چالش طب اسلامی چهارشنبه ها ساعت ۱۶ با حضور حجت الاسلام محمدعلی تبریزیان گروه پرسمان https://eitaa.com/joinchat/649592896Cc336bcb271

🔷 هفته اول 🔺برای طب اسلامی از چه گزاره هایی استفاده می شود؟ 🔸مقدمه 1⃣مقدمه اول " اکنون که صحبت از منابع می کنیم سالیانی است که طب اسلامی با محوریت گزاره هایش بیماران و بیماری های قابل توجه زیادی را علاج کرده است ودر این حیطه از گزاره های اسلامی استفاده نموده است پس طبی هست واثر وتاثير امری محسوس است در حالی که عدم هیچ اثری ندارد ،پس صحبت از هست ونیست نبوده و باید بحث رو به حیطه وقابلیت وملاحظات در ان سوق داد. مستندات درمانی در طب اسلامی مراجعه شود 2⃣مقدمه دوم " متد پزشکی حاکم در جهان امروز علیرغم به کارگیری تمام سرمایه های مردمی ،دولتی، بودجه،رسانه ، ابزار های نوین وارایه بعضی نتایج مثبت ؛ در مجموع بشر را به شاخص های حقیقی سلامت نزدیک نکرده است. مشاهده میکنیم که نه عمر انسان ها افزون گردیده ونه بیماری کمتر .حتی امار بیماری های لاعلاج یا صعب العلاج بسیار رو به افزون است ومیبینیم که اغلب جامعه بیمارند و دایم نیازمند پزشکان ودرمان ها ومیبینیم که این درمان های غیر طبیعی یک بیماری را تسکین وچند بیماری دیگر ایجاد کرده سرچ در امار بیماری های فراوان و خطرناک مانند دیابت ،فشار وچربی خون، خود ایمنی ها، بیماری های جنسی ،ناباروری یا کم باروری، سرطان ، ام اس و... 3⃣مقدمه سوم " تعالیمی از پیامبر واهل بیت علیهم السلام در حیطه سلامت( اعم از درمان وپیشگیری وگزاره های علمی وعملی) بیان شده که با بهره گیری از ان ها میتوان سالم زیست واین گزاره ها با گزاره های متناقض در حال تغییر بشری متفاوت است پیامبر ضمن قبول هدایای پادشاه مصر طبیب فرستاده شده را برمیگرداند ودلیل ان را بی نیازی قومش درراستای عمل به دستوراتش اعلام می‌کند کلمات بزرگان شیعه در این حیطه مانند شيخ مفيد ومراجع مانند ايت الله نوري همداني و علوي گرگانی

🔸بعد از این مقدمات به دو تعریف اساسی از علم طب میپردازیم كه از گذشته تاکنون مطرح بوده است . 👈تعریف عام وکامل تر واضح : حقایق و تدابیر در حفظ سلامت اعم از پیشگیری و درمان 👈تعریف خاص و تک بعدی: شناخت بیماری و درمان وکسب مهارت لازم در این حیطه هر دو تعریف قابل قبول است گزاره های سلامت در طب اسلامی طبق هر دو تعریف قابل ارائه است 👈پس طب به معنای اصطلاحات و لزوما نگاه وتحلیل های پزشکی فعلی که بعدا هم تغییر میکند نیست . والا طب سنتی هم نداریم چون این آلفا بتاهای مصطلح در طب سنتی هم وجود ندارد. 🔹افراد زیادی مخصوصا کسانی که در دانش طب تحقیق ندارند مبهوت ظاهر و هیمنت طب جدید هستند وغیر ان را که خالی از پیچیدگی های ظاهری است را طب نمیدانند یا ان را طبی ضعیف یا منسوخ میدانند. 🔸هم چنین ملاک ارزشیابی طب ها پیچیدگی و کثرت گزاره نیست. بلکه ملاک آن افزایش شاخص های حقیقی سلامتی در فرد و جامعه است. گاهی یک گزاره ساده مانند دارو امام کاظم (ع) بسیار بهتر از هزاران ایده ونظر و نهادها وستادهای پزشکی وتدابیر پر هزینه جوابگوست.

انواع گزاره های طبی در ایات وروایات 1⃣ گزاره های علمی ودانشی این ها گزاره هایی هستند از واقعیت های هستی که باسلامت ارتباط دارد ، حکایت می کند مانند 1.1 گزاره هایی که خواص گیاهان ،سبزی ها، میوه ها ،گوشت ها و معجون ها و حتی داروها را معرفی می کند کتاب کافی جلد ۵ بیشترین مباحث خواص خوردنی هارا به خود اختصاص داده 1.2 گزاره هایی که در مورد اسرار افرینش انسان واعضای بدن ومزاج ها وطبایع وعناصر به کارفته در انسان حکایت دارد مانند توحید مفضل مناظره امام صادی با طبیب هندی 1.3گزاره هایی که از عوامل خطر افرین برای سلامت انسان صحبت دارد جلد یک کتاب طب الرسول صحبت ازعلت مستقیم بیماری هاست . مباحث مکروهاتی که علت ان بیان شده غالبا دراین حیطه است 1.4 گزاره های مربوط به اسرار پشت پرده هستی که مربوط به سلامت است مانند ارتباط مستقیم گناه با بیماری ها وفلسفه وحکمت بیماری ها روایات این حیطه در بحث های ابتلاء وذنب وایات شریفه و موارد دیگر مانند بیان راهکار ها ودرمان ها به صورت عمومی وغیر شخصی مثلا صوموا تصحوا ، کلوا واشربوا ولا تسرفوا، دو وعده خوردن و...

