🔰بخش چهارم🔰
ثالثا حاج میرزا آقاسى، صدراعظم محمّد شاه قاجار، یک آخوند نجف رفته و شاگرد ملا عبدالصمد همدانى و معروف به «آخوند ایروانى» بود. او چهارده سال صدراعظم بود. در تمام دوران صدارت وى یک قرارداد استعمارى به زیان دولت ایران بسته نشد و امضاى او پاى چنان قراردادهایى نیست. با این که ما او را ـ به دلیل خلع لباس قرار گرفتن در ارکان دولت ـ روحانى نمى دانیم. آیا همین کافى نیست که دیگر لب فروبندید و سخنان سخیف بر زبان نیاورید؟
[اصل دوم قانون اساس، خون بهاى شیخ شهید]
بارى، سخن از نقش ارزنده آیت اللّه شهید حاج شیخ فضل اللّه نورى در نجات مشروطه بود، تا جایى که جان خود را در این راه از دست داد. در این جا مناسب مى دانم اصل دوم قانون اساسى را که خون بهاى آیت الله شهید حاج شیخ فضل الله است، عینا بیاورم:
مجلس مقدس شوراى ملى که به توجه و تأیید... حضرت امام عصر ـ عجل الله فرجه ـ و بذل رحمت اعلى حضرت شاهنشاه اسلام ـ خلد الله سلطانه ـ و مراقبت حجج اسلامیه ـ کثّرالله امثالهم ـ و عامّه ملت ایران تأسیس شده، باید در هیچ عصرى از اعصار، مواد قانونیّه آن مخالفتى با قواعد مقدسه اسلام و قوانین موضوعه حضرت خیرالانام صلى الله علیه و آله نداشته باشد. و معیّن است که تشخیص مخالفت قوانین موضوعه با قواعد اسلامیه، بر عهده علماى اعلام ـ ادام الله برکات وجودهم ـ بوده و هست؛ لهذا رسما مقرر است در هر عصرى از اعصار هیأتى که کم تر از پنج نفر نباشد، از مجتهدین و فقهاى متدینین که مطلع از مقتضیات زمان هم باشند، به این طریق که علماى اعلام و حجج اسلام مرجع تقلید شیعه، اسامى بیست نفر از علما که داراى صفات مذکور، باشند به مجلس شوراى معرفى بنمایند. پنج نفر از آن ها را یا بیش تر به مقتضاى عصر، اعضاى شوراى ملى به اتفاق یا به حکم قرعه تعیین نموده به سمت عضویت بشناسند، تا موادى که در مجلسین عنوان مى شود، به دقت مذاکره و غور و بررسى نموده، هر یک از آن مواد معنونه که مخالفت با قوانین مقدسه اسلام داشته باشد، طرح و رد نمایند که عنوان قانونیت پیدا نکند و رأس این هیأت علما در این باب مطاع و متّبع خواهد بود و این ماده تا زمان ظهور حضرت حجت عصر ـ عجل الله فرجه ـ تغییرپذیر نخواهد بود.
[شهادت شیخ فضل الله ]
آرى، نیروهاى سپهدار تنکابنى و بختیارى تهران را فتح کردند و مشروطه خواهان بر پایتخت مسلط شدند. در این بحبوحه فوج مجاهدان اداره شهربانى را قبضه کردند و یپرم ارمنى به ریاست شهربانى رسید. پس از فتح تهران خیرخواهان و نزدیکان به آیت اللّه شهید گفتند براى حفظ جانتان به سفارت روس پناه ببرید. سفیر روس هم از وى دعوت کرد که اگر به سفارت نمى آید، اجازه دهد پرچم روس را روى بامش به اهتزار درآورند تا مصونیت پیدا کند؛ ولى او نپذیرفت و گفت:
براى یک عالم اسلامى ننگ است که پناه به کفر ببرد.
سفیر عثمانى از این موضوع اطلاع یافت و از وى خواست به آن سفارت پناه ببرد که دولتى اسلامى است؛ ولى آیت اللّه شهید به نزدیکانش گفت:
یک عمر نان على را خورده ام، این آخر عُمْرى نمى خواهم وام دار... باشم.
