✅پرسش : تکامل ما به چه صورت است؟ هرچه بیشتر نماز بخوانیم تکامل ما بهتر میشود و علم بی انتهایی در عالم برزخ به ما داده میشود؟ ✍️پاسخ: تکامل انسان فقط به نماز نیست تكامل انسان در «قرب الهى» است. هرچه انسان در مراتب قرب بالاتر رود به همان نسبت نیز روحش متكامل تر مى گردد. 🔹بالاترین مرتبه قرب این است كه انسان به جایى برسد كه بین خود و خدا هیچ حایلى نبیند، بلكه اصلاً «خود»ى نبیند؛ مقامى كه در مناجات شعبانیه در وصف آن چنین مى فرماید: اِلهى هَبْ لى كَمالَ الْاِنْقِطاعِ اِلَیْكَ وَ اَنِرْ اَبْصارَ قُلوبِنا بِضِیاءِ نَظَرِها اِلَیْكَ حَتّى تَخْرِقَ اَبْصارُ الْقُلوبِ حُجُبَ النُّورِ فَتَصِلَ اِلى مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ وَ تَصیرَ اَرْواحُنا مُعَلَّقَةً بِعِزِّ قَدْسِكَ. 🔸این مقامى است كه امیرالمؤمنین و ائمه هدى(علیه السلام) در مناجات شعبانیه از خدا درخواست مى كنند: اِلهى وَ اَلْحِقْنى بِنُورِ عِزِّكَ الْاَبْهَجِ فَاَكونَ لَكَ عارِفاً و عَنْ سِواكَ مُنْحَرِفاً؛ جایى كه انسان به نور الهى ملحق مى شود و توجهش از هرچه غیر او است منقطع مى گردد و جز او هیچ چیز و هیچ كس، حتى خود را نمى بیند. 🔹این همان مقامى است كه عرفا از آن به «مقام فنا» تعبیر مى كنند. درك حقیقت این مقام براى امثال ما آسان نیست. آنچه مى توان گفت این است كه انسان هیچ استقلالى براى خود نمى بیند و وابستگى اش را به خدا با تمام وجود، حس مى كند. درك مى كند كه هستى حقیقى از آنِ او است، و ذلت وجودى خود را در برابر خدا مى یابد؛ این كه خودْ فقیر و بلكه عین فقر است و غنىّ بالذات و مطلق فقط او است و هر چیز بدون اراده او هیچ است: عَبْداً مَمْلُوكاً لا یَقْدِرُ عَلى شَیْء؛بنده اى زرخرید كه هیچ كارى از او بر نمی اید

✅پرسش : چرا خداوند از همان ابتدا دین اسلام را که دینی کامل و بی‌نقص است، برای مردم معرفی نکرد؟ ✍️پاسخ: در پاسخ به این پرسش، توجه به چند نکته ضروری است: 1️⃣ خدای متعال، انسان را به‌گونه‌ای خلق نمود که مسیر تکاملی فردی و اجتماعی او به شکل تدریجی صورت می‌گیرد، و این واقعیتی انکار ناپذیر است. 🔹اگر سؤال شود که چرا خداوند انسان‌ها را این‌گونه خلق کرد؟ 🔸پاسخ نقضی‌اش آن است که این پرسش مانند آن است که بپرسیم؛ چرا خداوند انسان‌ها را از همان ابتدای خلقت به صورت کامل خلق نکرده است؟ چرا پدر و مادر کودک باید زحمت یادگیری راه رفتن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن و... کودک را بر عهده بگیرند؛ و چرا خداوند انسان‌ها را از همان اول، مسلط بر این امور خلق نکرده است؟! 🔹اما پاسخ اصلی و حلی‌اش آن است که انسان موجودی جامع بوده که هم از جنبه ملکوتی و غیر مادی بر خوردار است، و هم از جنبه ناسوتی و مادی. اقتضای جنبه مادی این است که تکامل عالم ماده از طریق حرکت و به تدریج به‌دست ‌آید. 2️⃣ در سیر تکاملی باید رعایت مراتب و قابلیت افراد در نظر گرفته شود؛ یعنی همان‌طور که به کودک اول دبستان نمی‌توان مطالب و دروس سطوح عالی دانشگاه‌ها را تدریس کرد، برای انسان‌های اولیه - که هنوز آشنایی خوبی از دنیای مادی نیز نداشتند - نمی‌توان تمام معارف و علوم وحیانی را ارائه کرد.