2⃣ گزاره های احکام آداب‌ وسنن گزاره هایی که بیانگر شیوه زندگی وبهداشت وسلامت باشد بدون ان که علتی وفلسفه ای دران مطرح باشد . با انضمام این اصل مسلم تبعیت احکام وسنن اسلامی از مصالح ومفاسد مثلا مستحب است به پهلو راست خوابیدن یا خیلی از اداب وتدابیر که در کتب فراون سنن موجود است که گاهی کلام وتوصیه است وگاهی فعل ورفتار امام است مثلا امام مویش را این گونه شانه میزد ۷۰ بار و.. البته اکثر این اداب وسنن واحکام خالی از بیان اسرار وحکمت نیست وملحق به گزاره های دانشی وعلمی است 3⃣ گزاره های شخصی مراجعات اصحاب ،مردم عادی وحتی دشمنان امام به ایشان برای گرفتن علاج ودرمان . که امام ضمن تایید مراجعه ، درمان مناسب بیان میکند وبه افراد نمیگویند که ما اختصاص نداریم یا اگر هم بلدیم شان ما نیست. این گزاره ها بخشی از ان وجهش روشن نبوده ونیاز به تجربه دارد مثلا امام دارویی برای بیماری بیان کرده وبا تجربه روشن میشود که مثلا شافیه برای سردرد سرد مزاجان موثر است وبخش دیگر ازان با بررسی بیشتر روایت وبیان وجه توسط امام یا کنار هم گذاشتن روایات دیگر روشن میشود. مثلا امام میپرسد سرفه تو نو هست یا مزمن ومیفهمیم که امام برای این نوع سرفه بیان علاج کرده البته در همه انواع گزاره در حیطه درمان بیماری تجربه تعیین کننده است چه بسا روایتی ضعیف وشخصی در حیطه درمان بسیار موثر تر ونافع تر از روایتی عام باشد مثلا دارو تین فیل که روایتی ضعیف وشخصی دارد بهتر از داروی مرکب چهار که عمومی وباسند قوی تر بیان شده برای تقویت باه در مردان اثر دارد. 4گزاره های متفرقه ای مانند الگو گیری از زندگی بهشتی وکه الان مطرح نمیشود

نتیجه گیری با این سه مقدمه وتبیین نوع منبع ورفرنس در ارایه گزاره های طبی پاسخ این سوالات یا شبهات روشن است 1⃣ احادیث طب اسلامی مربوط به حال ووضع فرد سائل فقط بوده وقابلیت استفاده نیست جواب روشن شد که هم مقدمه اول دچار اشکال است چون فقط شاید ۵درصد روایات این گونه باشد شخصی محض وهم مقدمه دوم که قضیه شخصی قابلیت استفاده وتحلیل وتجربه ندارد مقاله بنده در این مورد مطالعه شود واین شبهه ای است که افراد مختلفی مطرحش کردند و وارد نیست. 2⃣ مسایل پزشکی مصطلح در ایات وروایات نیست جوابش روشن شد که هرگزاره ای که مورد استفاده در حیطه درمان وسلامت وبهداشت باشد طبی بوده واصلا طب اسلامی مبانی و شیوه وتحلیل خودش را دارد( مثلا از نظر طب اسلامی عامل بیماری زا به نام جن وجود دارد یا امواج دعا وکلمات میتواند درمان کند) 3⃣ روایات طبی کمی داریم ونمی توان یک مبدا ومقصد ونظام طبی از اسلام به دست اورد جوابش روشن شد اولا تاقبل ازتدوین مجموعه کامل پژوهش در طب پیامبر اسلام توسط ایت الله تبریزیان یک فقیه توانمند شاید چنین فکر میشد ولی با مطالعه حداقل فهرست این کتاب به خوبی روشن می شود که طب اسلامی مبانی تعریف ها و شیوه ها واصول مستقل خودش دارد ثانیا در مقام واقع ان چنان فراوان دستورات وگزاره های دقیق وظریف از متون به دست امده که در طب های دیگر نداریم ثالثادر ذکر منابع نشان دادیم که روایات بسیاری میتوانند مورد استفاده وبرداشت طبی باشد