سرانجام عصر روز سیزدهم رجب سال 1327 او را که ـ حتى به گفته دشمنانش ـ اعلم علماى تهران بود، به جرم مخالفت با مشروطه کذایى و گذراندن اصل دوم متمم قانون اساسى، به میدان توپخانه و به پاى دار بردند.
در آن حال آن مرد بزرگ هفتاد ساله، بدون این که رنگ ببازد و از خود ضعف نشان دهد، این آیه شریفه را مى خواند: «و افوض امرى الى اللّه ان اللّه بصیر بالعباد». و مى گفت: «اگر نا مهربان بودیم، رفتیم». هنگامى که به پاى دار رسید، عمامه اش را از سر برداشت و به طرف مردم پرت کرد و گفت:
عمامه را از سر من برداشتند، از سر دیگران هم بر مى دارند.
و لحظه اى بعد در بالاى دار، جان به جان آفرین تسلیم کرد؛ در حالى که مردم فریب خورده و طرفداران مشروطه به شدت کف مى زدند و شادى مى کردند!
واقعا روانشاد، جلال آل احمد، چه زیبا مى گوید:
من نعش آن بزرگوار را بر سردار هم چون پرچمى مى دانم که به علامت استیلاى غرب زدگى پس از دویست سال کشمکش بر بام سراى این مملکت افراشته شد.
🔰ادامه در بخش پنجم/پایانی🔰
🔰بخش پنجم/پایانی🔰
در پایان خاطره جالبى را درباره نوشتن تاریخ مشروطه بیان مى کنم. وقتى در سال 1341 شمسى این قسمت از کتاب «نهضت دو ماهه روحانیون» را در قم مى نوشتم، ناگهان متوجه شدم که عصر روز سیزدهم رجب است و از این جهت تکان سختى خوردم و تا لحظاتى ناراحت و منقلب بودم. همین نکته را هم در پاورقى آن صفحه نوشتم. عجیب تر این که وقتى هیجده سال بعد (سال 1359) همین واقعه را در جلد اول «نهضت روحانیون ایران» ـ که یازده جلد است ـ مى نوشتم، باز متوجه شدم عصر روز سیزدهم رجب و نزدیک غروب است! و جالب تر این که صبح همان روز، نخستین «مجلس شوراى اسلامى» ـ که حاج شیخ فضل اللّه آن را مى خواست ـ به امر حضرت امام خمینى (جانشین به حق حاج شیخ فضل اللّه) با شکوه هر چه تمام تر افتتاح شد!
در خاتمه از آیت الله آقاى مصباح یزدى و مدیریت محترم حوزه، جناب حجت الاسلام و المسلمین آقاى حسینى بوشهرى تشکر مى کنم که مرا به جهت پیشکسوتى در نگارش صحیح تاریخ مشروطه در حوزه علمیه، مورد عنایت قرار دادند.
◽️پی نوشت
1. یعنى شما تحقیق کنید و به من خبر بدهید چه خبر است؟ چه اتفاقى در شُرُف وقوع است.
🔸منبع: پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران،(مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی) از فصلنامه آموزه
✅ قسمتی از مقاله استاد دوانی در یادمان «تندیس پايداری» درنکوداشت مرجع شهید علامه نوری(ره):🔰
آنچه مايه كمال تأسف است، اين است كه هرچند پس از پيروزی انقلاب اسلامی ملت ايران به رهبری حضرت امام خمينی(قده)، بيشتر مقاصد آيت الله شهيد حاج شيخ فضل الله نوری، از جمله «مشروطه مشروعه» و تاسيس «مجلس شورای اسلامی» و حضور شورای ناظر بر مصوبات مجلس (نگهبان)، جامه عمل پوشيده، و آنچه آن #مرجع_بزرگ و #مجاهد می خواست به وسيله جانشین بحقش حضرت امام خمينی انجام گرفت، ولی از آن آيت بزرگ الهی تقدير شايسته ای به عمل نيامد، حال آن كه بسيار به جا بود درباره وی كتاب های تحقيقی، تأليف و تصنيف شود، و كنگره بزرگی بگيرند.