✅پرسش: با توجه به اهمیت مسئله ظهور، چرا هیچ اسمی از آن در قرآن نیامده است؟ ✍️پاسخ: آیات متعددی ادر قرآن می توان یافت که مرتبط با مسائل مهدویت مانند ظهور، قیام، غیبت و حکومت حضرت مهدی(عج) هستند. 🔹البته روایات وارد شده در ذیل این آیات کمک زیادی در تفسیر یا تأویل آنها دارند. از جمله این آیات میتوان به آیات زیر اشاره کرد: 1️⃣سوره انبیاء، آیه ۱۰۵: «وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْ ضَ يَرِ ثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ» (و در حقيقت، در زبور پس از تورات نوشتيم كه زمين را بندگان شايسته ما به ارث خواهند برد). از امام باقر(ع) نقل شده که منظور از صالحان، اصحاب حضرت مهدی (ع) در آخر الزمان هستند 2️⃣ سوره قصص، آیه ۵: «وَنُرِ يدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْ ضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِ ثِينَ» (و خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین فرو دست شده بودند منّت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم ] گردانیم و ایشان را وارث [زمین ] کنیم). در روایتی از امام علی(ع) الذین استضعفوا به آل محمد تفسیر شده که حضرت مهدی دشمنانشان را خوار می کند. 3️⃣ سوره نور،آیه ۵۵: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْ ضِ..».(خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند، وعده داده است كه حتماً آنان را در اين سرزمين جانشين [خود] قرار دهد). 4️⃣ سوره توبه،آیه ۳۳ «هُوَ الَّذِي أَرْ سَلَ رَ سُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَ هُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِ هَ الْمُشْرِ كُونَ» (اوست كسى كه فرستاده خود را با هدايت و آيين درست روانه كرد، تا آن را بر هر چه دين است فائق گرداند، هر چند مشركان را ناخوش آيد). 5️⃣ سوره اسراء آیه 81 ، «جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ ۚ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا» (و بگو: «حق آمد و باطل نابود شد. آرى، باطل همواره نابودشدنى است). از امام باقر(ع) در معنای در تفسیر آیه نقل شده، هنگامی که امام قائم(ع) قیام کند، دولت باطل برچیده می شود.

✅پرسش : بعد از برپایی قیامت سرنوشت فرشتگان و شیطان چه می‌شود؟ ✍️پاسخ: سرنوشت شیطان پس از برپایی قیامت روشن است که برای همیشه در جهنم می‌ماند. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «پس سرانجام کار هر دو (شیطان و کافر) آن شد که هر دو در آتش‌‏اند، جاودانه در آن می‌مانند، و این است کیفر ستم‌کاران». 🔹اما فرشتگان هر چند در وقایع برپایی قیامت با انسان‌‌ها مشترک هستند،اما آیه و روایتی که اشاره به سرنوشت نهایی آنها پس از برپایی قیامت داشته باشد، یافت نشد؛ در عین حال می‌توان گفت: فرشتگان دارای اقسام و مراتب‌اند؛ مثلاً عده‌‌ای از فرشتگان که مسئولیت آنها نگهداری و اداره این جهان بوده و یا آنکه مانند فرشتگان «رقیب» و «عتید»، نگهبان کردار و رفتار انسان‌ها می‌باشند، طبیعی است که با پایان جهان، مسئولیت آنها نیز پایان می‌یابد؛ و در قیامت در مسئولیت و جایگاهی که مناسب وجودشان هست قرار می‌گیرند؛ برخی نیز که وظیفه آنها اختصاص به دنیا نداشت به وظیفه و مسئولیت خود ادامه می‌دهند؛ برخی نیز در پست و مسئولیت‌های جدید عالم آخرت مثلاً نگهبانی از بهشت یا جهنم مشغول به کار هستند.

