🎥 صحبت صدر۴
🔻 گفتوگوی زنده اینستاگرامی
درباره آثار و اندیشههای شهید صدر
چهارمین برنامه:
ویژگیهای روش تفسیر موضوعی شهید صدر
✅ با حضور:
حجتالاسلاموالمسلمین سعید بهمنی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
⏰ زمان: سهشنبه ۷ اردیبهشت، ساعت ۱۸:۰۰
📱صفحه رسمی اینستاگرام پژوهشگاه شهید صدر
🆔 @shahidsadr
💠جهاد انسانی در دو جبهه
🔹اقدام انسان به ساخت محتوای درونی خود، یا همان خودسازی انسان که شامل اندیشه، اراده و آرمانهای اوست، باید دوشادوش تلاش برای سازندگی بنای خارجی و ساختار فوقانی او انجام شود، و جداسازی بین درونمایه و ساختار خارجی امکانپذیر نیست، مگر اینکه بنای خارجی متزلزل و ناپایدار باقی بماند. به همین دلیل اسلام تلاش برای خودسازی را _ اگر با رویکرد شایسته انجام شود _ جهاد اکبر (بزرگتر) و تلاش برای دگرگون ساختن اوضاع خارجی را _ اگر با رویکرد شایسته انجام شود _ جهاد اصغر (کوچکتر) نامیده و جهاد اصغر را به جهاد اکبر منوط کرده است؛ یعنی اگر جهاد اصغر از جهاد اکبر جدا شود، محتوا و مضمون خود را از دست میدهد و دچار پوچی و ناتوانی از ایجاد دگرگونی حقیقی در عرصه تاریخی و اجتماعی خواهد شد.
🔸بنابراین، این دو فرایند باید در کنار یکدیگر باشند و اگر یکی از دیگری جدا شد، حقیقت و محتوای خود را از دست خواهد داد. اسلام نام فعالیت نخستین یا خودسازی را جهاد اکبر گذاشته تا تأکیدی باشد بر این حقیقت که محتوای داخلی و درونمایه انسان، اساس و پایه کار است؛ به همین دلیل هم جهاد اکبر نام گرفته است و اگر جهاد اصغر از آن جدا شود، در حقیقت، هیچگونه دگرگونی شایستهای را به بار نخواهد آورد.
📚سنتهای تاریخی در قرآن کریم، صفحه ١٣۶
🆔 @shahidsadr
💐ولادت باسعادت امام حسن علیهالسلام مبارک باد
💠 نقش هماهنگ امامان در پیشبرد اهداف شیعه
🟡 وقتی احوال امامان علیهمالسلام را در هر دو سطح بررسی می کنیم، در سطح نخست (نگاه جزءگرا به زندگانی هریک از ائمه بدون توجه به دیگر امامان) به تفاوت هایی در حالات و ناهمخوانی هایی در رفتار و تناقضهایی شکلی میان نقشهای امامان علیهمالسلام برخواهیم خورد ؛ امام حسن علیهالسلام با معاویه صلح می کند، حال آنکه امام حسین علیهالسلام با یزید می جنگد تا کشته می شود…
🔵اما وقتی در سطح دوم می کوشیم تا ویژگیهای عمومی و نقش مشترک امامان علیهمالسلام بهعنوان یک کل را کشف کنیم، تمامی آن تفاوتها و تناقضها از میان خواهد رفت؛ زیرا نگرش در این سطح آشکار می سازد که این تفاوتها تعبیرهایی گوناگون از حقیقتی یگانه هستند و این گوناگونی تعبیر تنها از آن رو رخ نموده که شرایط و ملزومات هر امام و نیز قضایای اسلامی و شیعی در دورۀ هر امام با شرایط و ملزومات دورۀ امام دیگر تفاوت داشته است.
🟢 بنابراین از راه بررسی امامان علیهمالسلام بر پایۀ دیدگاه کل گرا، می توان به نتایجی رسید گران سنگ تر از مجموع بروندادهایی که بررسی های جزءگرا بهدست می دهند؛ زیرا ما پیوستگی میان عملکرد ایشان را درخواهیم یافت.