در يك كلام، آيت الله شهيد حاج شيخ فضل الله نوری، شهيد راه اسلام شد. كسی حق او را چنان كه بايد ادا نكرد، و تاكنون هم ادا نشده است، ولی چنان كه گفتم همين كه بازار آشفته ای به وجود می آيد، مزدوران اجانب در گوشه و كنار، بيرون آمده و به سمپاشی بر ضد او و مثله ساختن تاريخ می پردازند، و از اين راه ماموريت خود را به انجام می رسانند./از مقاله استاد دوانی دریادمان «تندیس پايداری»،ویژه نامه روزنامه رسالت درنکوداشت مرجع شهید نوری(ره)/ویژه نامه روزنامه رسالت/نوید شاهد
✳️ @ShahidRabe
🏴 سالگرد قمری ارتحال میرزا محمد حسن آشتیانی رضوان الله تعالی علیه از پیشگامان نهضت تحریم تنباکو، از همفکران مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره) و از اساتید اصلی میرزا محمد علی شاه آبادی ره(استاد امام راحل) تسلیت باد.
✍ میرزای آشتیانی(ره) در ۲۸ جمادی الاول ۱۳۱۹ ه ق در تهران درگذشت و جنازه اش را که به امانت گذاشته بودند، پس از یک سال به نجف اشرف منتقل و در مقبره حاج شیخ جعفر شوشتری(ره) به خاک سپردند.
🌹«رحم الله من یقرأ الفاتحة مع الصلوات»
📜 برگی از تاریخ ناگفته و ناشنیده🔰
✍ در بحبوحه نهضت تحریم تنباکو، بین میرزا حسن آشتیانی از علمای طراز اول پایتخت و ناصرالدین شاه، درگیری سختی روی داد. شاه از وی خواست [همچون سید عبدالله بهبهانی] در برابر مردم قلیان بکشد و حکم تحریم [اول جمادی الاول ۱۳۰۹ ق] میرزای شیرازی را بشکند. میرزا حسن آشتیانی با اینکه خود از مجتهدین طراز اول بود و اهل قلیان کشیدن، اما با تمکین به حکم میرزای شیرازی، از فرمان شاه سر باز زد. ناصرالدین شاه نیز خشمگین شد و حکم به تبعید آشتیانی داد و ملاقات با وی را ممنوع نمود. در آن وقایع، مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره) در تهران، کباده ریاست می کشید. نماینده میرزای شیرازی و مشوق و محرک مردم و روحانیون در مخالفت با امتیاز نامه رژی بود. ناصرالدین شاه نیز با تمام اقتدارش، از شیخ نوری واهمه داشت.[یکبار شیخ جلوی جمع، با صراحت و شجاعت به وی تذکر داده بود که در مسائل شرعی دخالت نکند و او نیز سر به زیر افکنده بود و جرأت جواب نداشت] باری، شیخ فضل الله برای حمایت از میرزای آشتیانی و شکستن حکم شاه، وارد منزل آشتیانی شد. مردم نیز به پا خواستند و ناصرالدین شاه مجبور به پس گرفتن حکم تبعید آشتیانی و لغو امتیاز گردید.
♦️سابقه: در زمان ناصرالدین شاه، شرکت انگلیسی رژی، قراردادی با ایران امضا کرد.بر اساس آن، خرید و فروش و تولید توتون و تنباکوی ایران به مدت پنجاه سال به صورت انحصاری به آقای ماژور تالبوت و شرکای او داده شد. در مقابل، صاحبان امتیاز متعهد شدند، یک چهارم سود کمپانی را پس از کم کردن همه مخارج، به دولت ایران بپردازند!!!
این قرارداد، افزون بر زیان های اقتصادی، در زمینه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نیز زیان هایی در پی داشت؛ زیرا بنا بر بندهای گوناگون قرارداد، صاحبان امتیاز، برای آگاهی از میزان محصول زارعان، به هرگونه تفحص و تجسس مجاز بودند! مأموران دولتی ایران نیز برای تحقق این امر، ملزم به همکاری بودند.
با به اجرا درآمدن این قرارداد، عوامل انگلیس بر همه مقدرات مردم ایران حاکمیت می یافتند و هرگونه سلاح و ابزار نظامی را برای تسلط تدریجی بر ایران که لازم داشتند، با عنوان لوازم کمپانی به ایران وارد می کردند.