✅پرسش : اگر خدا صلاح ما را بهتر از خودمان می‌داند ، پس چراباید دعاکنیم؟ بهتر نیست، همان چیزی که صلاحمان هست ، همان را به ما بدهد !؟ ✍️پاسخ: خداوند اموری را به عنوان مقدرّات در عالم قرار داده است و بر اساس آن ها سرنوشت انسان را رقم می زند. زیرا در محدوده عالم طبيعت، تحول و دگرگوني راه دارد و خداي سبحان اين چنين مقدر كرده كه صدقه يا دعا یا ... انجام گيرد تا فلان كار عملي گردد و اگر چنانچه اين امور صورت نگرفت، فلان امر هم حاصل نشود. 🔹به ما راهنمايي كردند كه اگر خواستيم از خير بيشتري برخوردار باشيم دعا، صدقه، صله رحم و مانند آن راه گشاست؛ وگرنه محروم خواهيم شد. پس دعا جزء قدر است. يعني خدا مقدر كرده كه در صورت دعا کردن، فلان حادثه كه حادثه خير است واقع شود؛ و فلان حادثه شرّ پيش نيايد. 🔸بنابراین در آیه ای فرموده: «وكلّ شيء عنده بمقدار؛ هر چیز نزد او مقدار معینی دارد» و در آیه دیگر می فرماید: «وسئلوا الله من فضله؛ و هر چه می خواهید از فضل خدا درخواست کنی کنید.

✅پرسش : چرا پیامبر ابتدا در شبه جزیره عربستان به پیامبری مبعوث شد و دعوت به دین اسلام از آنجا آغاز شد؟ چرا در ایران یا اروپا مبعوث نشد و دین اسلام از آنجا آغاز نشد؟ ✍️پاسخ: در ابتدا باید گفت اگر پیامبر(ص) در هر جای دیگری از دنیا نیز ظهور می‌کرد، همین پرسش مطرح بود! اما شاید بتوان دلایلی را برای این امر محتمل دانست. 1️⃣ از آنجا که هدف اصلی پیامبر اسلام تثبیت و گسترش دین اسلام و در نهایت تشکیل یک حکومت اسلامی بود، چنین به نظر می‌رسید که این امر در منطقه‌ای که دور از سیطره قدرت‌های مطرح جهان آن روز باشد، امری میسرتر است. 🔸ضرورت تشکیل یک حکومت اسلامی به مانند آن نمونه کوچکی که در شهر مدینه توسط خود پیامبر اکرم(ص) به وجود آمد و همچنین برقراری عدالت اجتماعی و اجرای دستوارت الهی در سطح اجتماعی، در درون امپراتوری‌های بزرگی چون پارس، روم و چین، امری مشکل و پرهزینه بود. 🔹چنانچه بتوان گفت که سرزمین حجاز یک موقعیت تمدنی منحصر به فرد داشت، چون که در مرکز دایره‌ای قرار داشت که از هر سو تمدن‌های گذشتۀ بشری آن را احاطه کرده بودند. در جنوب آن تمدن یمن، در شمال تمدن روم و فنیقیه، در شرق و شمال شرقی تمدن ایران و آشور و در غرب تمدن مصر باستان وجود داشتند. طبیعی است که چنین موقعیتی بستر خوبی برای رشد و گسترش اسلام گردد و خداوند حکیم پیامبر اسلام را در مرکز این دایره مبعوث کند، تا راه هدایت بشری سهل گردد. 🔸و از طرفی حمایت‌های قبیله‌ای و بحث شرافت انساب در بین مردمان آنجا، راه را برای پیامبر اکرم باز می‌نمود و در برخی برهه‌ها نیز راه گشا بود. 2️⃣ از سوی دیگر عمق شرک، بت پرستی و روحیه لجاجت در مردمان آن سرزمین به قدری بود که اگر دین به زبان دیگر فرود می‌آمد، پذیرا نمی‌شدند. زیرا از سنت‌های الهی چنین است که خداوند می‌فرماید: 🔅 «ما هیچ پیامبری را، جز به زبان قومش نفرستادیم تا [حقایق را] برای آنها آشکار سازد». 🔹از این رو اگر دین در سرزمینی دیگر فرود می‌آمد، و به زبانی غیر از عربی بر آنها نازل می‌شد، باز هم اشکال می‌کردند که چرا عربی نیست: «و اگر [این کتاب را] قرآنی غیر عربی گردانیده بودیم، قطعاً می‌گفتند: «چرا آیه‌های آن روشن بیان نشده؟ کتابی غیر عربی و [مخاطبِ آن] عرب زبان؟». و از پذیرش ایمان سر باز می‌زدند: «و اگر آن را بر برخی از غیر عرب‌زبانان نازل می‌کردیم، و [پیامبر] آن را بر ایشان می‌خواند به آن ایمان نمی‌آوردند» 🔸البته نبود چنین روحیه‌ای در بین دیگر اقوام به شکل فضیلت شمرده شده است؛ امام صادق(ع) فرموده‌اند: «اگر این قرآن را بر عجم نازل می‌گشت، عرب بدان ایمان نمی‌آورد و حال آنکه آن را بر عرب نازل شد و عجم بدان ایمان آورد و این فضیلت عجم است»