📚امامان اهلبیت علیهمالسلام، صفحه ١٢٠
🔸 ما را در اینستاگرام دنبال کنید.
🆔 @shahidsadr
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎥 توضیحی درباره کتاب سنتهای تاریخی در قرآن کریم
💬 باور به تغییر در هر جامعهای موجب میشود که آن جامعه دست به انقلاب و مبارزه با ظلم بزند. باور به سنتهای تاریخی جامعه را از رکود خارج میکند و به عبارت دیگر، قرآن را اینزمانی میکند.
🔹حجتالاسلام و المسلمین دکتر ناصر رفیعی
🔸استاد حوزه و دانشگاه
🔺ما را در اینستاگرام دنبال کنید.
🆔 @shahidsadr
📚📚📚
🔺 اینفوگرافیک بررسی و مرور سریع
🔻 کتاب سنتهای تاریخی در قرآن کریم
🔶چرا باید این کتاب را بخوانیم؟
🔶ویژگیهای روش تفسیر شهید صدر
🔶ده سوالی که این کتاب به آنها پاسخ میدهد
🆔 @shahidsadr
🌙امتی برتر از هزاران
وقتی مسلمانان در ماه مبارک رمضان و شب قدر، مراسم میگیرند درواقع در این مراسم لحظات یادبود میلاد دین بزرگی را سپری میکنند که این امت را پدید آورد و محتوای کامل آن را در صحنه تاریخ به او بخشید.
بنابراین، این ماه مبارک رمضان و بهطور ویژه شب قدر است که شاهد ولادت این دین و نزول آن بر انسان که در قرآن متجلی شد، بوده است و به همین دلیل این شب قدر از هزار ماه برتر است؛ چرا که یک روز از زندگی امتی دینی که در دستان خود دینی دارد که برایش راه را روشن و اهداف را معین میکند، برای زندگی امتها و ملتها از هزار ماه زندگیِ امتی گمشده که نه هدفی دارد و نه راهی، پر خیر و برکتتر است.
بارقهها، صفحه ٢۶١
🆔 @shahidsadr
◼️تنها عزاداری
▪️بعد از ترور شهید #مطهری به دست نیروهای مخالف جمهوری اسلامی، شهید صدر تصمیم گرفت مجلس ختمی برای او برگزار کند. زیرا اولا شهید مطهری یکی از بزرگان انقلاب اسلامی و یکی از نظریه پردازان ایران به شمار می آمد و گرامیداشت چنین شخصیت بزرگی لازم بود.
ثانیا موضع برخی مراجع در برابر انقلاب اسلامی و برپایی حکومت اسلامی در ایران، قوی و فعال نبود و از هرگونه اقدامی در جهت گرامیداشت این شخصیت بزرگ خودداری کرده بودند.
◾️تنها مجلس ختمی که برای ایشان برگزار شد همان مجلسی بود که شهید صدر برگزار کرد. این در شرایطی بود که در آن زمان، برای افرادی که از نظر علمی و اجتماعی شاگرد شهید مطهری محسوب می شدند، مجالس ختم و عزاداری برگزار می شد و حتی عده ای برای انجام این گونه کارهای اجتماعی از یکدیگر سبقت میگرفتند؛ زیرا این کار به نوعی اظهار وجود علمی در فضای اجتماعی بود از قضا شهید صدر خودش از جمله کسانی بود که از این ظواهرو عرفها اجتناب میکرد. به هر حال همه میدانند که هیچ کس مجلس ختمی برای شهید مطهری برگزار نکرد. یقینا اگر شهید مطهری در زمان شاه معدوم از دنیا رفته بود چندین مجلس ختم برای و برگزار می شد، اما در زمان امام خمینی و در سایه انقلاب اسلامی ایران کسی جرأت انجام این کار را نداشت مگر شهید صدر؛ چون این مجلس نه تنها بر خلاف شرایط عادی، دستاورد اجتماعی یا منفعت شخصی برای کسی نداشت، بلکه ممکن بود مشکلات بی پایانی را برای برگزارکننده ایجاد کند.