🔷 هفته دوم ✍موضوع : سند روایات طبی 🔺مقدمه : اعجاز قرآن جامعیت ان در تمام ابعاد یک نکته و روش خاصی در تعالیم قرآن و اهل بیت باید بدانیم این است که قران وکلام معصوم در هر گزاره ای که دارد جوانب وحقایق مختلفی رعایت شده مثلا قران و کلام امام مثلا نهج البلاغه را ادیب نگاه کند در نهایت فصاحت می یابد و عالم بخواند سراسر حقایق علمی در ان پیدا می کند فقیه از ان فقه پیدا میکند ویک عالم اخلاق از همان ایه نکته اخلاقی را متوجه میشود ویک علاقه مند به امور طبیعت از توحید مفضل و قران به شگفتی های جهان پی می برد ویک عالم اعتقادی از همان گزاره های مورد استفاده قبلی اعتقاد حق وراه استدلال می آموزد. همین معارف سراسر علمی در عبن حال یک انسان بی سواد وجاهل هم که میخواند بسیار درس می گیرد ولذت میبرد وبرای او شیوا ومفهوم است هم هدایت هم دانش به همه انواعش هم زیبایی وبلاغت هم شیوایی و.... درحالی که داده های بشر یا یک کتاب علمی پیچیده غیر قابل بهره گیری برای جاهل است ان هم در حیطه یک یا دو علم مورد استفاده است یا صرفا ادبی است وعلمی نیست یا صرفا لغو مورد لذت جاهل ودانش پژوه را سودی نمی بخشد. در واقع این اعجاز قرآن وکلام وحی است که کسی مثل ان نمی تواند بیاورد که برای هم دانشمند وهم بی سواد وهم انسان دقیق وهم ظاهر بین وهم کوچک وهم بزرگ وهم ادیب وهم غیر ادیب و همه وهمه می توانند از ان بهره ببرند. و هر ایه وجمله ان ابعاد گوناگون را در خود جای داده وچنین چیزی را بشر از اوردنش عاجز است. 🔺نتیجه بنابراین طبیب یا هر فردی که در مورد سلامت پژوهش می کند ومی خواهد از قرآن و عترت بهره مند شود پژوهش او منحصر در یک کتاب حدیثی اختصاصی طب نیست یا یک سوره مخصوص طب نیست . در هفته اول ضمن ارايه نوع گزاره های طبی و تعریف طب مشخص شد که گزاره طبی لزوما یک فرمول دارو فقط نیست بلکه هرروایتی که که حقیقت یا راهبردی را در سلامت ودرمان وپیشگیری در بر داشته باشد طبی است . بنابر این رفرنس منابع طبی صرفا طب الایمه ابن بسطام یا طب الصادقین تلعکبری یا رساله ذهبیه یا کتب دیگری که اختصاصا در طب نگاشته شده نمی باشد.

🔸 فهرست منابع روایات طبی 1⃣ کتب اختصاصی در طب : یک دلیل قوی برای اثبات تعالیم طبی ائمة تاليف كتب اختصاصي در طب با عناوين طب الأئمة يا طب النبي و... است اشخاص برجسته حدیث مانند ابن همام ، احمد بن محمد بن عیسی اشعری ،عبدالله بن جعفرحمیری صاحب قرب الاسناد که بخش مهمی از روایات ما را نقل مکتوب کرده اند کتابی حدیثی با عنوان طب نگاشته اند. حتی اهل سنت نیز کابی با عنوان طب النبی دارند. پس تعبیر طب الرسول یا طب الأئمة یا طب اسلامی یک عنوان اصالت دار وبا ریشه می باشد نمونه ای از کتب صریح در حیطه طب طب الائمة الصادقين جناب تلعكبري با بيش از ٨٠٠ روايت طبي که ۶۰۰ روایت ان در کتب دیگر هم نقل شده وبیش از ۴۰ فرمول دارو از بهترین کتب طبی است .در سند عمدتا از کتاب طب ابن همام از حمیری از احمد بن محمد بن عیسی اشعری نقل نموده است که تمامی این ها ازبزرگان و مشایخ حدیث شیعه هستند . رجالیون نام این کتاب را ذکر نموده و نسخه خطی آن در کتابخانه ایت الله مرعشی موجود است واخیرا توسط آستانه امام حسین علیه السلام تحقیق وچاپ شده است. مکارم الاخلاق جناب طبرسی که روایات ان مرسل محسوب می شود از این کتاب نقل حدیث دارد. طب الائمة ابنا بسطام ٤٠٩ حديث در ٢٥٢ باب دارد. در مورد این کتاب حرف وحدیثی نبوده وبزرگان مانند حرعاملی و مجلسی بارها با ان استناد نموده اند. بله جدیدا بعضی برای تخریب طب اسلامی سعی در ایجاد ابهاماتی راجع به ابنا بسطام ان کرده اند ولی نجاشی انان را ستوده وروایات ان اکثرا موید یا مشابه در کتب دیگردارد. رساله ذهبیه که دارای اسناد فراوانی تا دو راوی ان یعنی نوفلی وابن جمهور وجود دارد وبر خلاف تصور راوی ان فقط ابن جمهور نیست که مورد مناقشه باشد . وشروح بسیار فراوانی از گذشته تاکنون بر این کتاب نگاشته شده حدیث اربعماه امام علی علیه السلام ،حدیث اهلیلج امام صادق علیه السلام از احادیث طولانی ومفصل است که مستقلا بیان شده وحقایق طبی زیادی را در خود گنجانده فقه الرضا علیه السلام که به پدر شیخ صدوق منسوب است جنبه طبی در ان ملحوظ است طب النبی مستغفری که طبق تحقیق شیعه می باشد حلية المتقين و سراج الشيعة ومانند ان وحتى مفاتيح الجنان گزاره های طبی ازنوع دوم در ان ملحوظ است وکتب متاخری نیز مانند طب الائمة شبر که در واقع نقل از کتب سابق است . کتاب دراسة في طب الرسول المصطفى تاليف ايت الله تبريزيان اولین رفرنس پژوهشی واجتهادی در طب اسلامی است ومانند دیگر کتب صرف نقل رویات بدون بررسی نیست.