✅پرسش: طولانی بودن عمر امام زمان(عج) چه توجیهی دارد؟ ✍️پاسخ: اگرچه در قرآن به صراحت نامی از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف برده نشده اما آیات متعددی در قرآن هست که بر اساس روایات پیامبر صل الله علیه و آله و سلم و اهل بیت علیهم السلام به ابعاد مختلف مهدویت اشاره دارد. 🔹از جمله این آیات، آیات معروف به اظهار است که تسلط دین اسلام بر ادیان الهی را نوید می دهند که هنوز محقق نشده و تنها تفسیر آنها در مورد مهدویت و ظهور حضرت مهدی است. 🔸آیات دیگری نیز بر اساس روایات تفسیری به عنوانی آیات مهدوی شهرت دارند: 1️⃣ سوره توبه، آیه33 2️⃣سوره صف، آیه9 3️⃣سوره فتح، آیه28 4️⃣سوره هود، آیه 86 5️⃣سوره ابراهیم، آیه 5

✅پرسش : آیا دین اسلام، دین سخت و دشواری است؟ ✍️پاسخ: بنای دین اسلام -که کامل‌ترین دین الهی است- بر محور آسانی و نرمش بوده و آسان‌گیری و نرمش، با احکام و قوانین آن همراه است. روشنی مبادی و سادگی مفاهیم آن که برای هر انسان عاقل و متمدنی قابل درک است، شریعتی ساده و قابل فهم، منطقی و معقول که هر فطرت پاک و سالمی ندای آن‌را اجابت می‌کند. نمونه‌های آن‌ در احکام اسلامی روشن است؛ مانند این‌که؛ خداوند در سال، روزه یک ماه قمری را بر مسلمان واجب نموده که به صورت چرخشی در فصول چهارگانه واقع می‌شود و در صورتی که فرد، مریض یا در سفر باشد می‌تواند از روزه گرفتن خودداری نماید. و تا رمضان آینده فرصت دارد که قضای آن‌را بجا آورد. همچنین ثواب‌هایی که برای کارهای نیک و پسندیده قرار داده شده است. 🔹قرآن کریم نیز، این اصل را مبنای تشریع احکام خویش قرار داده است، و آسانی را ویژگی ممتاز شریعت اسلامی معرّفی می‌فرماید؛ زیرا مبادی و اصول آن این چنین است: 🔅«خدا، آسانىِ شما را می‌خواهد، و دشوارىِ شما را نمی‌خواهد». 🔅«و در دین (اسلام) براى شما هیچ مشقّت و سختى طاقت‌فرسایى قرار نداده است». 🔅«خداوند هیچ‌کس را جز به اندازه توانش تکلیف نمی‌کند» 🔹اما با وجود نرمش و آسان‌گیری، در اسلام حدود و مرزهایی نیز برای این آسانی مشخص شده است و به طور مطلق و در همه جا مورد پذیرش نیست، نه تنها اسلام، بلکه هیچ دین آسمانی سهل‌انگاری را در اجرای احکام الهی نمی‌پذیرد.

