بسم الله الرحمن الرحیم شرح بیت سیزدهم از غزل ششم

قوله: آن تلخ وش که صوفی ام الخبائتش خواند ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ اشهى لنا و احلى من قبلة العذارا ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ ام الخبائث به معنی مادر پلیدیها و از او شراب مراد دارند؛ (کذا في المدار). و در مؤید است که «ام الخبائث یعنی شراب؛ زیرا همه بدیها از او زاید. و اشهى (بالفتح) آرزو آورنده. و احلی (بالفتح) شيرين تر. و قُبله (بالضم) بوسه. و عذارا (بر وزن صحارا) جمع عذرا (بالفتح) زن دوشیزه . و به معنی امرد ساده لوح نیز آمده، و در اینجا معنی اخیر مناسب تر است. رند شیرازی را در این بیت ظرافت رندانه است با پارسای مزوّر مرایی که او را در این بیت صوفی می گوید. و از راه بی دینی و دیانتی آن ملحد را قابل خطاب ندانسته، به طریق حکایت می فرماید که آن شراب تلخ و تند نشأه که خدام صوفی آن را ام الخبائث و مصدر مفاسد خواند و نام نهاد، گواراتر و شیرین تر است ما را از بوسه عذار و قبله رخسار امردها . که خدام صوفی ایشان را مظهر اتمّ حق سبحانه قرار داده تلثیم و تقبیل ایشان را از لوازم طاعات و خیرات دانند. حضرت سلطان ولد - قدس سره - در شرح مثنوی معنوی آورده اند که «جماعتی از ملاحده، به اعتقاد شنیع و امر قبیح به حلول یا به الحاد امرد را خدا خوانند. و اعتقاد آنان باشد. و العياذ بالله که خدا در اشیای لطیفه که وجه امرد از آن جمله است، حلول کرده است. و الحاد میل از اعتقاد حق است به باطل. و عدم فرق میان حلال و حرام و منهی و مأمور، و رفع تکلیف با وجود موجبات تکلیف. (انتهى كلامه). عارف روم راست - قدس سره. همچو امرد که خدا نامش کنند ➖➖➖➖➖➖ یا بدین سالوس در دامش کنند ➖➖➖➖➖➖ چون به بدنامی برآید ریش او ➖➖➖➖➖➖ دیو را ننگ آید از تشویش او ( ۱) ➖➖➖➖➖➖ و از روی اصطلاح این طایفه علیه اراده درست دارد زیرا که آن تلخ وش که شراب باشد در اصطلاح ایشان عشق و محبت مفرط را گویند که عاشق محبّ را از انانیت هستی پاک و از التفات به کونَین مبرّا می سازد. و صوفی کذایی به واسطه فقدان نور فراست و بصیرت به حقیقت مدّعای این طایفه از شراب نا رسیده می خروشد و بی اطلاع بر کیفیت حال می جوشد. و الّا اگر دریابد که مدعای ایشان، از شراب چیست، بداند که شراب کذایی صدهزار درجه از قُبله عذرا، اشهی و احلی است. 🌺🌺🌺🌺🌺🌺 ۱_ مثنوی و معنوی دفتر اول ابیات ۱۸۷۲_۱۸۷۳ ➖➖➖➖➖➖➖➖➖ پایان▶️ https://eitaa.com/sharhehafez

بسم الله الرحمن الرحیم شرح بیت چهاردهم از غزل ششم

قوله: حافظ به خود نپوشید این خرقه می آلود ➖➖➖➖➖➖➖➖➖ ای شیخ پاکدامن معذور دار ما را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖ در رساله سید علی همدانی آورده که خرقه می آلود لباس ملامت [است].» (انتهى). و تعبیر نمود از پارسا و صوفی به شیخ پاکدامن از روی استهزاء و ظرافت رندانه . و مضمون این بیت ناظر است به مضمون بیت... در کوی نیکنامی ما را گذر ندادند .(الخ) 🌺🌺🌺🌺🌺🌺 پایان▶️ https://eitaa.com/sharhehafez

🏴رحلت جان‌سوز مادر سقای آب و ادب و علمدار دشت کربلا، بزرگ بانوی بنی هاشم، حضرت امّ البنین (علیها سلام) را تسلیت می گوییم 🖤🖤🖤🖤

بسم الله الرحمن الرحیم

غزل هفتم

غزل هفتم رونق عهد شبابست دگر بستان را می رسد مژده گل بلبل خوش الحان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ ای صباگر به جوانان چمن باز رسی خدمت ما برسان سرو و گل و ریحان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ گر چنین جلوه کند مغبچه باده فروش خاکروب در میخانه کنم مژگان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ یار مردان خدا باش که در کشتی نوح هست خاکی که به آبی نخرد طوفان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ ماه کنعانی من مسند مصر آن تو شد وقت آنست که بدرود کنی زندان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ ای که بر مه کشی از عنبر سارا چوگان مضطرب حال مگردان من سرگردان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ در سر زلف ندانم که چه سودا داری باز برهم زده ای کاکل مشک افشان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ ترسم این قوم که بر دردکشان می خندند در سر کار خرابات کنند ایمان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ هر که را خوابگه آخر به دو مشت خاکست گو چه حاجت که به افلاک کشی ایوان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ برو از خانه گردون به در و نان مطلب کان سیه کاسه در آخر بکشد مهمان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ حافظا می خور و رندی کن و خوش باش ولی دام تزویر مکن چون دگران قرآن را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ https://eitaa.com/sharhehafez