◾️شهید صدر مجلس ختم باشکوهی در مسجد طوسی نجف اشرف برگزار کرد تا به این طریق حمایت و پشتیبانی خود را از انقلاب اسلامی ایران نشان دهد. تعداد زیادی از مأموران رژیم هم این مجلس را به شدت تحت نظر داشتند و از هر کسی که وارد یا خارج می شد عکس می گرفتند؛ چون می دانستند که هدف این مجلس با سایر مجالس متفاوت است. از این رو در بازداشت ماه رجب، همین مجلس به عنوان یکی از ادله محکومیت شهید صدر بیان شده بود. خطر این گونه رفتارها و فعالیت ها بر استاد شهیدمان پوشیده نبود، اما ایشان دریافته بود که موضع اصولی و تکلیف مدار این نوع فداکاری را می طلبد، لذا لحظه ای در انجام آن تردید نکرد.
کتاب شرح صدر _صفحه ۱۷۹
🆔 @shahidsadr
💠 هیچ تفسیری در عرض تفسیر موضوعی شهید صدر نیست
چهارمین نشست از سلسلهنشستهای صحبت صدر برگزار شد
🔻 حجتالاسلاموالمسلمین سعید بهمنی:
📌روش تفسیری شهید صدر، گفتمان سوم
شهید صدر ۴۶ روز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تفسیر موضوعی خود را آغاز میکند؛ این زمان مصادف با زمانی است که دو گفتمان مارکسیسم و لیبرالیسم فعال است؛ بنابراین این عالِم اسلامی، میکوشد گفتمان سومی را بر مبنای اسلام ارائه دهد. روشنفکران و نخبگان جهان اسلام برای تحلل حوادث تاریخی و تحلیل جوامع جز آنچه در مکاتب مارکسیسم و لیبرالیسم وجود داشت، چیزی نداشتند؛ برخی بهطور رسمی خود را مارکسیستهای اسلامی نام گذاشته بودند.
📌دستیابی به نظریه برای حل مسائل بشری
یکی از ویژگیهای منحصربهفرد تفسیر موضوعی شهید صدر دستیابی به نظریه است و هرچند این ویژگی بسیار ارزشمند است، اما شهید صدر به همین بسنده نمیکند و از بین انواع و مراتب نظریهها نظریههای کلان، جهانشمول و حتی بهعبارتی فراکلان را مراد میکند که تمام مسائل بزرگ بشری را حل کند. این ویژگی در ویژگی است.
شهید صدر به کوچههای نجف نگاه نمیکرد، بلکه کل جهان اسلام و مسلمانان جهان را در نظر میگرفت و تشخیص میداد، اینها به چهچیزهایی مبتلا هستند. و چون این مسائل کلان هستند باعث میشود که در دیدن قرآن نیز کل نگر باشد و کل قرآن نگاه کند؛ بنابراین یکی از ویژگیهای فوق العاده شهید صدر کلنگری است.
📌هیچ تفسیری در عرض تفسیر شهید صدر نیست
شهید صدر میگوید من در تفسیر موضوعی مکمل تفسیر ترتیبی هستم . یعنی تفسیر ترتیبی نمیتواند اهداف ما را تأمین کند، تفسیر موضوعی از تمام آوردههای تفسیر ترتیبی استفاده میکند و خودش چیز دیگری است.
برخی تفاسیر مختلف را در عرض تفسیر موضوعی شهید صدر قلمداد میکنند، درحالیکه هیچ یک در عرض آن نیست؛ تمام تفاسیر خوراکی برای تفسیر موضوعی شهید صدر است تا منتج به نظریه شود. تا به حال هیچ تفسیری نیافتهام که در عرض تفسیر موضوعی شهید صدر قرار گیرد.
