#اسماء و صفات خدا :
برخی اوصاف نیکوی خدا (اسماء الحسنی)
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ ۖ هُوَ الرَّحْمَٰنُ الرَّحِيمُ {۲۲}
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ ۚ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ {۲۳}
هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ ۚ يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ {۲۴}
( #حشر)
اوست خدایی که جز او هیچ معبودی نیست، دانای نهان و آشکار است، او رحمان و رحیم است. {۲۲}
اوست خدایی که جز او هیچ معبودی نیست، همان فرمانروای پاک، سالم از هر عیب و نقص، ایمنی بخش، چیره و مسلط، شکست ناپذیر، جبران کننده، شایسته بزرگی و عظمت است. خدا از آنچه شریک او قرار می دهند، منزّه است. {۲۳}
اوست خدا، آفریننده، نوساز، صورتگر، همه نام های نیکو ویژه اوست. آنچه در آسمان ها و زمین است همواره برای او تسبیح می گویند، و او توانای شکست ناپذیر و حکیم است. {۲۴}
¤ پیامبر اکرم (ص) : خداوند نود و نه اسم نیکو دارد ؛ اگر کسی آنها را بشناسد ، وارد بهشت میشود.
https://eitaa.com/shamimequranmersad
#حیات ، علم و قدرت بیپایان (آیه الکرسی)
اللّهُ لاَ إِلهَ إِلاّ هُوالحَىُّ القَيّومُ لاَتَأخُذهُ سِنةٌ و لاَنَومٌ لَهُ مَا فِىالسّموتِ ومَافِىالأَرضِ مَن ذَاالَّذِى يَشفَعُ عِندَهُ إِلاّ بِإذنِهِ يَعلَمُ مَا بَينَ أَيدِيهِم و مَا خَلفَهُم ولاَ يُحِيطُونَ بِشىء مِن عِلمهِ إِلاّ بِما شاءَ وَسِعَ كُرسِيُّهُ السَموتِ والأَرضَ وَ لايوُدهُ حِفظُهمَا و هُوالعَلىُّ العَظيمُ. ( #بقره ، ۲۵۵)
خداست که معبودى جز او نیست زنده و برپادارنده است ، نه خوابى سبک او را فرو میگیرد و نه خوابى سنگین ، آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست. کیست آن کس که جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند؟ آنچه در پیش روى مردم و آنچه در پشت سرشان است میداند و آنان به چیزى از علم او جز به آنچه بخواهد احاطه نمییابند؛ کرسى او آسمانها و زمین را در بر گرفته و نگهدارى آنها بر او دشوار نیست و اوست والاى بزرگ.
¤ امام صادق (ع) : خداوند متعال علمی است که جهل در آن راه ندارد و حیاتی است که موت در آن نیست.
https://eitaa.com/shamimequranmersad
#آگاهی خدا از نیّات درونی :
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ ۖ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ {۱۶}
إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيَانِ عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ{۱۷}
مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ {۱۸}
( #ق)
همانا انسان را آفریدیم و همواره آنچه را که باطنش [نسبت به معاد و دیگر حقایق] به او وسوسه می کند، می دانیم، و ما به او از رگ گردن نزدیک تریم. {۱۶}
[یاد کن] دو فرشته ای را که همواره از ناحیه خیر و از ناحیه شر، ملازم انسان هستند و همه اعمالش را دریافت کرده و ضبط می کنند. {۱۷}
هیچ سخنی را به زبان نمی گوید جز اینکه نزد آن [برای نوشتن و حفظش] نگهبانی آماده است. {۱۸}
¤ امام باقر (ع) : پنهان و پیدا نزد او (خداوند) یکسان است.
https://eitaa.com/shamimequranmersad
#وسعت علم الهی :
وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ ۚ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ۚ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ. ( #انعام ، ۵۹)
و کلیدهای غیب فقط نزد اوست، و کسی آنها را جز او نمی داند. و به آنچه در خشکی و دریاست، آگاه است، و هیچ برگی نمی افتد مگر آنکه آن را می داند، و هیچ دانه ای در تاریکی های زمین، و هیچ تر و خشکی نیست مگر آنکه در کتابی روشن [ثبت] است.
☆ خداوند در قرآن بارها تاکید نموده است که علم غیب مختص ذات اوست و تنها بخشی از آن را به بندگان خاص خود عطا نموده است. مقصود از علم غیب ، آگاهی و دانش نسبت به هر آن چیزی است که با حس و درک آدمی فهمیده نمیگردد.
