾﮏ ﭘﺮﻧﺪه را داﺷﺘﻢ ﮐﻪ ﺗﻮ ﻗﻔﺲ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺶ. ﺣﺴﺎﺑﯽ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮدم و ﺣﺴﺎﺑﯽ دﻟﺸﮑﺴﺘﻪ. ﺷﺮوع ﮐﺮدم ﺑﻪ ذﮐﺮ و دﻋﺎ. ﺗﻮ ﺣﺎل ﮔﺮﯾﻪ و زاري ﺧﻮاﺑﻢ ﺑﺮد.دﻗﯿﻘﺎً ﻧﻤﯽ داﻧﻢ، ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺑﻮد ﺑﯿﻦ ﺧﻮاب و ﺑﯿﺪاري ﺑﻮد. ﺗﻮ ﻫﻤﺎن ﻋﺎﻟﻢ، ﺟﻤﺎل ﺣﻀﺮت اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ )ﺳﻼم اﷲ ﻋﻠﯿﻪ( را زﯾﺎرت ﮐﺮدم.آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻋﯿﺎدت ﻣﻦ.ﺧﯿﻠﯽ ﻗﺸﻨﮓ و واﺿﺢ دﯾﺪم ﮐﻪ دﺳﺖ ﺑﺮدﻧﺪ ﻃﺮف ﺑﺎزوم. ﺣﺲ ﮐﺮدم ﮐﻪ اﻧﮕﺎر ﭼﯿﺰي را ﺑﯿﺮون آوردﻧﺪ، ﺑﻌﺪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ، دﺳﺘﺖ ﺧﻮب ﺷﺪه«. ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻐﺎﺛﻪ ﮔﻔﺘﻢ»:ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻓﺪاﯾﺖ، ﻣﻦ دﺳﺘﻢ ﻣﺠﺮوح ﺷﺪه، ﺗﯿﺮ داره، دﮐﺘﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻤﻞ ﺑﺸﻢ«. ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »ﻧﻪ، ﺗﻮ ﺧﻮب ﺷﺪي«. ﺣﻀﺮت ﮐﻪ ﺗﺸﺮﯾﻒ ﺑﺮدﻧﺪ، ﻣﻦ از ﺟﺎ ﭘﺮﯾﺪم و ﺑﻪ ﺧﻮدم آﻣﺪم. اﻧﮕﺎر از ﺧﻮاب ﺑﯿﺪار ﺷﺪه ﺑﻮدم. دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻢ رو ﺑﺎزوم. درد ﻧﻤﯽ ﮐﺮد! ﯾﻘﯿﻦ داﺷﺘﻢ ﺧﻮب ﺷﺪم. ﺳﺮﯾﻊ از ﺗﺨﺖ ﭘﺮﯾﺪم ﭘﺎﯾﯿﻦ. ﺳﺮ از ﭘﺎ ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ. رﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﻟﺒﺎﺳﻬﺎﯾﻢ را ﺑﮕﯿﺮم، ﻧﺪادﻧﺪ. »ﮐﺠﺎ؟ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻤﻞ ﺑﺸﯽ«. من باید برم منطقه و لازم نیست عمل بشم » ﺟﺮ و ﺑﺤﺚ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﺮدﻧﻢ ﭘﯿﺶ دﮐﺘﺮ. ﭘﺎ ﺗﻮ ﯾﮏ ﮐﻔﺶ ﮐﺮده ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺮا ﻧﮕﻪ دارد.ﻫﺮ ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻢ: ﻣﺴﺆوﻟﯿﺘﺶ ﺑﺎ ﺧﻮدم؛ ﻗﺒﻮل ﻧﮑﺮد. ﭼﺎره اي ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺟﺰ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﺑﻪ اش ﺑﮕﻮﯾﻢ.ﮐﺸﯿﺪﻣﺶ ﮐﻨﺎر و ﺟﺮﯾﺎن را ﮔﻔﺘﻢ. ﺑﺎور ﻧﮑﺮد و ﮔﻔﺖ: »ﺗﺎ از ﺑﺎزوت ﻋﮑﺲ ﻧﮕﯿﺮم، ﻧﻤﯽ ﮔﺬارم ﺑﺮي«. ﮔﻔﺘﻢ: »ﺑﻪ ﺷﺮط اﯾﻦ ﮐﻪ ﺳﺮو ﺻﺪاش رو در ﻧﯿﺎري«. ﻗﺒﻮل ﮐﺮد و ﻓﺮﺳﺘﺎدم ﺑﺮاي ﻋﮑﺲ. ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻫﻤﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎرش را داﺷﺘﻢ. ﺗﻮ ﻋﮑﺲ ﮐﻪ از ﺑﺎزوم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ، ﺧﺒﺮي از ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻧﺒﻮد.