2⃣ کتب مرجع وعام مانند الکافی ، المحاسن و الخصال و.... 1 کتاب الکافی تعداد ۳۰۰۰ روایت در حیطه بهداشت ودرمان دارد. در مقاله دانشگاه تهران ۲۲۳۳ روایت طبی کافی ذکر شدهکه ۶۰ درصد ان یعنی ۱۲۶۰ روایت را معتبر دانسته است 2کتاب محاسن جناب برقی نیز حاوی تعداد بسیاری حدیث طبی مشابه وموید کتاب کافی است وقبل از کافی در زمان امام عسکری علیه السلام وغیبت صغری نگاشته شده است. 3 خصال جناب شیخ صدوق احادیث عددی در حیطه طب هز جنله حدیث ۴۰۰ گانه امیر المؤمنین عليه السلام 4 من لا یحضر الفقیه گزاره های طبی از نوع اداب وسنن فراوانی دارد 5 علل الشرایع شیخ صدوق که گزاره های نوع اول (علمی و علل) و نوع دوم (شرایع وسنن) را کنار هم اورده است. این ها اغلب کتبی است که در پاورقی های کتاب جامع طبي ايت الله تبريزيان دراسة في طب الرسول المصطفى بدان ارجاع داده شده است. کتب دیگری هم مانند کتب شیخ طوسی، دیگر کتب صدوق، قرب الاسناد حميري ، دعائم الاسلام و... کتب جامع متاخر مانند وسایل الشیعه وبحار الانوار مطالب طبی را جمع اوری کاملرا از منابع دست اول انجام داده

شبهه ای که به گونه های مختلف بیان می‌شود، احادیث طبی سند ندارد یا ضعیف است یا فلان کتاب وروایت طبی مجهول است جواب : اولا با بررسی کتب و توجه به مقدمه امروز روشن است که کتب وراویان روایات طبی همان کتب وراویان تمام معارف اهل بیت علیهم السلام است. همان زراره ومحمد بن مسلم وبزنطی و.... که روایات فقهی ازانان داریم ازهمان ها روایات طبی داريم وهمان کافی و محاسن و...مورد بهرمندی معارف ناب اسلامی وتشیع مورد استفاده در حیطه سلامت ودرمان قرار گرفته است. به هر حال مانند دیگر معارف روایات طبی قوی وضعیف دارد واکثر اشکال کنندگان از افراد دلسوز منظورشان توجه به این نکته بوده که باید باتحقیق وپژوهش روایات طبی را بیان کرد وصرف نقل کافی نیست که این امر مهم را ایت الله تبریزیان به خوبی توجه جدی تر داشته چرا که ایشان در مبنای فقهی حتی خبر واحد را هم قبول ندارند. افرادی هم بودند که در حیطه خاصی از معارف فقط روایت ونقل داشتند واین باعث میشد که کمتر شناخته شده باشند. چراکه انچه مورد توجه علما و رجالیون بوده روایات فقهی واعتقادی وراویان این حیطه بوده فلذا موضوع طب در قرون سابق یک موضوع کم اهمیت جوامع بوده فلذا راویان اختصاصی ان که اغلب در وادی طب بوده اند مانند احمد بن رباح متطبب که با امام عسکری در ارتباط بوده یا محمد بن یحیی الارمنی یا ... درکتب رجالی با ان ها پرداخته نشده است مثلا جابربن حیان که در حیطه علم شیمی ازامام بهره میبرده هیچ نشان واثری از او در کتب رجالی وفقهی وکلامی نیست. ثانیا مبنای اصح علما وفقها استفاده از قرائن مختلف در اثبات روایات است وصرفا سند نیست والا نهج البلاغه ودعای کمیل و ابوحمزه وزیارت اربعین و خیلی از این هارا باید به صرف ایراد سندی کنار بگذاریم . ثالثا تفاوت ذاتی طب با فقه در فقه همیشه فقیه روبه عقب نگاه میکند که ایا مقدمات را درست طی کرده یا نه واقعیت در روز قیمت معلوم میشود ولی درطب مخصوصا مسایل درمانی یا پیشگیری قابل لمس وتجربه طبیب همیشه به جلو نگاه می کند که این درمان چقدر جواب داده یا این دستور پیشگیری چه قدر موثر بوده است . تفاوت دیگر مهم این است در فقه شرع حکم الله است وفقط باید با علم فتوا داد وظن وگمان وفرضیه راه ندارد هرچند متاسفانه گاها رعایت نمیشود ولی در طب که دنبال حقایق وقوانین سلامت هستیم با کمک تعالیم ائمه‌ فضا برای احتمال و فرضیه هست. رابعا وجود ضعف در بعض روايات طبی مقوله طب اسلامی نفی نمی کند . نهایتا در بعضی موضوعات به نتیجه یقینی نمیرسیم. در خیلی از علوم دیگر نیز ما نمیدانیم داریم ومعنایش نفی مقولات علمی نیست.

📄 مقاله دانشگاه تهران : از بین 2233 روایت طبی کتاب کافی سند 60% آن معتبر و سند 40% ضعیف است . 👈نتیجتا فقط روایات معتبر طبی کتاب کافی 1340 میشن .