¤ امام باقر (ع) : خداوند علمی دارد که احدی جز خودش از آن آگاه نیست و علمی دارد که فرشتگان مقرب و پیامبران و ما (امامان) آن را میدانیم.
https://eitaa.com/shamimequranmersad
#عالم محضر خدا :
أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَىٰ ( #علق ، ۱۴)
مگر ندانسته که قطعاً خدا [همه کارهایش را] می بیند؟
☆ شناخت و توجه به هر یک از اوصاف الهی ، آثار تربیتی فراوانی را نیز با خود به همراه دارد. از جملهی این اوصاف ، علم خداوند و احاطهی دقیق پروردگار به اعمال بندگان است. توجه به این حقیقت ، سبب میگردد تا انسان همواره خود را در محضر خالق خویش ببیند و از عملی که موجب ناخشنودی وی گردد ، دوری کند. انسانی که خود را در محضر الهی میبیند ، نه تنها مرتکب گناه نمیشود ؛ بلکه اندیشه و فکر گناه را نیز در ذهن خود نمیپروراند. اولیای الهی ، عالم را محضر خداوند میدانند و در محضر او از معصیت و گناه دوری میکنند.
¤ پیامبر اکرم (ص) : ای ابوذر! خدا را آن چنان عبادت کن که گویی او را میبینی و اگر تو او را نمیبینی ، او تو را به خوبی میبیند.
https://eitaa.com/shamimequranmersad
#قدرت بینهایت خداوند :
وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ( #آل عمران ، ۱۸۹)
و مالکیّت و فرمانروایی آسمان ها و زمین فقط در سیطرهی خداست، و خدا بر هر کاری تواناست.
☆ آیات فراوانی از قرآن به قدرت بیپایان خداوند اشاره دارد. بزرگی ، گستردگی ، وسعت و بیشمار بودن پدیده های هستی نشانهی آشکار قدرت بیانتهای خداست. در آیهی فوق ، به حکومت و فرمانروایی خداوند بر پهنهی گیتی اشاره شده و تاکید گردیده است که خداوند بر هر کار ممکنی قادر و تواناست.
¤ امام صادق (ع) : خداوند به حدی از قدرت توصیف نمیشود ؛ مگر آنکه از آن بالاتر است. [حد و مرزی برای قدرت او نیست.]
https://eitaa.com/shamimequranmersad
#رحمت عام خداوند بر همهی مخلوقات :
.....وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ.... ( #اعراف ، ۱۵۶)
....ورحمتم همه چیز را فراگرفته است....
☆ خداوند دو گونه رحمت دارد : ۱-رحمت عام که شامل همهی مخلوقات عالم اعم از مومن و کافر ، نیکوکار و بدکار میباشد. صفت "رحمان" به این نوع رحمت خداوند اشاره دارد. ۲- رحمت خاص و ویژه که تنها به مومنان و نیکوکاران اختصاص مییابد. صفت "رحیم" به این نوع رحمت اشاره دارد. مقصود از رحمت عام ، همان مواهب گوناگون و گستردهی پروردگار بر بندگان است که ادامهی حیات را برای آنان ممکن میسازد؛ نعمت هایی نظیر وجود ، رزق و روزی و پاسخ به نیازهای مادی و روحی بشر. خداوند به مقتضای ربوبیت خویش ، رحمت عام خود را از بندگان کافر نیز دریغ نساخته است تا حجّت را بر همگان تمام کرده و زمینهی رشد و سعادت بندگان را فراهم نموده باشد.
¤ پیامبر اکرم (ص) : خداوند به داوود (ع) وحی کرد : " ای داوود! همانگونه که خورشید نور خود را از کسانی که زیر آن نشسته اند ، دریغ نمیکند ، رحمت من نیز هرکسی را که در آن داخل شود ، دربرمیگیرد. "
https://eitaa.com/shamimequranmersad
#رحمت خاص خداوند بر مومنان :
يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ ( #آل عمران ، ۷۴)
هر که را بخواهد، به رحمت خود اختصاص می دهد و خدا دارای فضل بزرگ است.
☆سفرهی رحمت و فضل خداوند بر همهی مخلوقات جهان گسترده شده و همه را متنعم و بهرهمند میسازد، ولی در این میان، خداوند دارای فضل و احسان ویژهای نیز میباشد که مختص مومنان و اولیای الهی میباشد. از جلوههای بارز این رحمت میتوان به توفیق عبادت و بندگی بیشتر، ولایت اهل بیت (ع) ،بهرهمندی از پاداش اخروی و ... اشاره نمود. اختصاص این رحمت به مومنان از آن جهت است که آنان از رحمت عام الهی در مسیر صحیح استفاده کردهاند و از ظرفیت و قابلیت بیشتری برای کسب فیض و رحمت الهی برخوردار میشوند. به عبارت دیگر ، این کافران هستند که با ناسپاسی در برابر نعمتهای هدایتگر الهی درهای احسان خدا را بر خود بسته و از نعمت بیشتر محروم میگردند.