اوﻟﯿﻦ ﻧﻔﺮ( قسمت اول) ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻦ ﺷﻌﺒﺎﻧﯽ ﮐﻠﻪ ﻗﻨﺪي، ﮔﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮد؛ از آن ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺣﺴﺎس و ﺣﯿﺎﺗﯽ. از ﺑﻠﻨﺪي آن ﺟﺎ، دﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﺟﺎده ﻫﺎي ﻣﻮاﺻﻼﺗﯽ و ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻨﻄﻘﻪ ي ﻣﺎ ﺗﺴﻠﻂ داﺷﺖ. ﻫﻤﯿﺸﻪ از ﻫﻤﺎن ﺟﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺮاﻣﺎن درﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد. ﺗﻮ ﻋﻤﻠﯿﺎت آزاد ﺳﺎزي ﻣﻬﺮان ﻫﻢ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﭘﺎﭘﯿﭻ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺷﺪ. ﯾﺎدم ﻫﺴﺖ روز ﻫﻔﺘﻢ ﻋﻤﻠﯿﺎت، ﺧﯿﻠﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﻣﺎن آزاد ﺷﺪه ﺑﻮد. ﺣﺘﯽ ارﺗﻔﺎﻋﺎت «S» و ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻧﻌﻞ اﺳﺒﯽﻫﻢ زﯾﺮ ﭘﺎي ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﻮد. وﻟﯽ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ي اﯾﻦ اﺣﻮال اﮔﺮ ﮐﻠﻪ ﻗﻨﺪي دﺳﺖ دﺷﻤﻦ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ، ﻧﺘﯿﺠﻪ ي ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺻﻔﺮ ﺑﻮد. ﯾﻌﻨﯽ اﺻﻼً ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻋﻤﻠﯿﺎت، ﺑﻪ آزادي آن ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺑﺴﺘﮕﯽ داﺷﺖ. دﺷﻤﻦ ﺗﻤﺎم ﻫﺴﺖ و ﻧﯿﺴﺘﺶ را ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ آن ﺟﺎ را از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﺪ. ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺗﮏ زدﯾﻢ، اﻣﺎ ﮐﻠﻪ ﻗﻨﺪي ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻗﺪﻣﻬﺎي ﻣﺎ ﻟﺤﻈﻪ ﺷﻤﺎري ﻣﯽ ﮐﺮد. روز هفتم عملیات، خودعبدالحسین باز آمد توي گود. رفت سروقت گردان بلال، که گردان تکاور بود. غلامی، عسکري، میرانی مقدم و چند تا دیگر از آن آرپی چی زنهاي هیکل دار و رشید را برداشت و با تأکید گفت: «! این کله قندي امروز باید آزاد بشه ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ دو، ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﻇﻬﺮ ﮐﻪ ﺣﻤﻠﻪ را ﺷﺮوع ﮐﺮد. ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ و آن ﭼﻨﺪ ﺗﺎ آرﭘﯽ ﭼﯽ زن، رﻓﺘﻨﺪ ﺗﻮ ﻧﻮك ﺣﻤﻠﻪ، ﺑﻘﯿﻪ ي ﮔﺮدان ﺗﮑﺎور ﻫﻢ ﭘﺸﺖ ﺳﺮﺷﺎن. سرهنگ جاسم بالاي ارتفاعات، مثل مار زخم خورده، به خودش می پیچید. با آتش سنگینی که رو سر بچه ها می ریخت، هر طور بود جلوي پیشروي ما را گرفت. حالا عبدالحسین و بقیه، پشت سنگها و لابلاي شیارها متوقف شده بودند. ولی معلوم بود هیچ کدام قصد برگشتن ندارند. حجم آتش بیشتر از طرف دشمن بود. یکهو سرو کله ي چند تا از هلیکوپترهاش پیدا شد. یقین داشتیم براي بعثیها آذوقه و مهمات آورده اند. بچه ها از پایین و از ارتفاعات بغل، شروع کردند به ریختن آتشی شدید. کمی بعد، هلیکوپترها دست از پا دراز تر برگشتند. حجم آتش بیشتر از طرف دشمن بود. یکهو سرو کله ي چند تا از هلیکوپترهاش پیدا شد. یقین داشتیم براي بعثیها آذوقه و مهمات آورده اند. بچه ها از پایین و از ارتفاعات بغل، شروع کردند به ریختن آتشی شدید. کمی بعد، هلیکوپترها دست از پا دراز تر برگشتند. ﺣﺎﻻ ﻓﺮﺻﺖ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻮد ﺑﺮاي ﻣﺎ. ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﻧﻌﺮه زد: »اﷲ اﮐﺒﺮ«. پشت بندش سریع بلند شد و شروع کرد به پیشروي. در همان حال، آتش هم می ریخت. بچه ها هم به تبعیت از او، دوباره حمله را شروع کردند. چیزي نگذشت که ورق به نفع ما برگشت و باز این ما بودیم که میدان دار معرکه شدیم. سرهنگ جاسم و نیروهایش تو بد وضعی گیر کرده بودند.حالا از چند طرف رو سرشان آتش می ریختیم.پرواضح بود که دارند نفسهاي آخر را می کشند.فتیله ي آتششان هم هر لحظه پایین تر می آمد! کم کم اوضاع و احوال طوري شد که دو راه بیشتر براشان نماند: یا تسلیم یا خودکشی. تو این حیص و بیص، باز سرو کله ي هلیکوپترهاي دشمن پیدا شد. این بار تعدادشان بیشتر نشان می داد و از طرز مانورشان معلوم بود براي کار مهم تري آمده اند، کاري مهم تر از ریختن آذوقه و مهمات.زده بودند به سیم آخر. قشنگ تا بالاي ارتفاعات آمدند. عبدالحسین زودتر از بقیه قضیه را فهمید. «. اومدن "جاسم"فرمانده شون رو ببرن، می خوان نجاتش بدن؛ امان ندین به شون »خودش سریع یک گلوله ي آرپی جی زد طرف هلیکوپترها.بچه ها هم مهلت ندادند. هر کی با هر اسلحه اي داشت، آتش می ریخت طرفشان؛ تیربارچی با تیربار می زد و دوشیکاچی با دوشیکا؛ گلوله هاي آرپی چی هم همین طور، یک کله شلیک می شد. این بار دوتاشان را زدیم. با سرو صداي زیادي خوردند به صخره ها و منفجر شدند. هلیکوپترهاي دیگر، هلی برد کردند. انگار از طرف شخص صدام دستور داشتند هر طور شده سرهنگ جاسم را نجات دهند، آخرش ولی نتوانستند. ما همین طور به نوك ارتفاعات نزدیکتر می شدیم. شدت آتشمان که بیشتر شد، آنها دمشان را گذاشتند رو کولشان و زدند به فرار. بچه ها با شور و هیجان زیادي قدم بر می داشتند و تخته سنگها را یکی بعد از دیگري رد می کردند. اولین نفري که پا گذاشت رو ارتفاعات کله قندي، خود عبدالحسین بود پرچم جمهوري اسلامی را با آن بالا زد. خودش هم سرهنگ جاسم را اسیر ." کرد و کلتش را از او گرفت جاسم باعث شهادت بهترین و مخلص ترین نیروهاي ما شده بود.نیروهایی که هر کدام براي عبدالحسین حکم فرزند را داشتند و او براي رزمی شدنشان، حسابی عرق ریخته بود و زحمت کشیده بود. حاجی وقتی جاسم را دستگیر کرد، چند تا از بچه ها هجوم بردند که او را به درك واصل کنند، ولی عبدالحسین «. ما حق نداریم همچین کاري بکنیم »: خیلی قاطع و جدي جلوشان را گرفت. با ناراحتی گفت «. اون از یک سگ هار بدتره، باید همین حالا قصاص بشه »: بچه ها ناراحت تر از او گفتند «. اگر بنا باشه قصاص هم بشه، مقامات بالا باید تشخیص بدن، نه من و شما » می ترسم » : جلوي نگاههاي حیرت زده ي بچه ها، خودش راه افتاد که جاسم را ببرد عقب تحویل بدهد.می گفت «. بلایی سرش بیارن

اوﻟﯿﻦ ﻧﻔﺮ( قسمت دوم) -1 شهید برونسی در آن عملیات، معاونت تیپ امام جواد (سلام الله علیه) را بر عهده داشت. به خاطر لیاقت و رشادتی که از خودش نشان داد، از آن به بعد در سمت فرماندهی تیپ مشغول خدمت شد. حتی آن ارتفاعات را می خواستند به نام او مزین کنند، که به شدت ممانعت کرد این » این کلت تا زمان شهادت آن شهید بزرگوار، دست او بود. گاهی به شوخی نشان بقیه می داد و می گفت «. یادگاري داماد صدامه

آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻦ ﺷﻌﺒﺎﻧﯽ: ﻗﺒﻞ ازﻋﻤﻠﯿﺎت ﺧﯿﺒﺮ، ﺟﻠﺴﻪ ي ﻣﻬﻤﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ.ﺗﻤﺎم ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن رده ﺑﺎﻻ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ.ﯾﺎدم ﻫﺴﺖ ﯾﮑﯽ ﺷﺎن رو ﮐﺎﻟﮏ و ﻧﻘﺸﻪ داﺷﺖ از ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﯽ ﮔﻔﺖ، در ﺿﻤﻦ، ﮐﺎر ﯾﮏ ﯾﮏ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻋﻤﻠﯿﺎت را ﻫﻢ ﺑﺮاﺷﺎن ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽ داد. در اﯾﻦ ﻣﺎﺑﯿﻦ،ﻧﻮﺑﺖ رﺳﯿﺪ ﺑﻪ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ. ﺧﻮﻧﺴﺮد و ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و داﺷﺖ ﺑﻪ ﺣﺮف ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﮔﻮش ﻣﯽ داد. ﭼﻮن ﮐﺎر ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﻣﻬﻢ و ﺣﺴﺎس ﺑﻮد، ﺣﺮﻓﻬﺎي آن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻫﻢ ﺑﻪ درازا ﮐﺸﯿﺪ. ﯾﮑﺪﻓﻌﻪ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﺣﺮف او را ﻗﻄﻊ ﮐﺮد. ﮔﻔﺖ: »اﺧﻮي اﯾﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﺑﻪ درد ﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮره«! ﭼﺸﻤﻬﺎم ﮔﺮد ﺷﺪ.ﻫﻤﻪ ﻣﺎت و ﻣﺒﻬﻮت او را ﻧﮕﺎه ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ. ﺗﻮ ﺟﻠﺴﻪ ي ﺑﻪ آن ﻣﻬﻤﯽ، اﻧﺘﻈﺎر ﻫﺮ ﺣﺮﻓﯽ داﺷﺘﯿﻢ ﻏﯿﺮ از اﯾﻦ ﯾﮑﯽ. ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﺑﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ اﺷﺎره ﮐﺮد و اداﻣﻪ داد: »اﯾﻨﻬﺎ دردي رو از ﺑﺮوﻧﺴﯽ دوا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻪ«. ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺪي ﮔﻔﺖ: »ﯾﻌﻨﯽ ﭼﯽ ﺣﺎج آﻗﺎ؟! ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻤﺎ رو ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ«. ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﻟﺒﺨﻨﺪي زد و ﮔﻔﺖ: »ﺑﺒﺨﺸﯿﻦ اﮔﺮ ﺟﺴﺎرت ﻧﺸﻪ، ﻣﯽ ﺧﻮام ﺑﮕﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي ﮐﺎر ﻣﻦ، ﻓﻘﻂ ﺑﮕﻮ ﮐﺠﺎ رو ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﯿﺮم؛ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ رو ﻧﺸﻮن ﺑﺪه، ﺑﺎ ﻗﺎﯾﻖ، ﺑﺎ ﻫﺮﭼﯽ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﻣﻨﻮ ﺑﺒﺮ اون ﺟﺎ و ﺑﮕﻮ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﯾﻨﻪ، ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﺟﺎ رو ﺑﮕﯿﺮي«. ﺳﮑﻮت، ﻓﻀﺎي ﺟﻠﺴﻪ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد.ﺣﺘﯽ آن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻫﻢ ﭼﯿﺰي ﻧﻤﯽ ﮔﻔﺖ. وﻟﯽ ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪه. ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﺑﺎز ﺧﻮدش رﺷﺘﻪ ﮐﻼم را ﺑﺪﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ: »ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ روي زﻣﯿﻦ ﮐﺎر ﮐﻨﯿﻢ، ﺑﺎﯾﺪ زﻣﯿﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎت رو ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ و ﮔﻮﺷﺘﻤﻮن ﻟﻤﺲ ﮐﻨﯿﻢ؛ اﯾﻦ ﻃﻮري ﮐﻪ ﺷﻤﺎ از روي ﻧﻘﺸﻪ ﻣﯽ ﮔﯽ ﺑﺮو ﭘﺸﺖ اﺗﻮﺑﺎن ﺑﺼﺮه و اون ﺟﺎ ﭼﮑﺎر ﮐﻦ، و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ از اون ﺟﺎ ﺑﺮو ﻓﻼن ﻣﻨﻄﻘﻪ؛ اﯾﻨﻬﺎ ﺑﻪ درد ﻧﻤﯽ ﺧﻮره، ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﻞ رو ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﺸﻮن ﺑﺪي«... آن روز ﮐﻤﯽ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﻢ درﺳﺖ ﺷﺪ. وﻟﯽ آﺧﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﺣﺮﻓﺶ را ﺑﻪ ﮐﺮﺳﯽ ﻧﺸﺎﻧﺪ. ﻫﻢ ﻗﺮار ﺷﺪ ﻣﻨﻄﻘﻪ را از ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ، ﻫﻢ ﺳﻪ ﺗﺎ ﮔﺮدان در اﺧﺘﯿﺎرش ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ. ﺗﻮ آن ﻋﻤﻠﯿﺎت، ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن، او از ﻫﻤﻪ ﻣﻮﻓﻘﺘﺮ ﺑﻮد.رﺷﺎدت ﻋﺠﯿﺒﯽ ﻫﻢ از ﺧﻮدش ﻧﺸﺎن داد. ﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎي ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ آﻣﺪ. ﮔﺎﻫﯽ ﮐﻼش دﺳﺘﺶ ﺑﻮد، ﮔﺎﻫﯽ ﺗﯿﺮﺑﺎر، ﮔﺎﻫﯽ ﻫﻢ آرﭘﯽ ﭼﯽ ﻣﯽ زد. ﺗﮑﺎورﻫﺎي ﻏﻮل ﭘﯿﮑﺮ دﺷﻤﻦ را ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﯾﺎدم ﻧﻤﯽ رود؛ آﺧﺮﯾﻦ ﺣﺮﺑﻪ ي دﺷﻤﻦ ﺑﻮد و آﺧﺮﯾﻦ ﺳﺪش، ﺟﻠﻮي ﺳﯿﻞﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺎ. ﯾﮑﻬﻮ ﻣﺜﻞ ﻣﻮر و ﻣﻠﺦ رﯾﺨﺘﻨﺪ ﺗﻮ ﻣﻨﻄﻘﻪ. اﺳﻠﺤﻪ ﮐﻮﭼﮑﺸﺎن ﺗﯿﺮﺑﺎر ﺑﻮد! ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎﺷﺎن ﺧﻤﭙﺎره ي ﺷﺼﺖ را ﻣﺜﻞ ﯾﮏ ﺑﭽﻪ ي دو، ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ زﯾﺮ ﺑﻐﻠﺸﺎن. ﯾﮑﯽ ﺧﻤﭙﺎره را ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ و ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن وﺿﻊ ﺷﻠﯿﮏ ﻣﯽ ﮐﺮد. ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺒﻀﻪ را زﻣﯿﻦ ﻧﻤﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ! ﺑﺎ دﯾﺪن آﻧﻬﺎ، ﻗﺪرت اﻟﻬﯽ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ اﻧﮕﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﺪ. ﮔﺮﻣﺘﺮ از ﻗﺒﻞ ﺷﺮوع ﮐﺮد ﺑﻪ رﯾﺨﺘﻦ آﺗﺶ. ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻫﻢ از ﻫﻤﯿﻦ ﺣﺎل و ﻫﻮا، روﺣﯿﻪ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﮔﺮﻣﺘﺮ ﻣﯽ ﺟﻨﮕﯿﺪﻧﺪ. آﺧﺮ ﮐﺎر ﻫﻢ ﺣﺴﺎﺑﯽ از ﭘﺲ ﺗﮑﺎورﻫﺎ ﺑﺮآﻣﺪﯾﻢ؛ ﯾﺎ ﺑﻪ درك واﺻﻞ ﺷﺪﻧﺪ و ﯾﺎ ﻓﺮار را ﺑﺮ ﻗﺮار ﺗﺮﺟﯿﺢ دادﻧﺪ. ﺗﻮ آن ﻋﻤﻠﯿﺎت، ﺑﯿﺸﺘﺮ از آﻧﮑﻪ اﻧﺘﻈﺎرش ﺑﻮد، ﭘﯿﺸﺮوي ﮐﺮدﯾﻢ. ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ از ﺟﻨﺎﺣﯿﻦ ﭼﭗ و راﺳﺘﻤﺎن ﺟﻠﻮﺗﺮ اﻓﺘﺎدﯾﻢ. ﺗﺎزه ﺗﻮ ﻓﮑﺮ اﺳﺘﻘﺮار و ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮدﯾﻢ ﮐﻪ دﺳﺘﻮر ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﺻﺎدر ﺷﺪ. از ﻧﯿﺮوﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺟﻠﻮﺗﺮ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﯾﻢ و ﻫﺮ آن ﺧﻄﺮ ﻗﯿﭽﯽ ﺷﺪﻧﻤﺎن ﺑﻮد. ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ زود دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﺪ. ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻫﻢ ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﻣﻌﺮﮐﻪ اي ﺑﻮد، ﺗﻮ آن ﺷﺮاﯾﻂ. ﺗﻤﺎم زﺣﻤﺘﺶ رو دوش او ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﺮد. ﺑﺎ ﻫﺮ زﺣﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد، ﻧﯿﺮوﻫﺎ را ﻓﺮﺳﺘﺎد ﻋﻘﺐ. ﺧﻮب ﯾﺎدم ﻫﺴﺖ؛ آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺮي ﮐﻪ آﻣﺪ ﻋﻘﺐ، ﺧﻮدﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﺑﻮد.

