#آموزش_آواز
دستگاه #شور، از دستگاههای موسیقی ایران است.
غالب آوازهایی که خواننده آموزش ندیده ایرانی میخواند در یکی از مایههای این آواز میگنجد، از این رو این دستگاه را مادر موسیقی ایرانی هم خواندهاند.
در میان دستگاههای ایرانی شور از همه بزرگتر است. زیرا هر یک از دستگاهها دارای یک عده آوازها و الحان فرعیست ولی شور غیر از آوازهای فرعی دارای ملحقاتیست که هر یک به تنهایی استقلال دارد. آوازهای مستقلی که جزء شور محسوب میشود و هر یک استقلال دارد از این قرار است: ابوعطا، بیات ترک، افشاری و دشتی.
آواز بیات ترک در پردههای شور نواخته میشود و جزو ملحقات آن طبقه بندی میشود، ولی چون از نظر شنوایی حسی شبیه دستگاه ماهور ایجاد میکند، برخی قایل به طبقه بندی آن تحت دستگاه ماهور هستند.
در مکتب آوازی اصفهان آواز بیات ترک در مشتقات دستگاه ماهور به حساب میآید اما در مکتب تهران، مایه بیات ترک را جزء دستگاه شور به حساب میآورند.
مایهها (متعلقات)
آواز ابوعطا
آواز دشتی (دشتستانی)
آواز افشاری
آواز بیات ترک - گاه بیات زند نیز برای اشاره به این آواز بکار برده شده
آواز بیات کرد - کردِ بیات نیز گفته میشود.
گوشهها
گوشههای ردیفی این دستگاه عبارتاند از:
درآمد اول
درآمد دوم
درآمد سوم: کرشمه
درآمد چهارم: گوشهٔ رهاب
درآمد پنجم: اوج
درآمد ششم: ملانازی
نغمهٔ اول
نغمهٔ دوم
زیرکش سلمک
ملانازی
سلمک
گلریز
مجلسافروز
عزال
صفا
بزرگ
کوچک
دوبیتی
خارا
قجر، فرود
حزین
شور پایین دسته
گوشهٔ رهاب
چهار گوشه
مقدمهٔ گریلی
رضوی، حزین، فرود
شهناز
قرجه
شهناز کت (عاشقکش)
رنگ اصول
گریلی
رنگ شهرآشوب
🆔@shervamusiqiirani
#آموزش_آواز
آواز #ابوعطا، یکی از آوازهای چهار گانهٔ متعلق به شور در موسیقی امروز
(به همراه افشاری، دشتی و بیات ترک) است. ابوعطا با القاب دیگری مانند سارنج (صلحی) و دستان عرب نیز شناخته میشود.
گام آن با گام شور یکی است و تنها اختلاف آن با شور در توقّف مکرّر ابوعطا روی درجهٔ چهارم (نت شاهد) و درجهٔ دوم (نت ایست) میباشد و درجهٔ پنجم ثابت است.
در نغمهٔ ابوعطا، نت متغییر وجود ندارد.
در ردیف موسیقی موسی معروفی گوشههای ابوعطا بعد از شش درآمد، عبارتاند از:
محمد صادق خانی، کرشمه، سیخی، تک مقدم (که نوعی تحریر است)، حزین،
حجاز (که در سه قسمت ذکر گردیده و مهمترین گوشهٔ ابوعطاست)، بسته نگار،
بغدادی (که شبیه حجاز است)، دوبیتی، شمالی، چهار باغ، گبری، رامکلی، فرود و
مثنوی.
در ردیف منقول ابوالحسن صبا، گوشهٔ خسروشیرین نیز در ابوعطا ذکر شدهاست.
آواز ابوعطا در میان مقامهای قدیم به چشم نمیخورد اما از مقامهای قدیم، فواصل جان فزا، بوستان و حسینی با ابوعطا مطابقت دارند.
ابوعطا در محدودهٔ حجاز دارای نغمههایی نزدیک به الحان عربی است،
اما آواز ابوعطا خود مورد پسند و به ذوق ایرانیان است.
گوشهها
این آواز در ردیف میرزا عبداللّه دارای گوشههای زیر است:
رامکِلی
درآمد
سَیَخی
حجاز
بستهنگار
چهارپاره
گَبری
از نمونه آوازهای معروف ابوعطا میتوان از آلبوم #عشق_داند با صدای استاد شجریان و آلبوم #صبح_مشتاقان با صدای جناب علی جهاندار یاد نمود که دراین کانال تقدیم میشود.
🆔 @shervamusiqiirani
#آموزش_آواز
دستگاه #سهگاه، یکی از هفت دستگاه موسیقی ایرانی است.