📌در نظریه شهید صدر، قرآن فرازمان و فرامکان است
شهید صدر دادههای گزارهای جهانشمول قرآن را علمی میداند؛ یعنی فرازمان و فرامکان هستند و عمومیت دارند؛ وقتی این ویژگیها را داشتند، اینها علمی میشوند. اگر چنین دادههایی در قرآن سراغ داریم، پس قرآن یک منبع علمی است؛ چون روابط علّی را میگوید که ما هیچوقت به آن دست پیدا نمیکنیم؛ برای مثال میگوید که اگر امتی چنین کند چنان میشود؛ چون خیلی از انسانها نمیتوانند خیلی از موارد را تجربه کنند و مؤلفههای آن را کشف کنند؛ این را فقط خالق انسانها و جوامع میتواند بگوید.
📌چهار ویژگی روش تفسیری شهید صدر
هر کدام از چهار ویژگی تفسیر موضوعی شهید صدر ویژگیهای دیگری دارد؛ نخستین ویژگی از چهار ویژگی اصلی روش تفسیر موضوعی شهید صدر این است که هدف این تفسیر رسیدن به نظریهپردازی است؛ دوم اینکه این نظریهپردازی ناظر به مسائل کل بشر است و در نتیجه به تعبیر خود ایشان، به حقایق کبری میرسد؛ ویژگی سوم این است که ایشان کل نگر است و در مقابل هر نوع تفسیر جزء نگر قرار دارد؛ چهارم اینکه عصری است یعنی مطابق با مسائل عصر خود با قرآن تعامل میکند.
گزارش کامل این نشست را اینجا ببینید
🆔 @shahidsadr
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
⚫️ رستگاری، همان شهادت اوست
▪️سرانجام چه شد؟ علیبنابیطالب(ع) چه چیزی به دست آورد؟ اگر با معیارهای دنیایی بسنجیم این مرد بزرگ چه به دست آورد؟ مگر او را کنار نزدند؟ مگر مدتی طولانی خانه نشین نبود؟ مگر هزار ماه بر منابری که با جهاد، خون ریختنها و فداکاریهای خود او برافراشته شده بود، سب و لعنش نمیکردند؟
▪️بر منبر مسلمین سب و لعن شد. بنابراین، هیچ چیز از این دنیا به دست نیاورد؛ نه مالی، نه منصبی، نه لقبی و نه تقدیر و تشکری؛ اما با وجود این، وقتی ابنملجم شمشیر را بر فرق او فرود آورد، این امام با عظمت چه فرمود؟ فرمود : «به خدای کعبه سوگند، رستگار شدم».
🔺بخشی از آخرین جلسه درس تفسیر شهید صدر _ سال ۱۳۹۹ هجری قمری
🆔 @shahidsadr
⚫️ تنهاترین پیشوا
◾️یکی از تلخترین و دشوارترین چیزهایی که ممکن است یک رهبر یا یک پیشوا یا یک صاحبروش را آزار دهد، این است که با جماعتی به سر بَرد که با او همکنشی فکری ندارند و با اهداف او زندگی نمیکنند و با خط او پیش نمیروند. با مردمانی روبهرو شود که همهچیز خود را در راه آنان نثار میکند، اما آنها اصلاً احساس نمیکنند که همه اینها در راه آنان است. از این گذشته، به او و به نیت او و به انگیزههای او شک هم میکنند. این همان آزمون جانکاهی است که امام [علی علیهالسلام] را که برترین درود و سلام بر ایشان باد، میآزُرد.
◾️اما بهرغم این آزمون، باز از توان امام کاسته نشد و اراده ایشان سست نشد. تا واپسین دم ایستاد و تلاش کرد تا از روح بزرگ خود در این جامعه متلاشی که رو به شک و توقف بُرده، بدمد. تلاش میکرد از روح بزرگ خود در آنان بدمد تا اینکه سرانجام در مسجد کوفه به شهادت رسید. برترین درود و سلام بر او باد.
🔺 کتاب امامان اهلبیت علیهمالسلام؛ مرزبانان حریم اسلام، صفحه ۳۴۱
🆔 @shahidsadr
⚫️🌙
این شب برای هیچکس شب قدر نخواهد بود، مگر بهقدری که در ارتباط با خدا و درک رسالت و رو کردن به آفاق گسترده آن، رشد و تعالی پیدا کند.