عده زیادی انگلیسی نیز وارد ایران شده و در سطح کشور پراکنده شدند. آنها برای پیشرفت کار خود زمین هایی گرفته و کلیسا و مدرسه های متعدد ساختند و دختران ایرانی را برای پرستاری کودکانشان استخدام کردند. آنها همچنین مردانی را به منظور نگهبانی و دفاع از منافع کمپانی به خدمت گرفتند و مردم را به آیین مسیحیت فرا خواندند.
در این بین شخصیتی که نقشه های استکباری آنان را نقش بر آب نمود، و هدف کینه و دشمنی قرار گرفت، علامه شیخ فضل الله نوری(ره) بود. او با نظر میرزای شیرازی(ره) جهت زعامت دینی، عازم ایران شد.در دوره اقامت خود در تهران، خدمات پرشماری انجام داد؛ امّا اوج آن در جریان هایی مانند تحریم تنباکو بود که در این باره، نقش های سه گانه ای را عهده دار بود:
▫️۱- مجرای ارتباط و اطّلاعات میرزای شیرازی در پایتخت؛ و مشوق و ترغیب کننده ایشان به پشتیبانی مستمر از این جنبش و درخواست کننده صدور فتوای تحریم (که اگر فرد دیگری غیر از او این درخواست را می نمود، کار جنبش به سرانجام نمی رسید و این، خود نشان از اطمینان کامل میرزا، به وی داشت)
▫️۲- نفوذ دادن روح دینی در جنبش و ریشه دار کردن هویت مذهبی آن.
▫️۳- خنثی کردن تبلیغات سویی که ضدّ جنبش راه می افتاد؛ و همراه نمودن دیگر علما با جنبش، همچون میرزای آشتیانی(ره).
در واقع، از زمان پیروزی جنبش تنباکو [۱۲۷۰ ش] دشمنان دین و مملکت، عظمت شیخ فضل الله را شناختند و حرکاتش را زیر ذره بین قرار دادند.از این رو میرزای شیرازی همواره نگران حالش بود و جویای احوالش.
✍ ادوارد براون(فراماسون و مأمور و جاسوس اینتلیجن سرویس انگلیس) می نویسد:
«لغو این امتیاز لطم‍ه بزرگی به حیثیت دولت انگلیس وارد آورد.»
انگلیس پس از لغو امتیاز تنباکو تصمیم گرفت که عامل این شکست را بتدریج تضعیف و سپس از دور خارج کند. بردار کردن شیخ فضل الله یکی از صحنه های سناریوی شوم انگلیس خبیث در تسلط مطلق بر کشور با تضعیف روحانیت است.
🔹 منابع: ک، اندیشه سبز زندگی سرخ، ک، تنهای شکیبا، ک، آخرین آواز قو، ک، خاطرات من ج۱، ک، خاطرات احتشام السلطنه، پایگاه اطلاع رسانی حوزه...
✳️ @ShahidRabe
#مستند_واقعی
✅ داستان چهاردهم از🔰
📗 کتاب "عینک شیخ"
✍ عنوان: اخراج مجتهد از شهر!/ (در شش صفحه)
📑 ص، ۱۱۵، ۱۱۶، ۱۱۷، ۱۱۸، ۱۱۹، ۱۲۰
✍ اثر: مؤسسه فرهنگی هنری قدر ولایت (ناشر برگزیده کشور)
👈 جهت مشاهده داستان های قبلی، با استفاده از گزینه جستجو، واژه "عینک شیخ" را در کانال، جستجو نمایید.