ارﺗﻔﺎع ﻧﺎرﻧﺠﮑﯽ ( قسمت اول) ﺣﻤﯿﺪ ﺧﻠﺨﺎﻟﯽ ﺷﺒﺢ ﮐﻠﻪ ﻗﻨﺪي، ﺗﻮ ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﺷﺐ، ﺣﺎل دﯾﮕﺮي داﺷﺖ. ﮔﻮﯾﯽ ﺑﯽ ﺗﺎﺑﯽ اش را اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﺮدي، و اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﺮدي ﮐﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﻟﺤﻈﻪ در ﺣﺴﺮت ﻗﺪم ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺣﺰب اﷲ ﻣﯽ ﺳﻮزد. دﺷﻤﻦ از آن ﺑﺎﻻ، ﺗﺴﻠﻂ ﻋﺠﯿﺒﯽ رو ﻣﻨﻄﻘﻪ داﺷﺖ. ﺧﻮن ﭘﺎﮐﯽ ﮐﻪ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ رﯾﺨﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ و ﺗﻠﻔﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ دادﯾﻢ،ﺗﻘﺪس ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﻓﺘﺢ ﮐﻠﻪ ﻗﻨﺪي ﻣﯽ داد. ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ آن ﺟﺎ، ﺑﺎﯾﺪ از ﯾﮏ دژ ﺑﺰرگ و آﻫﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺬﺷﺘﯿﻢ. اﯾﻦ ﻃﺮﻓﺘﺮ از ﮐﻠﻪ ﻗﻨﺪي، دﺷﻤﻦ ﯾﮏ ﻣﻘﺮ زده ﺑﻮد.ﻣﻘﺮي ﻗﺮص و ﻣﺤﮑﻢ ﮐﻪ ﻫﻢ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺰاﺣﻤﺖ داﺷﺖ، ﻫﻢ ﺗﻮ ﺣﻔﻆ ﮐﻠﻪ ﻗﻨﺪي و ﻧﯿﺮوﻫﺎي آن، ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮد. از ﻫﻤﺎن ﺟﺎ دﺷﻤﻦ ﻓﺸﺎر زﯾﺎدي ﻣﯽ آورد ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ آزاد ﺷﺪه را از ﻣﺎن ﺑﮕﯿﺮد.ﺿﻤﻨﺎً ﺳﺪي ﻫﻢ ﺑﻮد ﺟﻠﻮي ﭘﯿﺸﺮوي ﻣﺎ. ﯾﮏ ﺷﺐ، ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ از ﮔﺮد راه رﺳﯿﺪ. رو ﮐﺮد ﺑﻪ ﻣﻦ و ﮔﻔﺖ: »ﺣﻤﯿﺪ، ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ رو ﺟﻤﻊ ﮐﻦ«. »ﺑﺮاي ﭼﯽ؟« ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ زد و ﮔﻔﺖ: »ﺑﻪ اﻣﯿﺪ ﺧﺪا و ﭼﻬﺎرده ﻣﻌﺼﻮم )ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم( ﻣﯽ ﺧﻮاﯾﻢ ﺑﺰﻧﯿﻢ اون دژ آﻫﻨﯽ رو، رو ﺳﺮ دﺷﻤﻦ ﺧﺮاب ﮐﻨﯿﻢ«... از ﻫﻤﺎن ﺷﺐ، ﮐﺎر را ﺷﺮوع ﮐﺮدﯾﻢ. ﺗﻤﺎم ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ ﺑﻮد و ﺷﯿﺎرﻫﺎي ﻋﻤﯿﻘﯽ داﺷﺖ. ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﺎﯾﺪ از ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮر اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﺪ. ﻣﺤﻮري ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ دادﻧﺪ، ﺻﻌﺐ اﻟﻌﺒﻮر ﺑﻮد و ﭘﺮ از ﭘﺴﺘﯽ و ﺑﻠﻨﺪي. ﺷﺎﯾﺪ ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮﯾﻦ ﺷﯿﺎر آن ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺳﺮ راه ﻣﺎ ﻗﺮار داﺷﺖ. اﺳﻤﺶ را ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ: ﺷﯿﺎر ﻧﻤﺎز ﺧﺎﻧﻪ. ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ي اﯾﻦ ﺳﺨﺘﯽ ﻫﺎ، اﺳﺘﺤﮑﺎﻣﺎت و ﻣﻮاﻧﻊ دﺷﻤﻦ ﻫﻢ ﻗﻮز ﺑﺎﻻي ﻗﻮز ﻣﯽ ﺷﺪ. ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺎن ﺑﺎ آﻧﻬﺎ زﯾﺎد ﺑﻮد. ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ را ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﻘﺪﻣﺸﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﺮدﯾﻢ و آذوﻗﻪ و ﻣﻬﻤﺎت را ﻣﯽ ﺑﺮدﯾﻢ آن ﺟﺎ. ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎت، و ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻈﻪ ي ﺧﻮدﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ، ﻧﻘﻄﻪ ي ﻣﺮﮐﺰﯾﺖ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ. ﺗﻌﺪادي از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻋﻘﺒﻪ ي ﺧﻮدﻣﺎن و آن ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﮐﺮدﯾﻢ، ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﯽ از ﻣﺴﯿﺮ. ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻃﻮري ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ ﺟﺎده ﺑﺰﻧﯿﻢ و ﻧﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ از ﻫﯿﭻ وﺳﯿﻠﻪ ﻧﻘﻠﯿﻪ اي اﺳﺘﻔﺎده ﺑﮑﻨﯿﻢ. ﺗﻨﻬﺎ ﭼﺎره ي ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ آذوﻗﻪ و ﻣﻬﻤﺎت، ﻓﻘﻂ ﻗﺎﻃﺮ ﺑﻮد؛ وﻟﯽ رﺳﺎﻧﺪن آب ﺑﻪ آن ﻃﺮف، ﻣﺸﮑﻠﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻗﺎﻃﺮ ﻫﻢ ﺣﻠﺶ ﻧﻤﯽ ﮐﺮد. ﺑﻌﺪ از ﻓﮑﺮ و ﻣﺸﻮرت زﯾﺎد، ﺑﻨﺎ ﺷﺪ ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﻣﺴﯿﺮ را ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺸﯽ ﮐﻨﯿﻢ. ﮐﺎر ﺳﺨﺖ و ﻣﺤﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﯿﺪ، وﻟﯽ ﺷﺪ. ﺗﻮ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﯿﺮ، ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷﺘﯿﻢ.ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ آﻣﺪ روي زﻣﯿﻦ و ﺗﻮي دﯾﺪ ﺑﻮد، ﺑﺎ زﺣﻤﺖ زﯾﺎدي اﺳﺘﺘﺎر ﻣﯽ ﮐﺮدﯾﻢ. ﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎي ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺸﯽ، آذوﻗﻪ و ﻣﻬﻤﺎت را ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﺮدﯾﻢ. ﯾﮏ ﻣﻮرد را اﮔﺮ دﺷﻤﻦ ﻣﯽ دﯾﺪ، ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻗﻄﻌﯽ ﻟﻮ ﻣﯽ رﻓﺖ. ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ را ﻣﺨﻔﯿﺎﻧﻪ، و در ﮐﻤﺎل اﺳﺘﺘﺎر ردﯾﻒ ﻣﯽ ﮐﺮدﯾﻢ. اﻟﺒﺘﻪ دﺷﻤﻦ ﻫﻢ ﺑﯿﮑﺎر ﻧﺒﻮد؛ ﮔﺸﺘﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎد و رو ﺣﺴﺎب اﺣﺘﻤﺎﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ داد، داﺋﻤﺎً ﻫﻤﺎن اﻃﺮاف آﺗﺶ ﻣﯽ رﯾﺨﺖ. ﺣﺘﯽ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺷﻬﯿﺪ ﺷﺪﻧﺪ. ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮگ ﺑﺮﻧﺪه اي ﮐﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ ﺑﻮد، اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ دﺷﻤﻦ ﺗﻮ ﻣﺨﯿﻠﻪ اش ﻫﻢ راه ﻧﻤﯽ داد ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ، و ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ از آن ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﻨﯿﻢ. تو تمام این مدت چیزي که روحیه بچه ها را بالا می برد و باعث می شد خم به ابروشان نیاید، حضور خود عبدالحسین بود. تو همه ي مراحل کار. جدیتی که داشت، کم نظیر بود. در آخرین قسمت کار، خود او تمام مسیرها را دقیقاً چک کرد.فرمانده گردانها و گروهانها و دسته ها را از مسیر عبور داد. تک تکشان را به کار و وظیفه شان آشنا کرد. براي نیروها هم خودش حرف زد. همه را نسبت به مسیر و عوارضش توجیه کرد.گفت که چطور باید عبور کنند و چطور باید به دشمن بزنند. شب عملیات را هنوز یادم هست؛ شاید هیبت منطقه و صعب العبور بودن مسیر، تعدادي از بچه ها را، به اصطلاح، گرفته بود. احساس می کردم کار به نظرشان خیلی مشکل آمده. بعضی شان حتی نگران بودند. این حالت ولی زیاد طول نکشید. تو نقطه ي رهایی، عبدالحسین نشست براشان به حرف زدن. عجیب اطمینان وآرامشی داشت. با آن چهره ي ساده و نورانی اش طوري حرف می زد و چیزهایی می گفت که آدم از دنیا و مافیها کنده می شد. ادامه ي صحبتش وقتی به عملیات و گوشزد کردن آخرین نکته ها رسید، همه ي چهره ها را مصمم تر از قبل می دیدي.ازلابلاي صحبت بچه ها می شد فهمید که دیگر شرایط خاص عملیات و عوارض زمین، مد نظر هیچ کس نیست. وقتی راه افتادیم، روحیه ي بچه ها طوري بود که انگار می خواستند براي یک عملیات ساده و کم درد سر بروند. گروه عبدالحسین، اولین گروهی بود که به خط دشمن زد. پشت بندش بقیه ي گروهها وارد عمل شدند. با همان حمله ي اول، دژ دشمن شکست. بعد از عملیات، پاکسازي سریع شروع شد. عبدالحسین تو جزئی ترین کارها، همپاي بچه ها بود. از سنگرها سرکشی می کرد، اسیرها را می فرستاد عقب، حتی تو جمع کردن اجساد دشمن کمک می کرد. با روحیه و با نشاط، گرم کار می شد و در همان حال، با بچه ها هم حرف می زد و روحیه می داد به شان. حال و هواي عجیبی داشت؛ روحیه ي بعد از عملیاتش، نسبت به قبل از عملیات، نه تنها پایین نمی آمد، بلکه بهتر هم می شد. این خصوصیتش را به تمام بچه هاي تیپ هم سرایت می داد.