🔷 هفته دوم ✍موضوع : سند روایات طبی 🔺مقدمه : اعجاز قرآن جامعیت ان در تمام ابعاد یک نکته و روش خاصی در تعالیم قرآن و اهل بیت باید بدانیم این است که قران وکلام معصوم در هر گزاره ای که دارد جوانب وحقایق مختلفی رعایت شده مثلا قران و کلام امام مثلا نهج البلاغه را ادیب نگاه کند در نهایت فصاحت می یابد و عالم بخواند سراسر حقایق علمی در ان پیدا می کند فقیه از ان فقه پیدا میکند ویک عالم اخلاق از همان ایه نکته اخلاقی را متوجه میشود ویک علاقه مند به امور طبیعت از توحید مفضل و قران به شگفتی های جهان پی می برد ویک عالم اعتقادی از همان گزاره های مورد استفاده قبلی اعتقاد حق وراه استدلال می آموزد. همین معارف سراسر علمی در عبن حال یک انسان بی سواد وجاهل هم که میخواند بسیار درس می گیرد ولذت میبرد وبرای او شیوا ومفهوم است هم هدایت هم دانش به همه انواعش هم زیبایی وبلاغت هم شیوایی و.... درحالی که داده های بشر یا یک کتاب علمی پیچیده غیر قابل بهره گیری برای جاهل است ان هم در حیطه یک یا دو علم مورد استفاده است یا صرفا ادبی است وعلمی نیست یا صرفا لغو مورد لذت جاهل ودانش پژوه را سودی نمی بخشد. در واقع این اعجاز قرآن وکلام وحی است که کسی مثل ان نمی تواند بیاورد که برای هم دانشمند وهم بی سواد وهم انسان دقیق وهم ظاهر بین وهم کوچک وهم بزرگ وهم ادیب وهم غیر ادیب و همه وهمه می توانند از ان بهره ببرند. و هر ایه وجمله ان ابعاد گوناگون را در خود جای داده وچنین چیزی را بشر از اوردنش عاجز است. 🔺نتیجه بنابراین طبیب یا هر فردی که در مورد سلامت پژوهش می کند ومی خواهد از قرآن و عترت بهره مند شود پژوهش او منحصر در یک کتاب حدیثی اختصاصی طب نیست یا یک سوره مخصوص طب نیست . در هفته اول ضمن ارايه نوع گزاره های طبی و تعریف طب مشخص شد که گزاره طبی لزوما یک فرمول دارو فقط نیست بلکه هرروایتی که که حقیقت یا راهبردی را در سلامت ودرمان وپیشگیری در بر داشته باشد طبی است . بنابر این رفرنس منابع طبی صرفا طب الایمه ابن بسطام یا طب الصادقین تلعکبری یا رساله ذهبیه یا کتب دیگری که اختصاصا در طب نگاشته شده نمی باشد.

🔸 فهرست منابع روایات طبی 1⃣ کتب اختصاصی در طب : یک دلیل قوی برای اثبات تعالیم طبی ائمة تاليف كتب اختصاصي در طب با عناوين طب الأئمة يا طب النبي و... است اشخاص برجسته حدیث مانند ابن همام ، احمد بن محمد بن عیسی اشعری ،عبدالله بن جعفرحمیری صاحب قرب الاسناد که بخش مهمی از روایات ما را نقل مکتوب کرده اند کتابی حدیثی با عنوان طب نگاشته اند. حتی اهل سنت نیز کابی با عنوان طب النبی دارند. پس تعبیر طب الرسول یا طب الأئمة یا طب اسلامی یک عنوان اصالت دار وبا ریشه می باشد نمونه ای از کتب صریح در حیطه طب طب الائمة الصادقين جناب تلعكبري با بيش از ٨٠٠ روايت طبي که ۶۰۰ روایت ان در کتب دیگر هم نقل شده وبیش از ۴۰ فرمول دارو از بهترین کتب طبی است .در سند عمدتا از کتاب طب ابن همام از حمیری از احمد بن محمد بن عیسی اشعری نقل نموده است که تمامی این ها ازبزرگان و مشایخ حدیث شیعه هستند . رجالیون نام این کتاب را ذکر نموده و نسخه خطی آن در کتابخانه ایت الله مرعشی موجود است واخیرا توسط آستانه امام حسین علیه السلام تحقیق وچاپ شده است. مکارم الاخلاق جناب طبرسی که روایات ان مرسل محسوب می شود از این کتاب نقل حدیث دارد. طب الائمة ابنا بسطام ٤٠٩ حديث در ٢٥٢ باب دارد. در مورد این کتاب حرف وحدیثی نبوده وبزرگان مانند حرعاملی و مجلسی بارها با ان استناد نموده اند. بله جدیدا بعضی برای تخریب طب اسلامی سعی در ایجاد ابهاماتی راجع به ابنا بسطام ان کرده اند ولی نجاشی انان را ستوده وروایات ان اکثرا موید یا مشابه در کتب دیگردارد. رساله ذهبیه که دارای اسناد فراوانی تا دو راوی ان یعنی نوفلی وابن جمهور وجود دارد وبر خلاف تصور راوی ان فقط ابن جمهور نیست که مورد مناقشه باشد . وشروح بسیار فراوانی از گذشته تاکنون بر این کتاب نگاشته شده حدیث اربعماه امام علی علیه السلام ،حدیث اهلیلج امام صادق علیه السلام از احادیث طولانی ومفصل است که مستقلا بیان شده وحقایق طبی زیادی را در خود گنجانده فقه الرضا علیه السلام که به پدر شیخ صدوق منسوب است جنبه طبی در ان ملحوظ است طب النبی مستغفری که طبق تحقیق شیعه می باشد حلية المتقين و سراج الشيعة ومانند ان وحتى مفاتيح الجنان گزاره های طبی ازنوع دوم در ان ملحوظ است وکتب متاخری نیز مانند طب الائمة شبر که در واقع نقل از کتب سابق است . کتاب دراسة في طب الرسول المصطفى تاليف ايت الله تبريزيان اولین رفرنس پژوهشی واجتهادی در طب اسلامی است ومانند دیگر کتب صرف نقل رویات بدون بررسی نیست.

