کتاب عاشورا؛ انگیزه، شیوه و بازتاب:
عنوان اثری است از حضرت آیة‌الله محمّدفاضل استرآبادی، رئیس حوزه علمیه مازندران. این اثر به تبیین حرکت امام حسین(ع) از مدینه تا کربلا اختصاص دارد و می‌کوشد گوشه‌ای از ناگفته‌های عاشورا را روایت کند. از عاشورا بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند و نکات ارزشمند و شورآفرین و نوپدید فراوانی را بیان کرده‌اند، اما همچنان زمینه برای گفتن و نوشتن آماده است، به‌ویژه دربارۀ انگیزۀ این حرکت که هر قدر در آن سرمایه‌گذاری علمی و فکری صورت گیرد، شایسته است.
این اثر در شش بخش: ( بخش اول: شام؛ بخش دوم: مدینه؛ بخش سوم: بین مدینه و مکّه؛ بخش چهارم: مکّه؛ بخش پنجم: خروج از مکّه و وقایع کوفه؛ بخش ششم: کربلا سرزمین موعود) نگاشته شده و هر بخش خود شامل چند فصل است.
🚩انتشار کتاب درآمدی بر إلاهیات اجتماع
کتاب درآمدی بر الاهیات اجتماع، نگاشته حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمود تقی زاده داوری، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی(ره) توسط انتشارات موسسه شیعه شناسی منتشر شد. این کتاب در 374 صفحه، شامل مقدمه و 20 فصل با عناوین زیر، نگاشته شده است:
فصل اول: واژه‌های اجتماعی در متون دینی
فصل دوّم: تمثیل‌های جامعه‌شناسانه در متون دینی
فصل سوّم: اوصاف و ویژگی‌های زندگی اجتماعی
فصل چهارم: طبیعت اجتماعی انسان
فصل پنجم: هستی جامعه
فصل ششم: چیستی جامعه
فصل هفتم: فرد در جامعه
فصل هشتم: ویژگی‌های پدیده‌های اجتماعی
فصل نهم: روش شناخت پدیده‌های اجتماعی
فصل دهم: روابط عِلّی در رفتارهای جمعی
فصل یازدهم: علل اعتلا و انحطاط، حیات و ممات جوامع
فصل دوازدهم: اصناف و طبقات اجتماعی
فصل سیزدهم: اصلاحات اجتماعی
فصل چهاردهم: بحران‌های سیاسی ـ اجتماعی
فصل پانزدهم: جنگ و صلح
فصل شانزدهم: مسئله عقب‌ماندگی جوامع
فصل هفدهم: مهاجرت و شهرنشینی
فصل هیجدهم: دین
فصل بیستم: قوم‌دوستی و نه قوم‌پرستی
🔸نویسنده در مقدمه کتاب، به تعریف و توصیف واژه الاهیات اجتماع پرداخته است و می نویسد:
داستان إلاهیات اجتماع / اجتماعی برای من همواره تداعی‌کننده داستان علم عُمران برای ابن خلدون، بنیانگذار دانش علم‌الاجتماع / جامعه‌شناسی بوده است. ابن خلدون در مقدّمه کتاب مقدّمه‌اش گفته که او می‌دیده مباحث عُمران (اجتماع) از قبیل جمعیت، خانواده، بادیه (روستا)، حضاره (شهر)، دولت، علوم و فنون به طور پراکنده و متفرّق در دانش‌های مختلف همچون تاریخ، کلام، فقه، فلسفه و اخلاق مطرح شده، در حالی که می‌بایست به طور متمرکز و متّصل در یک رشته علمی مستقّل مورد مطالعه و تحقیق واقع شود. از این رو، او همه این مباحث را در دانشی جدید به نام علم عُمران / علم الاجتماع به صورت یکپارچه و مرتبط با هم ارائه داده است.