این دستگاه تقریباً در همه ممالک اسلامی متداول است. این دستگاه بیشتر برای بیان احساس غم و اندوه که به امیدواری میگراید مناسب است. آواز سه گاه بسیار غم انگیز و حزن آور است.گوشههای مهم این دستگاه عبارتاند از: در آمد، مویه، زابل، مخالف، حصار، گوشههای دیگر مانند: آواز، نغمه، زنگ شتر، بسته نگار، زنگوله، خزان، بس حصار، معربد، پهلوی(رجز)، حاجی حسینی، مغلوب، دوبیتی، حزین، دلگشا، رهاوی، مسیحی، ناقوس، تخت طاقدیس، شاه ختایی(حدی)، مداین، نهاوند. آوازی است بی نهایت غمگین و نالههای جانسوز آن ریشه و بنیاد آدمی را از جا میکند و از راز و نیاز عاشقان دوری کشیده و از بیچارگی بی نوایان و ضعیفان گفتگو میکند (روح الله خالقی- نظری به موسیقی). به تعبیر مجید کیانی " سهگاه" سپیده دم است. پایان شب و آغاز روشنایی یا آغاز زندگی انسان، آن هم عشق است. (مقام عشق در هفت وادی عرفان)
البته حالت این دستگاه در همه جا ثابت نیست و بویژه در مخالف بسیار باشکوه است به عنوان نمونه قطعهٔ «من از روز ازل» ساختهٔ مرتضی محجوبی و "رسوای زمانه همایون خرم" دارای نغمهای بسیار تاثیرگذار و غم انگیز است. قابل ذکر است که آهنگهای شادی آور در سه گاه فراوان هستند از جمله"گل اومد بهار اومد" مجید وفادار.
گوشههای مهم دستگاه سه گاه عبارتاند از :
درآمد :که معمولاً همه دستگاهها با گوشهای به نام درآمد که نشان دهنده حالت دستگاه است آغاز میشود.
نغمه
کرشمه
کرشمه با مویه
زنگ شتر
زابل : بر درجه سوم گام تاکید دارد.
بسته نگار
مویه : که بر درجه پنجم گام تاکید میکند و حالتی مانند شور دارد .
مخالف :که بر درجه ششم گام تاکید دارد و حالت آن با سه گاه فرق دارد و میتوان از این گوشه برای مرکب خوانی به اصفهان نیز استفاده کرد .
حاجی حسینی
بسته نگار
مقلوب
نغمهٔ مقلوب
حزین
مویه
رهاب
مسیحی
شاه خطایی
تخت طاقدیس (تخت کاووس)
رجز (ارجوزه)
🆔 @shervamusiqiirani
#آموزش_آواز
ذستگاه #چهارگاه :
آواز چهارگاه نمونه جامع و کاملی از تمام حالات و صفات موسیقی ملی ماست.
چرا که درآمد آن مانند ماهور، موقر و متین است و شادی و خرمی خاصی دارد. در ضمن آواز زابل در همه دستگاهها و در اینجا حزن و اندوه درونی در آواز ما دارد. آوازی نصیحتگر، تجربه آموز و توانا مانند همایون دارد و آواز مویه و منصوری غم انگیز و حزین است.
پس این دستگاه نیز به دلیل کمال خود هم گریه و زاری میکند و هم شادی میآفریند و گاهی مسرور و شادمان است و گاهی نیز غمانگیز و دلشکسته و با توشهای از متانت و وقار عارفانه شرقی.
اما روی هم رفته چهارگاه را میتوان دستگاهی محسوب کرد که مانند پیری فرزانه دارای روحی بلند و عرفانی است و احساسات عالی انسانی را در کنار خصایص و محسنات انسانی صبور و شکیبا داراست.
از ناکامیها و ناامیدیها اشک غم میریزد و در شادیها و خوشیها اشک شوق و سرور. این دستگاه، بهترین گزینه برای ساخت قطعات و تصانیف ملی میهنی و حماسی است به طوری که به زیبایی میتواند حالت شوق و افتخار وصف ناپذیری را در شنونده به وجود آورد.
دستگاه چهارگاه ضمن دارا بودن شخصیت مستقل از بعضی جهات به دستگاه سهگاه شبیهاست. نتهای «ر کرن» و «لا کرن» مشخصه اصلی این دستگاه است. بدیهی است با جابجایی فواصل میتوان این نتها را تغییر داد.
«دخترک ژولیده» و «رنگ مبارک باد» از جمله آثاری است که در چهارگاه ساخته شدهاند.
گوشه «مخالف» اوج این دستگاه به شمار میآید. دستگاه چهارگاه در بین پارهای از قدما به «دستگاه ملوک و سلاطین» نیز شهرت داشتهاست. دلیل این نامگذاری شاید به حالت رزمی و در عین حال فرح انگیز چهارگاه ارتباط داشته باشد.
به لحاظ حس شناسی مطابق نظر استاد مجید کیانی «چهارگاه» برآمدن آفتاب، سرآغاز زندگی، تابش نور، دیدن و شناختن و معرفت است. (مقام معرفت در وادیهای هفت گانهٔ عرفان)
گوشههای دستگاه چهارگاه :
از گوشههای اصلی این دستگاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
درآمد
بدر
پیش زنگوله و زنگوله
زابل
حصار
مخالف
مغلوب
ساز بانک
حدی
پهلوی و منصوری.
🆔 @shervamusiqiirani