2⃣ کتب مرجع وعام مانند الکافی ، المحاسن و الخصال و.... 1 کتاب الکافی تعداد ۳۰۰۰ روایت در حیطه بهداشت ودرمان دارد. در مقاله دانشگاه تهران ۲۲۳۳ روایت طبی کافی ذکر شدهکه ۶۰ درصد ان یعنی ۱۲۶۰ روایت را معتبر دانسته است 2کتاب محاسن جناب برقی نیز حاوی تعداد بسیاری حدیث طبی مشابه وموید کتاب کافی است وقبل از کافی در زمان امام عسکری علیه السلام وغیبت صغری نگاشته شده است. 3 خصال جناب شیخ صدوق احادیث عددی در حیطه طب هز جنله حدیث ۴۰۰ گانه امیر المؤمنین عليه السلام 4 من لا یحضر الفقیه گزاره های طبی از نوع اداب وسنن فراوانی دارد 5 علل الشرایع شیخ صدوق که گزاره های نوع اول (علمی و علل) و نوع دوم (شرایع وسنن) را کنار هم اورده است. این ها اغلب کتبی است که در پاورقی های کتاب جامع طبي ايت الله تبريزيان دراسة في طب الرسول المصطفى بدان ارجاع داده شده است. کتب دیگری هم مانند کتب شیخ طوسی، دیگر کتب صدوق، قرب الاسناد حميري ، دعائم الاسلام و... کتب جامع متاخر مانند وسایل الشیعه وبحار الانوار مطالب طبی را جمع اوری کاملرا از منابع دست اول انجام داده

شبهه ای که به گونه های مختلف بیان می‌شود، احادیث طبی سند ندارد یا ضعیف است یا فلان کتاب وروایت طبی مجهول است جواب : اولا با بررسی کتب و توجه به مقدمه امروز روشن است که کتب وراویان روایات طبی همان کتب وراویان تمام معارف اهل بیت علیهم السلام است. همان زراره ومحمد بن مسلم وبزنطی و.... که روایات فقهی ازانان داریم ازهمان ها روایات طبی داريم وهمان کافی و محاسن و...مورد بهرمندی معارف ناب اسلامی وتشیع مورد استفاده در حیطه سلامت ودرمان قرار گرفته است. به هر حال مانند دیگر معارف روایات طبی قوی وضعیف دارد واکثر اشکال کنندگان از افراد دلسوز منظورشان توجه به این نکته بوده که باید باتحقیق وپژوهش روایات طبی را بیان کرد وصرف نقل کافی نیست که این امر مهم را ایت الله تبریزیان به خوبی توجه جدی تر داشته چرا که ایشان در مبنای فقهی حتی خبر واحد را هم قبول ندارند. افرادی هم بودند که در حیطه خاصی از معارف فقط روایت ونقل داشتند واین باعث میشد که کمتر شناخته شده باشند. چراکه انچه مورد توجه علما و رجالیون بوده روایات فقهی واعتقادی وراویان این حیطه بوده فلذا موضوع طب در قرون سابق یک موضوع کم اهمیت جوامع بوده فلذا راویان اختصاصی ان که اغلب در وادی طب بوده اند مانند احمد بن رباح متطبب که با امام عسکری در ارتباط بوده یا محمد بن یحیی الارمنی یا ... درکتب رجالی با ان ها پرداخته نشده است مثلا جابربن حیان که در حیطه علم شیمی ازامام بهره میبرده هیچ نشان واثری از او در کتب رجالی وفقهی وکلامی نیست. ثانیا مبنای اصح علما وفقها استفاده از قرائن مختلف در اثبات روایات است وصرفا سند نیست والا نهج البلاغه ودعای کمیل و ابوحمزه وزیارت اربعین و خیلی از این هارا باید به صرف ایراد سندی کنار بگذاریم . ثالثا تفاوت ذاتی طب با فقه در فقه همیشه فقیه روبه عقب نگاه میکند که ایا مقدمات را درست طی کرده یا نه واقعیت در روز قیمت معلوم میشود ولی درطب مخصوصا مسایل درمانی یا پیشگیری قابل لمس وتجربه طبیب همیشه به جلو نگاه می کند که این درمان چقدر جواب داده یا این دستور پیشگیری چه قدر موثر بوده است . تفاوت دیگر مهم این است در فقه شرع حکم الله است وفقط باید با علم فتوا داد وظن وگمان وفرضیه راه ندارد هرچند متاسفانه گاها رعایت نمیشود ولی در طب که دنبال حقایق وقوانین سلامت هستیم با کمک تعالیم ائمه‌ فضا برای احتمال و فرضیه هست. رابعا وجود ضعف در بعض روايات طبی مقوله طب اسلامی نفی نمی کند . نهایتا در بعضی موضوعات به نتیجه یقینی نمیرسیم. در خیلی از علوم دیگر نیز ما نمیدانیم داریم ومعنایش نفی مقولات علمی نیست.

📄 مقاله دانشگاه تهران : از بین 2233 روایت طبی کتاب کافی سند 60% آن معتبر و سند 40% ضعیف است . 👈نتیجتا فقط روایات معتبر طبی کتاب کافی 1340 میشن .