اینجانب نیز پس از سال‌ها تحقیق و تدریس، در سال 1387 به توفیق الهی دریافتم که مباحث اجتماعی اسلام در دانش‌های حدیث، تفسیر، کلام، فقه، اخلاق و تاریخ، پخش و پراکنده بوده و نیاز دارد تا همه آنها در ذیل یک رشته علمی واحد مستقّل به نام إلاهیات اجتماع یکپارچه و جمع گردد تا همه مسائل و مباحث اجتماعی اسلام به صورت یک منظومه و مجموعه معرفتی و علمی جداگانه و متمرکز مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. و این چنین بود که از آن زمان إلاهیات اجتماعی در جامعه ما مطرح گردید.
🔸دکتر تقی زاده داوری در خصوص تعریف إلاهیات اجتماع می نویسد:
إلاهیات اجتماع و یا إلاهیات اجتماعی به آن بخش از معرفت إلاهیاتی اطلاق می‌شود که به عرصه زندگی اجتماعی بشر و مسائل و عوارض و لوازم آن می‌پردازد. به آن بخش از إلاهیات که به جای پرداختن به خداوند متعال و اوصاف او، و به قیامت و محاسبه و جزا و پاداش خداوند، به امور مربوط به روابط اجتماعی بشر و نحوه تعاملاتی که انسان‌ها باید با یکدیگر در زندگی جمعی خود داشته باشند می‌پردازد. پس موضوع إلاهیات اجتماعی عبارت از مسائل مربوط به حیات اجتماعی انسان بدان‌گونه که در متون دینی (درجه اول، شامل قرآن و احادیث، و درجه دوم شامل تفاسیر و شروح آیات قرآنی و احادیث اسلامی) مطرح شده، می‌باشد.
🔸نگارنده کتاب در خصوص روش این رشته علمی نوپدید نگاشته است:
روش الاهیات اجتماع، همان روش رایج در معرفت إلاهیات است. ابتدا نقل و استناد به متن و نص دینی (اعمّ از قرآن و احادیث) و سپس بررسی آن متن از نظر صحّت و سقم (جرح و تعدیل، توثیق و تنقیص) و در انتها، تفسیر و توضیح و شرح منطوق و مضمون و لوازم روشن و پنهان آن متن می‌باشد. محقّق این رشته تلاش می‌کند تا پس از فراغت از بررسی اعتبار و صحّت سندی متون اجتماعی مورد نظر، دلالت‌های صریح و ضمنی آن متون بر مسئله مورد نظر خود را برجسته سازد و نظر خود را با آن متن، تأیید کند.
مسائل و مباحث این شاخه علمی، گسترده و دربرگیرنده همه مباحث اجتماعی‌ای است که در متون دینی ذکر شده است، از آموزه‌های اعتقادی نظیر رسالت اجتماعی نبوت و امامت و عدالت اجتماعی گرفته تا تشریعیات و احکام و آئین‌های جمعی از قبیل عبادات (نماز و روزه و حج و زکات و خمس و امر به معروف و نهی از منکر) و معاملات (نکاح و طلاق و تجارت و داد و ستد و مرافعات و فصل خصومات و ...). به بیان دیگر، این شاخه، مهم‌ترین و عام‌ترین مسایل زندگی اجتماعی بشر از قبیل همسرگزینی و تشکیل خانواده؛ سواد و تحصیل و تعلیم و تعلّم و دانش‌های مفید؛ کسب و کار و تجارت و بازرگانی و سودجویی؛ سیاست و قدرت و حکومت و شیوه‌های مقبول و مشروع و روش‌های نامقبول و نامشروع سلطه و حکمرانی؛ شیوه‌های درست قضاوت و فصل خصومت و هنجارهای جنگ و صلح و مسالمت‌جویی و مدافعت از قوم و طایفه و سرزمین؛ آئین‌های عبادی دینی، جشن‌ها و سوگواری‌های مذهبی؛ تا رعایت حال محیط زیست اعمّ از جمادات، نباتات و حیوانات را، آن‌چنان‌که در متون دینی ذکر شده، مورد مطالعه و تحقیق قرارمی‌دهد.