🔺 کتاب بارقهها، صفحه ٢۵۴
🆔 @shahidsadr
🇵🇸 فلسطین مسئولیت ماست
ای مسلمانان!
ما بیش از همیشه و بهخصوص در این شرایط سخت_که با بزرگترین خطری که اسلام را تهدید میکند؛ یعنی تهاجم صهیونیستهای غدار مواجه هستیم _ نیاز داریم که در برابر خداوند متعال
برای نجات سرزمین مغصوبمان
و بازگرداندن فلسطین به وطن اسلامی،
احساس مسئولیت کنیم
و در این راستا، عزم و اراده، اخلاص و تصمیم برای یک تلاش مجدّانه، دوری از مظاهر پراکندگی و تفرقه و سخنان غیر مسئولانه و سپس توکل به خدا و یاری طلبیدن از او، از مهمترین عوامل پیروزی است.
📚 کتاب بارقهها، صفحه ٣۴٩
🆔 @shahidsadr
🔴 مصلحت، انتخاب بهترین وضعیت ممکن
قانون اساسی معیار همیشگی در سیاست داخلی و خارجی حکومت است و در کنار قانون اساسی، مصلحت اسلامی که همان مصلحت اسلام و مسلمانان است، قرار دارد. حکومت بر اساس این دو معیار، آییننامه و ضوابط عرضه سیاست داخلی و خارجی را وضع میکند.
... حکومت در همه روابط و معاهدات و قراردادها با کشورهای خارجی _علاوه بر هماهنگی با قانون اساسی_ میبایست این مصلحت را رعایت کند.
مصلحت اسلامی عبارت است از بهترین وضعیت ممکن برای اسلام به عنوان یک آئین جهانی و مبنای حکومت. بهترین وضعیت برای مسلمانان به عنوان یک امت، هم وضع دینی و هم اوضاع مادی را دربر میگیرد. بنابراین هر چیزی که به ایجاد یک وضعیت ایدهآل، برای اسلام و مسلمانان کمک کند، مصلحت اسلامی است.
🔺بخشی از اصل معیار سیاستخارجی حکومت،
از اصول اعلامی شهید صدر هنگام تاسیس حزبالدعوة
📚 کتاب بارقهها، صفحه ۳۰۰
🆔 @shahidsadr
🇦🇫
🔴دشمنی با آزادی ملت افغانستان
🔺ابتلا و محنت عظيمى كه بهطور كلى همه بخشهاى ملت مسلمان افغانستان و بهطور خاص علماى اسلام، دچار آن شدهاند، حاكى از دشمنى آشكار بر ضد اسلام و كرامت و آزادى اين ملت اصيل و هتک همۀ ارزشهاى انسانى است...
🔺اگرچه امروز صدها نفر از فرزندان پاک ملت مسلمان افغانستان بهشكل پىدرپى كشته مىشوند و كرامت ميليونها مسلمان هتک و اعتقادشان تهديد مىشود، اين محنت تأثيرى جز اين در ملت افغانستان ندارد كه پايبنديشان به دين و عقيدهشان بيشتر مىشود و بيش از پيش از موجوديت اسلام دفاع مىكنند.