دو جواب نقضی اولا :اگر این احتمال درگفتمان طبی امامان معصوم وجود دارد در دیگر گفتمان ها وروش های طبی هم باید باشد. پس طب هندی ویونانی نیست چون طبق شرایط وزمان ان جا تدوین شده . کتاب هاریسون ومانند ان در آمریکا نوشته برای منطقه خاورمیانه قابلیت به کارگیری ندارد. چطور گزاره های دانشمندان به زمان ومکان محدود نمی شود ولی گزاره های امامان وعالمان الهی اری؟ ثانیا ما از علم اجتماع وخانواده واقتصاد وقضاوت و سیاست واخلاق وحتی احکام شرعی اسلام نمیتوانیم استفاده کنیم چون همین احتمال در برخی موارد خیلی بیشترهم موجود است. نامه امام به مالک اشتر را عده ای همین طور گمان می کنند ومیگویند برای حکومتداری درجهان امروز استفاده ندارد. یا اکنون‌ که جهان با حقوق بین الملل نوین پیش میرود( وچقدر افتضاح هم هست ) روش قضاوت وحقوق امامان ما جایگاه عملی ندارد. روش اقتصاد نوین براساس بانکداری است واسلام اقتصادش جور دیگری است. متاسفانه همین طور هم هست وعملا تعالیم مختلف غیر دینی به همین بهانه محدودیت ان به منطقه حجاز و ۱۰۰۰ سال قبل، جای تعالیم اهل بیت علیهم السلام گرفته است.

🔷️هفته سوم ✍عمومیت تعالیم طبی اسلامى شبهه : سخنان امامان علیهم السلام در مورد طب وسلامت مخصوص شرایط زمانی و جغرافیایی خودشان بوده وقابلیت استفاده را ندارد؟ جواب : شاید در طب وغيرطب از تعالیم امامان وتعالیم غیر انان خصوصیات زمانی و مکانی در بعضی موارد مطرح باشد ولی اثبات هر مورد ان نیاز به دلیل است مخصوصا وقتی که که گوینده ان یک دانشمند وبالاتر یک امام الهى وپیامبر است . چرا که او لحظه به لحظه درمقام پیشوایی و راهنمایی والگو دهی علمی و عملی قوم ورهپویان خویش است. به خصوص که اگر مخاطبین او یک گروه خاص واهل یک زمان خاص نباشد. در این صورت که گوش وچشم پیروان به سوی حجت الهی است امامان خود به این نکته متوجه هستند فلذا در موارد لازم توجه می دهند که این اقدام یا این کلام برای یک شرایط خاصی بوده وحتی خود اصحاب نیز به این نکته ملتفت بوده اند. 🔺پس بهره نبردن وعدم ورود به عرصه پژوهش در طب ائمه‌ علیهم السلام وقرآن به این بهانه ، علاوه براین که یک توهم بلادلیل است ، تشکیک های امثال سروش را در پی دارد که دیگر گزاره های اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی وحتی شرعی برای شرایط خاص می تواند باشد وقابلیت بهره گیری در امروزه که نظام های اجتماعی وسیاسی تغییر کرده نمی باشد .که متاسفانه عملا عده ای همین گونه هستند. تلنگر : افرادی هستند که وارد عرصه ی پژوهش و حیطه عملی طب اسلامی نشده اند وبدون این که تحقیق های انجام شده را بخوانند در ذهن خود یک گره حل نشده دارند وان را تکرار میکنند. شاید این احادیث مال جغرافیا یا زمان مخصوص باشد. خوب برادر بیا وببینیم احادیث را بخوانیم ببینیم کدومش این طوریه؟ مانند کسی که یک جا نشسته ومی گوید پرواز کردن ممکن نیست به این دلیل وان دلیل خطرسقوط هست خطر چنین وچنان . برادر جان مردم رفتند وبرگشتند سوال کن ازشان چطوری میشه ؟ الان عده ای دارند ازهمین تعالیم طبی استفاده میکنند و اثبات می کنند و عده ای از این روش استفاده کردند بالفرض اگر ۴ تا مشکل داشته دو سه تارا رفع کرده وبعضی از دور نشسته ومیگویند نیست؟ یک سبک بهداشتی مستقل وبه صورت نظام مند، ایت الله تبریزیان از همین ها ۴جلد کتاب درست کرده ان وقت بگوییم نيست ونمی شود !!