¤ امام حسن عسکری (ع) : خداوند رحمان است که بر بندگانش ترحم نموده و رزق آنان را میدهد ؛ حتی اگر او را اطاعت نکنند و رحیم است که بر مومنان در عباداتشان تخفیف داده است.
https://eitaa.com/shamimequranmersad
# رازقیت :
وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا وَيَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا ۚ كُلٌّ فِي كِتَابٍ مُبِينٍ ( #هود ، ۶)
و هیچ جنبده ای در زمین نیست مگر اینکه رزق او برخداست، و [او] قرارگاه واقعی و جایگاه موقت آنان را می داند؛ همه [این امور] در کتابی روشن ثبت است.
☆ همهی آنچه در زمین و آسمان است ، برای خداست. پس تنها رازق اوست. این خدای یکتاست که رزق و روزی مخلوقات را از خزانهی بیانتهای رحمتش تقسیم مینماید. احدی توان جلب رزق بیشتر بدون ارادهی او را ندارد. عطا و منعش همه از روی حکمت است. البته روشن است که اعتقاد به رازقیت خداوند با تلاش برای جلب آن منافاتی ندارد؛ زیرا خود او دستور داده است تا بندگان برای کسب رزق حلال تلاش کنند.
¤ پیامبر اکرم (ص) : به اندازه های قطره های باران ، رزق از آسمان برای هر موجودی به همان میزان که خداوند برایش مقدر فرموده ، نازل میشود ، ولی خداوند اضافاتی نیز بر آن رزق دارد ، پس از فضل او رزق بیشتر طلب نمایید!
https://eitaa.com/shamimequranmersad
#برخی صفات سلبی :
بیمانند بودن خداوند
... لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ ... ( #شوری ، ۱۱)
... هیچ چیزی مانند او نیست ...
☆ خداوند در قرآن صفاتی مانند علم و قدرت و ... را به خویش نسبت داده است که نمونههای آن در انسانها نیز قابل مشاهده است ، ولی باید توجه داشت که میان اوصاف الهی و انسانی تفاوت وجود دارد؛ زیرا اوصاف انسانی غالباً همراه با نوعی نقص و محدودیت نیز هست که در ذات خداوند راه ندارد. از این رو ، خداوند دارای صفاتی است که بر منزه بودن وی از تشبیه و توصیف اینچنینی دلالت کند. به آن دسته از صفاتی که نقص و کاستی را از خداوند نفی میکند ، "صفات سلبی" گفته میشود ؛ مانند دیده نشدن ، جسم نداشتن ، شریک نداشتن و... بازگشت همهی صفات سلبی خداوند به وصف "بیمانند بودن" پروردگار است.صفات سلبی خداوند در مقابل "صفات ثبوتی" خداوند قرار دارد که کمال خاصی را برای خداوند اثبات میکند؛ مانند عالم ، حیّ ، قادر و ... شایان ذکر است به صفات ثبوتی و سلبی خداوند ، اوصاف "جمال" و "جلال" نیز گفته میشود.
¤ امام رضا (ع) - در پاسخ پرسشی پیرامون کمترین میزان شناخت خداوند- : [ کمترین شناخت خداوند ] اعتقاد به آن است که او شبه و نظیری [ در ذات و صفات ] ندارد.
https://eitaa.com/shamimequranmersad
#نفی رویت پروردگار :
لَا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَارَ ۖ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ ( #انعام ، ۱۰۳)
چشم ها او را در نمییابند، ولی او چشم ها را درمییابد، و او لطیف و آگاه است.
☆ یکی از اوصاف سلبی خداوند ، دیده نشدن است. همانگونه که میدانیم خداوند متعال جسم نیست؛ زیرا لازمهی جسمانیت خداوند ، محدودیت او در زمان و مکان خاص میباشد. از سویی باید بدانیم که مشاهدهی حسی تنها در مورد جسم صورت میگیرد. بنابراین ، ذات پاک خداوند قابل رویت نیست و با چشم دیده نمیشود. با این توضیح ، تعبیر به "لقاءالله : ملاقات پروردگار" -که در برخی آیات و روایات وارد شده است- به معنای رویت قلبی یا مشاهده با چشم دل است. آیهی مذکور علاوه بر حقیقت فوق ، به علم و آگاهی دقیق خداوند از اعمال بندگان نیز اشاره نموده است.
¤ امام صادق (ع) : چشم ها جز آنچه را که دارای رنگ و کیفیت است نمیبیند؛ در حالی که خداوند ، خالق رنگها و کیفیتهاست. [پس دیده نمیشود.]
https://eitaa.com/shamimequranmersad