بسم الله الرحمن الرحیم شرح بیت اول از غزل هفتم

رونق عهد شبابت دگر بستان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖ می رسد مژده گل بلبل خوش الحان را ➖➖➖➖➖➖➖➖➖ گل معروف و به معنی اشاری، محبوب مطلق - جلَّت قدرته. و بلبل معروف و به معنی تأویلی، عاشق شیفته حال است و توصیف نمود بلیل را به خوش الحان به لحاظ هزار داستان . و به معنی اشاری بر مقتضای من عرف الله طال لسانه (۱) و عاشق نالان و خروشان است به ناله های زار نزار شدید الاثر و الرّقة. بدان که هنگام فصل بهار و اوان شکفتن ازهار و انوار متضمن صدهزار اسرار است که تیز هوشان اهل اعتبار و حقیقت شناسان اولی الابصار را در این هنگام حقایق ارتسام، از مشاهده آثار متجدّدة متلوّنة صفات و افعال ذو الجلال و الجمال طرفه کیفیتی و غریب حالی که مورث مستی و انبساط و موجب ابتهاج و اهتزاز تمام است دست می دهد. و به گوش معنوی آن عنادیل بستان سرای حقیقت از طرف گل بشارتهای تازه تازه می رسد. از این جهت این اوقات با برکات را از مغتنمات وقت میشمارند. قول حکماست: (من لم يبهجه الربيع و ازهاره و المزمار و اوتاره فهو فاسد المزاج محتاج الى العلاج )(۲) و در مناقب العارفین آورده که درویشی از مشایخ شهر در اول بهار وفات یافت و اعتقاد هوام عوام آن بود که او ولی خداست در خدمت سلطان العلما حضرت بهاء الدين ولد، والد بزرگوار حضرت مولانا جلال الدین محمد رومی - قدس الله سر هما و اوصل الينا برّ هما اعلام کردند که فلان درویش که ولی خدا بود، مُرد. فرمودند که تمام اشیاء و اجزاء عالم رو به حیات نهادند؛ او چون می میرد، پس چگونه مرد خداست؟ تا مرد خدا رضا ندهد مرگ را بر و دست نیست و اغلب انبیاء و اکابر اولياء - صلوات الله تعالى عليهم اجمعین - در فصل خزان و قلب زمستان نقل می کنند؛ چنانچه حضرتش در زمستان شدید که روی زمین حدید شده بود رحلت فرمود. انتهى كلامه في المثنوى المعنوى این درختانند همچون خاکیان ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ دستها بر کرده اند از خاکدان ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ سوی خلقان صد اشارت می‌کنند ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ و آنکه گوشستش عبارت می‌کنند ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ تیز گوشان رازها می بشنوند ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ غافلان آوازها را نشنوند ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ با زبان تیز و با دست دراز ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ از ضمیر خاک می‌گویند راز ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ همچو بطّان سر فرو برده به آب ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ گشته طاووسان و بوده چون غراب ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ از زمستان شان اگر محبوس کرد ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ آن غرابان را خدا طاووس کرد ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ در زمستان شان اگر چه داد مرگ ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ زنده شان کرد از بهار و ابر و برگ ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ منکران گویند خود هست این قدیم ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ این چرا بندیم بر رب کریم ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ جمله پندارند کاین خود دائمست ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ در قدیم این جمله عالم قائمست ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ کوری ایشان درون دوستان ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ حق برویانید باغ و بوستان ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ هر گلی کاندر درون بویا بود ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ آن گل از اسرار کل گویا بود ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ بوی ایشان رغم انف منکران ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ گرد عالم می رود پرده دران ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ منکران همچون جُعَل زان بوی گل ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ یا چو نازک مغز در بانگ دهل ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ (۳) و در شرح دیوان نوشته که باید دانست که سالک را در بعضی احیان، قبض پیش می آید که عبارت از بستگی دل است و انقطاع تجلیات . و در بعضی اوان بسط فرا پیش می آید که عبارت از شکفتگی غنچه دل است و گشایش و ابواب مشاهدات. پس در هنگام بسط سالک بلبل وار ناطق اسرار می‌شود و دوستان را از آن حال خبر می دهد و بر حصول آن حال ترغیب می‌کند و در رونق و شوق در می آید و اسرار عشق به الحان دلکش می سراید. وحضرت خواجه در این قبض بعضی شواهد و دلایل رسیدن بسط دریافته به خوش وقتی و این معنی به خاطر ایشان خطور کرده که در شعر آورده اند. ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ پاورقی▶️ (۱) تک.. عین القضات همدانی، تمهیدات، ص ۱۸ کسی که خدا را شناخت، زبانش دراز می شود. در اغلب متون از جمله همین تمهیدات کل لسانه آمده است یعنی زبانش کند و کوتاه می شود. (۲) کسی که بهار و شکوفه هایش و نایها و تارهاي خوش آهنگ آن، او را شاد نمی کند، بیمار است و نیاز به درمان دارد. (۳) مثنوی مولوی دفتر اول ابیات ۲۰۱۴-۲۰۲۴ دو بیت تیز گوشان رازها می بشنوند / غافلان آوازها را نشنوند.» جمله پندارند کاین خود دائمست در قدیم این جمله عالم قائمست در نسخه نیکلسون یافت نشد. https://eitaa.com/sharhehafez