📝 بخشی از پیام شهید صدر به ملت افغانستان در حمايت از مقاومت آنها در برابر تهاجم روسها _ ۱۳۵۷ شمسی/ ۱۹۷۹ میلادی
🆔 @shahidsadr
💠 عبادت، پیشرفت مسئولانه انسانها
📌آیه شریف «يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّک کادِحٌ إِلى رَبِّک کدْحاً فَمُلاقيهِ» از حقیقت پایدار و واقعیت عینیِ ثابت، سخن میگوید. این آیه در پی آن نیست که انسانها را به حرکت در راه خداوند سبحان فرا بخواند و از آنها تقاضا کند و آنها را به حرکت درآورد، همانند سایر آیاتی که در جاهای دیگر و به عبارتی دیگر چنین میکنند. نه، این آیه شریف نمیفرماید: ای انسانها! به راه خدا بیایید یا بهسوی او توبه کنید، بلکه میفرماید: «يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّک کادِحٌ إِلى رَبِّک کدْحاً فَمُلاقيهِ»؛ زبان آیه، زبان بیان واقعیتی عینی و ثابت و حقیقتی پایدار است؛ اینکه هر حرکت و پیشرفتی که انسان در مسیر تاریخی درازمدت خود بهدست میآورد، پیشرفتی بهسوی خدا و حرکتی در مسیر اوست. حتی گروههایی که به الگوهای پست و خدایان ساختگی چنگ زدند و توانستند گامی از این راه طولانی را سپری کنند و حرکتی را برای خود رقم بزنند؛ حتی کسانی که خداوند آنان را مشرک مینامد؛ حتی آنها نیز در همین مسیر بهسوى خدا حرکت میکنند. پیشرفت آنها نیز متناسب با موج و میزان تأثیرگذاریاش، نزدیک شدن به خداوند سبحان است؛ ولی تفاوت در پیشرفت مسئولانه و پیشرفت غیرمسئولانه است...
📌زمانی که انسانها در این مسیر با توجه به الگوی آرمانی و آگاهی عینی از آن به پیش میروند، پیشرفتشان مسئولانه است و در ادبیات فقهی، عبادت نامیده میشود. این پیشرفت در راستای خط طولانی هستی امتداد دارد و با وضعیت گسترده آن هماهنگ است؛ اما زمانی که حرکت آنان بریده و جدا از توجه به الگوی آرمانی و آگاهی از آن باشد، باز هم بههرحال پیشرفت است و حرکت بهسوى خداوند بهشمار میرود، ولی پیشرفتی غیرمسئولانه است.
📚سنتهای تاریخی در قرآن، ص١۶٨
🆔 @shahidsadr
🌙عید پیروزی همگانی
🔸عبادت در اصل، رابطه آدمی با پروردگار را شکل میدهد و به این رابطه، عناصر ماندگاری و ثبات را میبخشد، اما ساختار آن بهگونهای در شریعت اسلامی طراحی شده است که در بیشتر موارد ابزاری برای ارتباط آدمی با همنوعانش نیز هست. منظور ما از بُعد اجتماعی عبادت همین است....
🔸حتی روزهداری نیز که در سرشت خود، عبادت فردی محض است، به عید فطر پیوند خورده است تا این عید جنبه اجتماعی این عبادت را تأمین کند. در عید فطر، روزهداران در کنار یکدیگر، پیروزی بر شهوات و تمایلاتشان را جشن میگیرند.
📚کتاب انسان و عبادت، صفحه ۶۸
🆔 @shahidsadr
🔰 جانِ سخن
🟨 «و از میان مردم کسی است که سخنش درباره زندگی این دنیا خوشایند توست و خدا را بر آنچه در دل دارد گواه میگیرد؛ حال آنکه او سختترین دشمنان است و چون ریاستی یابد میکوشد که در زمین فساد کند و کِشت و نسل را نابود سازد و خداوند تباهکاری را دوست ندارد.» (بقره ۲۰۴_۲۰۵)
🟨این آیه میخواهد بگوید: انسان اگر فرآیند تغییر را تا درون قلب خود و اعماق روحش ژرفا نبخشد و خود را بهگونهای شایسته نسازد، هرگز نمیتواند سخنان شایستهای را مطرح کند؛ سخنان شایسته تنها زمانی میتوانند تبدیل به ساختاری شایسته در جامعه شوند که از دلی آکنده از ارزشهای بیانشده در این سخنان ناشی شده باشند، وگرنه این سخنان الفاظی توخالی و بدون محتوا باقی میمانند.
🟨بنابراین تنها دل است که به کلمات معنا، به شعارها جان و به ساختارهای خارجی هدف و مسیر میبخشد.
📚 کتاب سنتهای تاریخی در قرآن کریم، صفحه ١٣٧
🆔 @shahidsadr