آن است که شاعر یا نویسنده برای سخن خود دلیلی زیبا و شاعرانه می آورد به گونه ای که این دلیل ادبی قدرت قانع کردن مخاطب را دارد. و این علّت سازی مبتنی بر تشبیه است.
نکته: دلیلی که شاعر برای ادعای خود می آورد در حقیقت دلیلی واقعی و عقلانی نیست بلکه دلیلی است بر پایه ی ذوق و احساس شاعرانه.
مثال 1:
نفحات صبح دانی ز چه روی دوست دارم
که به روی دوست ماند که برافکند نقابی
توضیح: شاعر دلیل دوست داشتن روشنی صبح را در این می داند که به چهره ی معشوق او می ماند آنگاه که نقاب از چهره بر می دارد.
مثال 2: از صوفی پرسیدند: هنگام غروب خورشید چرا زرد رو است؟ گفت: از بیم جدایی.
آرایه های ادبی : آرایه های معنوی : حسن تعلیل
گوهرین (گنجینه های مکتوب)
https://gowharin.ir
https://gowharin.ir/gowhar/100100072