⁉️ اخراج توهین آمیز مجتهد بزرگ اسلام خواه آذربایجان از شهر تبریز، توسط مشروطه چیان غربگرا ربیع الاول ۱۳۲۵ قمری؟🔰
✍ سیری در حیات سیاسی، میرزا حسن آقا مجتهد تبریزی قدس سره، مجتهد بزرگ مشروعه خواه آذربایجان در عصر مشروطه و از همفکران و یاران مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری اعلی الله مقامه الشریف🔰
میرزا حسن مجتهد تبریزی از شخصیت های تاریخی است که از زمان خویش تاکنون به خاطر مواضع اصولی و ارزش گرایانه خود، اتهام هایی به او نسبت داده شده است; در عین حال، شخصیت او چنان بوده است که تاریخ نتوانسته نکات مثبت مربوط به وی را از دیده آیندگان حذف نماید. او از مؤسسان و بنیان گذاران مشروطه تبریز بود; اما تندروی های برخی مشروطه خواهان، او را به موضع مخالفت با آنان سوق داد. نوشتار حاضر، ضمن تشریح جایگاه مردمی و محبوبیت و نفوذ اجتماعی مجتهد تبریزی، به مبارزات سیاسی - اجتماعی ایشان با استبداد، استعمار، فرق ضاله و بدعت ها می پردازد و در این راستا به پاسخ اتهام هایی چون استبدادخواهی و همکاری ایشان با کشور استعمارگری مانند روسیه می پردازد. در این میان عنایت ثقة الاسلام تبریزی - که در مشروطه خواهی او تردید وجود ندارد - نسبت به مجتهد تبریزی، از نکات جالب تاریخی است.
علت اصلی مخالفت مجتهد با مشروطه خواهان، افراطکاری عده ای از اجامر و اوباشی بود که به نام مشروطه، «به دنبال اجرای مقاصد فاسده خودشان » بودند و این گونه باعث انحراف مشروطه از مسیر حقیقی خودش شدند.
همکاری و همیاری مجتهد با مرجع شهید علامه شیخ فضل الله، مشروطه خواهان را سخت عصبانی و مضطرب کرده بود
... وقتی میرزا حسن آقا مجتهد تبریزی با مرجع شهید علامه شیخ فضل اللّه در حرم حضرت عبدالعظیم(علیه السلام) بر ضد عملکرد دین ستیزانه مشروطه چیان غربگرا، متحصّن بود، سید محمد طباطبایی و سید عبدالله بهبهانی و افراد دیگری از حامیان مشروطه غربگرا، به ری می آیند و از شیخ شهید می خواهند تا به تهران برگردد. پس از این كه از بازگرداندن شیخ ناامید می شوند، از یاران و همراهان وی، از جمله مجتهد تبریزی می خواهند كه به تهران بازگردند; امّا مجتهد تبریزی در پاسخ به آنان می گوید «آیا حرف خلاف قاعده كه مخالف با شرع مقدّس و قرآن شریف باشد، از ایشان شنیده اید؟... اگر عنوان و عبارات ایشان از آیات قرآنی است، چرا تصویب نمی كنید؟» این سخنان می رساند كه همكاری مجتهد با شیخ فضل اللّه نه از سر اضطرار و ناچاری، بلكه بدین علّت است كه مرجع شهید را با شرع قویم و قرآن كریم همسو می دیده است...
✍ در خصوص علت اخراج مجتهد، دو قول تاریخی بیان شده است، کامل مطلب + سیری در زندگانی و حیات سیاسی میرزا حسن مجتهد تبریزی قدس سره👇
https://hawzah.net/fa/Article/View/77992/
⬅️ لینک کوتاه👇
http://noo.rs/YHFCf
✳️ @ShahidRabe
👆ویژه نامه مرجع شهید علامه «شیخ فضل الله نوری» اعلی الله مقامه الشریف در نوید شاهد.
✍ به گزارش نوید شاهد، این ویژه نامه به صورت الکترونیک در دسترس مخاطبان قرار دارد.
در این ویژه نامه مطالبی هم چون «شیخ فضل الله نوری مجتهد نظام مشروطه»، «روایت واپسین روزهای حیات، دستگیری و اعدام شیخ»، «شیخ فضل الله نوری در نگاه تحلیلگران تاریخ مشروطیت»، «شیخ فضل الله نوری و مشروطیت در کلام آیت الله بهجت»، «دفاع رهبر انقلاب از شیخ شهید و بازتاب های آن»، «جستارهایی در منش مشروطه خواهان و مشروعه خواهان»، «روایتی از فراز و فرود تعامل شیخ فضل الله با مشروطیت» و «شیخ فضل الله نوری به روایت تصاویر» گردآوری شده است.
✅ پس از ورود، برای مشاهده مطالب، روی گزینه های مورد نظر (عناوین)، کلیک نمایید👇
http://navideshahed.com/fa/special/105/%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D9%81%D8%B6%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C
✳️ @ShahidRabe