🔸دکتر تقی زاده داوری در ادامه می نویسد:
إلاهیات اجتماع در کنار فلسفه اجتماع (فلسفه مدنی) و علم‌الاجتماع (جامعه‌شناسی)، سه معرفتی را شکل می‌دهند که بر مطالعه و پژوهش بر عرصه حیات اجتماعی بشر متمرکزند، امّا اولی با استناد به متون دینی (کتاب خدا و احادیث رسول خدا و امامان از اهل‌بیت او) و تفسیر و شرح آن متون؛ و دومی با تحلیل و استدلال عقلی بر مباحث اجتماعی مورد مطالعه خود، و سومی با مشاهده و معاینه و نمونه‌گیری و آمارگیری و حدس و تخمین بر اطلاعات گردآوری شده از عرصه‌های مختلف و متفاوت زندگی اجتماعی انسان بحث می‌کنند. در عین حال دانش‌های دیگری نیز همچون تاریخ اجتماعی، ادبیات اجتماعی (شعر و نثر) و هنر اجتماعی (فیلم و موسیقی و نقاشی و ...) نیز به عرصه‌های گوناگون زندگی جمعی ما، از عشق و محبت، نفرت و خشم؛ و فقر و غنا و تبعیض و عدالت و بی‌عدالتی و استضعاف و استکبار و استثمار و برده‌داری و امثال آن می‌پردازند که بسیار آموزنده و سازنده‌اند و به معرفت اجتماعی ما، غنا و عمق بیشتری می‌بخشند.
🔸لازم به ذکر است این کتاب در قطع وزیری و جلد گالینگور با قیمت 48000 تومان منتشر شده و علاقمندان می توانند با تماس با شماره 02532851982 و 09220664127 آن را تهیه کنند.
🚩 انتشار فصلنامه علمی پژوهشی شیعه شناسی، شماره 68
فهرست مطالب:
🔸 بررسی تطبيقی واکنش علما و روحانيون ايران به اشغال کشور در جنگ جهانی اول و دوم
دکتر محمد بختياری / دکتر مهدی فرجی
🔸بررسی ميزان احساس تبعيض مذهبی در ميان دانشجويان شيعه افغانستان (مطالعه موردی دانشگاه کابل)
ضياحسين يوسفی / دکتر سيدمهدی سيدزاده ثانی
🔸تبيين انديشه شيعي در سه دهه نقاشي ايران دوره معاصر (57 - 87)
دکتر حسنعلي پورمند / علي ايدی
🔸تأثيرات وجوه بصری و مفهومی آينه کاری حرم حضرت شاهچراغ بر آثار هنری معاصر (مطالعة موردی آثار منير فرمانفرماييان)
دکتر مينا محمدی وکيل
🔸مطالعه مقايسه ای مسأله مشروعيت در انديشه و عمل اسلام گرايان شيعه و اخواني در افغانستان
دکتر يوسف خانمحمدی / امان الله شفايی
🔸بررسی نقش و جايگاه شيخ در طريقت کبرويه و مقايسه آن با ديدگاه شيعی
عليرضا جوهرچی / دکتر عليرضا نبی لو
.
🚩طاهر فخرالدین: مدعی پیشوایی جماعت بهره داودی
🔸طاهر فخرالدین فرزند ارشد خزیمه قطب الدین، هم اینک پیشوای گروهی از شیعیان فرقه بهره داودی است که فعالیت های خود را با نام «فاطمی جماعت» یا «فاطمی دعوت» انجام می دهند و فخرالدین را به عنوان پنجاه و چهارمین داعی مطلق فرقه شیعه بهره داودی می دانند.
🔸پس از مرگ محمد برهان الدین، پیشوای اسبق بهره داودی، میان دو فرزند او یعنی مفضل سیف الدین و برادر ناتنی اش خزیمه قطب الدین بر سر جانشینی پدر اختلاف افتاد. اکثر بهره ها به جانشینی مفضل سیف الدین روی آورند که هم اینک در بمبئی است و گروه اندکی نیز بر جانشینی خزیمه قطب الدین، که البته در آمریکا ساکن بود.