ارﺗﻔﺎع ﻧﺎرﻧﺠﮑﯽ ( قسمت دوم) گردان و تیپی که او فرمانده اش بود، از آن معدود تیپهایی بود که بعد از عملیات، در خواست نیروي کمکی بکند یا بگوید: نیروي من خسته است و بخواهد تیپ دیگري به جاي تیپ او بیاید. بچه ها وقتی منطقه را تصرف می کردند، تازه براي یک نبرد سخت تر، و براي پاتکهاي سنگین دشمن آماده می شدند. در آن عملیات، تو منطقه ي آزاد شده که مستقر شدیم، به فاصله کمی، دشمن از جناح دیگري پاتک زد، از آن پاتکهاي سنگین و تمام عیار. بچه هایی که آن سمت بودند، تعدادشان شاید به انگشتان دو دست هم نمی رسید. شرایط طوري بود که جناحهاي دیگر را نمی شد خالی کرد و به کمک آنها رفت. عبدالحسین تا فکر نیروي کمکی بکند براي آن جناح، درگیري شدید شد.بچه ها دفاع جانانه اي می کردند، با همان تعداد کم. تو مدت کوتاهی، کار به جاي باریک کشید. حالا بچه ها با نارنجک جلوي دشمن را می گرفتندحتی تو چند مورد، کار به جنگ تن به تن هم رسید. ولی عراقی ها نتوانستند نفوذ کنند.تو شنودي که از بی سیمهاشان داشتیم، فهمیدیم قصد عقب نشینی دارند. فکر می کردند نیروي زیادي از ما روي آن ارتفاع مستقر شده. این درست تو وقتی بود که بالاي آن ارتفاع، فقط دو نفر از بچه ها مانده بودند: بیسیم چی و یک رزمنده ي دیگر. بقیه، یا شهید شده بودند یا مجروح. همان دو نفر، جوري آتش می ریختند که دشمن فکر کرده بود با نیروي زیادي طرف است. وقتی می خواستند «. اگه بیاین عقب همه تون تیرباران می شین »: عقب نشینی کنند، تو بیسیم می شنیدم که فرمانده شان می گفت ...«. ما تلفاتمون زیاد بوده، دیگه نمی توانیم بند بیاریم »: بیچاره ها از این طرف داد می زدند اینها را به بچه هاي روي ارتفاع از طریق بیسیم می گفتم. همین باعث می شد بیشتر از قبل مقاومت کنند. به قول عبدالحسین خواست خدا بود. آخر کار هم باز خود او همتی کرد. یک گردان نیروي کمکی فرستاد براي آن ارتفاع. «. که اون ارتفاع حفظ بشه فرمانده ي گردان مابین راه شهید شد. نیروها ولی خودشان را به ارتفاع رساندند. ساعتی بعد آن جا هم تثبیت شد.

کفن من حجت الاسلام محمدرضارضایی من از قم مشرف شدم حج، او از مشهد. من از مکه آمدن او خبر نداشتم، او هم از مکه آمدن من. آن روز رفته بودم براي طواف. همان روز هم کفشهام را گم کردم.وقتی کارم تمام شد، پاي برهنه از حرم آمدم بیرون. تو خیابانهاي داغ مکه راه افتادم طرف بازار. جلوي یک فروشگاه کفش ایستادم.خواستم بروم تو، یک آن چشمم افتادبه کسی. داشت از دور می آمد.حرکاتش برام خیلی آشنا بود.ایستادم و خیره اش شدم.راست می آمد طرف من. بالاخره رسید بیست، سی متري ام.شناختمش.همان که حدس می زدم، حاج عبدالحسین برونسی. او داشت می خندید و می آمد.می دانستم چشمهاي تیزبینی دارد. از دور مرا شناخته بود.چند قدمی ام که رسید، «. سلام اوستا عبدالحسین » : دیدم کفش پاش نیست! تا خاطره ي قدیمها زنده شود، گفتم «. سلام علیکم » با هم معانقه کردیم و احوالپرسی.به پاهاي برهنه اش نگاه کردم. «؟ پس کفشهاتون کو » «؟ کفشهاي شما کو »: مقابله به مثل کرد و پرسید جریان گم شدن کفشهام را تعریف کردم. چشمهاش گرد شد. وقتی هم که او قصه ي گم شدن کفشهایش را تعریف کرد، من تعجب کردم. «! عجب تصادقی » هر دو، یک جا و یک وقت کفشها را گم کرده بودیم. او از یک مسیر، و من از مسیر دیگر آمده بودیم بازار. «. پس بیشتر از این پاهامون رو اذیت نکنیم » رفتیم تو فروشگاه. نفري یک جفت کفش خریدیم و آمدیم بیرون. انگار تازه متوجه شدم تو دستش چیزي است. «؟ اینا مال کیه »: یمانی.پرسیدم « برد » دقیق نگاه کردم.چند تا کفن بود از شروع کرد یکی یکی، به گفتن. «...، این مال مادرمه، این مال بابامه، این مال برادرمه » براي خیلی ها کفن خریده بود.ولی هیچ کدام مال خودش نبود، یعنی اسم خودش را اصلاً نگفت.به خنده «؟ پس کو مال خودت »: پرسیدم مگه من می خوام به مرگ طبیعی بمیرم که براي خودم کفن » : نگاه معنی داري به ام کرد. لبخند زد و گفت «؟ بخرم لباس » : جا خوردم. شاید انتظار همچین حرفی را نداشتم.جمله ي بعدي اش را قشنگ یادم هست. خندید و گفت «! رزم من باید کفن من بشه.