👈جواب حلی آن این است که اولا ما سراغ روایت نرویم، قبل از اینکه وارد روایات بشویم، بنشینیم همینجا ومسایل طبی را تحلیل کنیم . بحثهای جغرافیایی چه مقدار از بحثهای سلامت و طب را میتواند تحت تأثیر قرار بدهد؟ شیوه ی غذا خوردن. «كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا» (اعراف،31) آیا این به جغرافیا ربط دارد؟ درمان با قرآن و دعا به جغرافیا ربط دارد؟ درمان با مزاج، برای این مزاج این خوب است. مزاج وطبیعت یک مسأله ای عمومی است واکثر درمانها در مزاج است. مزاج دم، نشانه هایش این است و درمانش این است. این ربطی به جغرافیا ندارد هر کسی در هر جایی باشد مزاج دم درمانش این است. شیوه و آدابی در سلامت مطرح است که مثلا اینگونه به بیت الخلاء بروید، سرتان را بپوشانید، سنگینی را به سمت چپ بگذارید. این دستورات ربطی به جغرافیا ندارد. خیلی از دستورات سلامت بخش، آهسته غذا خوردن، خواص خوردنیها اینها که عوض نمیشود. خواص خرما و نمک که با گذشت زمان عوض نمیشود. بیان خواص. بخشی از طب ما بیان خواص است. بیان خواص با تغییر زمان و جغرافیا عوض نمیشود. افتیمون سودابر است. در هر جایی افتیمون سودابر است پس اکثر مسائل همینطور که در طب سنتی و دیگر طبها که با مکان و جغرافیا عوض نمیشود در طب اسلامی هم همینطور است بلکه طب اسلامی چون قرار است از اسلام باشد و اسلام برای همه ی دنیا است. پیامبر و اهلبیت برای همه ی دنیا دارند صحبت میکنند اتفاقا بیشتر لحاظ میکنند. خیلی عیب و زشت است که ما دیگران را ملتفت به این مسأله بدانیم و بگوییم تعالیم طبی بقیه چون به این نکته توجه دارند برای همه جا به دردبخور است اما اهلبیت علیهم السلام به این نکته توجه ندارد! وقتی میگویند سیاه دانه خوب است و شفا است حواسشان نیست که بگویند فقط برای منطقه ی حجاز است و اما ثانیا وقتی برویم سراغ روایات و نگاه کنیم در مقام عمل میبینیم فرقی نیست بین تعالیمی که در حجاز صادر میشود با تعالیم ائمه که در عراق هستند یا تعالیم ائمهای که در خراسان میآیند امام رضا علیه السلام فرقی نمیکند. ما تفاوتی نمی بینیم. موارد نادری هم اگر هست که خود امام تنبه دادند مانند این که امیرالمومنین اگر غذاهای خاصی میخورد به خاطر زمانش وشرایط حاکم بودنش بود وامام صادق علیه السلام این اختصاص را گوشزد فرمودند. پس اگر موارد نادری است نمیشود گفت طب اسلامی نداریم چون اینها مربوط به جغرافیای خاص است. مخاطبین ائمه با مزاجهای مختلف. امام بر منبر، همه که آنجا بلغمی که نیستند یک عده صفراوی هستند یک عده سودایی هستند یک عده بلغمی و یک عده دموی هستند. بیان میکند که برگ چغندر استخوانساز است، خوب می شود گفت این برای مزاج خاص است؟ امام دارد بیان عام میکند. افراد حاضر اهل مناطق متفاوت هستند، سلمان فارسی، از اصحاب ائمه ی متأخر، امام رضا به بعد علیهم السلام اکثرشان از اهل قم هستند. اصحاب امام صادق و امام باقر علیهما السلام اکثرشان اهل کوفه هستند، از مناطق مختلف، بردگان آفریقایی، کنیزان آفریقایی، رومی، از همه جا آنجا هستند. از هند از ترک. غلام ترکی. اینها همه هستند. ترک و عرب و هندی و یونانی و غربی و شرقی آنجا هستند. این نیست که دستورات اهلبیت مربوط به یک منطقه ی خاص باشد. مکاتبات ائمه با مناطق دیگر؛ ابی الحسن خراسانی که نانوا بوده است از خراسان نامه مینویسند و امام جوابش را میدهد که اهل خراسان است. از قم نامه مینویسد برای چشمش نسخه میخواهد. پس در مقام عمل هم میبینیم با لحاظ مناطق مختلف ائمه علیهم السلام دستورات طبی بیان میکنند. بله یک مقدار خاصی هم ما منکر نیستیم 5 درصد 3 درصد 10 درصد حداکثر مربوط به یک منطقه ی خاصی است خوب حتی آنها را هم میشود تحلیل کرد و ما می توانیم برای موارد خاص هم به کار ببریم یعنی بفرمایید این مورد و این دستور برای یک منطقهی گرم و خشک است خوب این را هم باز میتوانیم برای مناطق گرم و خشک به کار ببریم و استفاده کنیم. پس به هر حال این اشکال خیلی موهون است و اصلا قابلیت رد طب اسلامی با این اشکال وجود ندارد اللهم صل علی محمد و آل محمد

فایل در پاسخ به مسال جغرافیا

🔷️ ادامه جلسه هفته چهارم ✍ موضوع : 🔸 کارامدی طب ودیگر علوم اهل بیت علیهم السلام با تغییر زمان وبا پیشرفت تکنولوژی وابزار ها 🔸 امکان پایه ریزی تکنولوژی بر اساس این تعالیم 🔸امکان در خدمت قرار دادن تکنولوژی برای توسعه طب اسلامی

در هفته گذشته مطلب اصلی دانش طب بود که گفته شد که بلاشک طبق نگاه های مختلف و تحلیل های متفاوت پژوهش وکاربست تعالیم طبی اهل بیت علیهم السلام امری ممکن ،مطلوب وبلکه ضروری است. همچنین مساله طب اسلامی در حد چند توصیه عمومی نیست بلکه صحبت از گزاره های طبی تخصصی ومبانی اساسی در طب هست که ۴ جلد کتاب به نام پژوهشی در دانش پزشکی پیامبر اسلام توسط ایت الله تبریزیان تالیف گردیده است. جایگاه تجربه در دانش طب اسلامی یک جایگاه مورد توجه بوده وضوابط لازم برای ان تعریف شده ودر این راستا مراجعه به مقاله جایگاه تجربه در طب اسلامی لازم است. (لا اقل چکیده ان ) به مناسبت سوالات از حیطه طب به دیگر علوم منتقل شد وجواب ما این است که هر علم نافع برای بشر توسط امامان به مقدار نیاز توجه گردیده است وحدود وضوابط حرکت تکاملی در ان نیز با ابزار حس و عقل وتجربه تعریف گردیده است. مساله علم از زبان ومنطق علمی جداست. مثلا زبان ومنطق علمی طب سنتی با زبان علمی طبی طب نوین کاملا متفاوت است در حالی که هردو علم هستند وطب اسلامی هم برای خود زبان ومنطق خاص خود دارد. وهمچنین کسب مهارت وتطبیق علم با خارج مساله ای است که خارج از ماهیت علم بوده وتفاوت ادراک وحس ومقدار تکرار وتجربه تاثیر گذار است. این جا بود که بحث به یک معنا عوض شد ووارد بحث ابزار وتکنولوژی شدیم