🔸خزیمه در سال 2016 درگذشت و پس از آن پسر ارشد او یعنی طاهر فخرالدین به عنوان 54 داعی مطلق شیعیان بهره داودی جانشین پدر گشت.
🔸اختلاف این دو گروه از سال 2014 و با طرح شکایت خزیمه قطب الدین از مفضل سیف الدین در دادگاه عالی بمبئی جدی تر شد. خزیمه (که عنوان پنجاه و سومین داعی مطلق را متعلق به خود می دانست) با این ادعا که تنها او از پدرش یعنی محمد برهان الدین اجازه رسمی جانشینی دریافت کرده، علیه مفضل سیف الدین طرح دعوی کرد و این اختلاف و رقابت تاکنون ادامه دارد.
موسسه شیعه شناسی
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🚩 پیاده روی اربعین: فرصتی برای همدلی و همیاری فرق مختلف تشیع
مساعدت و یاری جوانان جماعت شیعه شش امامی بهره داودی به زائران دیگر فرق شیعه
موسسه شیعه شناسی
🚩حرکت شیعی در کویت
کتاب حرکت شیعی در کویت، اثر تازه انتشارات موسسه شيعه شناسی منتشر شد.
این کتاب ترجمه کتاب الحرکة الشيعية فی الکويت، نوشته فلاح عبدالله المديرس است که حاوی مطالب مفيدی درباره شيعيان کويت است.
اگرچه برخلاف بسياری از نويسندگان عرب، نویسنده این کتاب، تعصب و خصومت کم‌تری نسبت به شیعیان دارد، اما به هر حال از فضای ضد شيعی و به‌خصوص ضد ايرانی حاکم بر جهان عربی تأثير پذيرفته است.
مطالب این کتاب کم حجم می تواند علاقه مندان مطالعات شیعی را در شناخت بيش‌تر جامعه شیعه کویت کمک نماید.
.
یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک راضیه مرضیه فادخلی فی عبادی وادخلی جنتی.
با تالم و تاسف و تاثر بسیار ارتحال استاد شاخص و متشخص حوزه حقوق و علوم سیاسی کشور، مرحوم حجه الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی قدس سره الشریف را به جامعه علمی شریف این سرزمین پرگهر تسلیت می گویم. او دانشمندی بخود رسیده، صاحب رای و نظر در شرح و تفسیر متون دینی مربوط به حوزه قدرت و سیاست و حکمرانی بود. او نه تنها بر آیات و روایات و آراء فقها در این عرصه تسلط کامل داشت بلکه در جایگاه یک عالم آگاه به عصر و زمانه شرح و تفسیری روز آمد و متناسب با اقتضائات و الزامات زمان حاضر نیز ارائه میداد که او را ممتاز و متمایز می ساخت. تلاش شایسته او برای حفاظت از اصالت حقوق مردم در بازخوانی متون و منابع تشریعی اسلامی که در تمامی آثار سازنده او قابل مشاهده است از وی عالمی متعهد و مسئولیت شناس در ارائه درست اسلام سیاسی جلوه میداد که از زنگار هرگونه تظاهر و خودآرائی و عوام فریبی دور مانده است. حال وظیفه ما در حفاظت از میراث ماندگار امثال او، بهره گیری از روش اجتهادی و رویکرد اختصاصی وی در شرح و تفسیر متون سیاسی اسلام است، این متون چه قرآنی باشد چه حدیثی، چه فقهی، چه کلامی، چه اخلاقی و چه تاریخی. امید آنکه خداوند بزرگ به تمام تلاش های علمی این عالم فرهیخته پاداشی شایسته عطا فرماید و او را با اولیای مقرب اسلام محشور دارد و یاد و نام او را در ذهن و ذاکره مجامع علمی بلاد اسلامی همواره زنده نگاه دارد. انه کریم رحیم.
محمود تقی زاده داوری