✅پرسش : چرا بسیاری از افراد بی‌دین، کمتر به بیماری‌ها دچار شده و عمری طولانی دارند؟! ✍️پاسخ: داشتن عمر طولانی بستگی به عوامل متعدد مادی، روحی و معنوی دارد. شاید دلیل طول عمر افراد بی‌دین رعایت قوانین و مقررات بهداشتی موجود در این زمینه، و عمل به توصیه‌های روان‌شناسانه‌ برای سلامتی و طول عمر باشد که بسیاری از آنها؛ مانند دوری از خشم، حسادت و ... در دین نیز توصیه شده است. 🔹به عبارت دیگر، آنها بدون این‌که دین‌دار باشند، به بسیاری از سفارش‌های موجود در دین عمل می‌کنند. 🔸علاوه بر این‌که قرآن در سوره اسراء آیات 18- 19 می‌فرماید: «آن‌کس که (تنها) زندگى زودگذر (دنیا) را می‌طلبد، آن مقدار از آن‌را که بخواهیم- و به هر کس اراده کنیم- می‌دهیم، سپس دوزخ را براى او قرار خواهیم داد که در آتش سوزانش می‌سوزد، در حالى که نکوهیده و رانده (درگاه خدا) است. و آن‌کس که سراى آخرت را بطلبد، و براى آن سعى و کوشش کند- در حالى که ایمان داشته باشد- سعى و تلاش او، (از سوى خدا) پاداش داده خواهد شد».

✅پرسش : آیا خلقت انسانهای ترنس و همجنس گرا، به عدالت خدا خدشه وارد نمی‌کند؟ ✍️پاسخ: این حالت‌ها مانند دیگر بیماری هاست که برای افراد و انسان‌های مختلف به شکل‌های گوناگون وجود دارد. درست است که وضعیت انسانها در دنیا شبیه به هم نیست و برخی مشکلاتی دارند، ولی عدالت این نیست که همه مثل هم یا مساوی هم باشند. بلکه اگر در آخرت همه به یک اندازه مورد انتظار و محاسبه باشند با عدالت مخالف است. ولی در روز قیامت هر کسی بر اساس آنچه در اختیار داشته و شرایطی که در دنیا داشته مورد بازخواست قرار می‌گیرد. 🔹کسی که دچار بیماری و مشکلات بوده، مسئولیت کمتری از آنهایی که در آسایش و سلامت بوده‌اند دارد. دلیل بیماری‌ها هم ذات دنیاست. دنیا محل مشکلات و نقص‌ها و کمبود‌ها و بیماری هاست. انسان در این وضعیت قرار داده شده تا در مواجهه با این مشکلات، مورد آزمایش و امتحان قرار گیرد و ساخته شود تا به تعالی و سعادت برسد. در عین حال خداوند به انسان عقل و توانایی و انگیزه هم عطا کرده تا در رفع این مشکلات بکوشد. کسانی که انواع بیماری‌ها از جمله اختلالات جنسی دارند نیز باید مورد درمان قرار گیرند تا بتوانند مانند دیگر انسان‌ها به زندگی طبیعی خود بپردازند.

✅پرسش : فرق ولایت مطلقه و مقیده چیست؟ موافقین و مخالفین ولایت مطلقه و مقیده تاریخ معاصر را نام ببرید؟ ✍️پاسخ: درباره تفاوت ولایت مطلقه و مقدیه فقیه باید عرض نمود؛ بر اساس ولایت مطلقه فقیه: ولایت حاکم اسلامی محدود نبوده، بلکه شامل همه مناصب می‌باشد. از جمله: 🔸 ولایت فقیه در قضا: در همه امور قضایی فقیه ولایت دارد و حکمش لازم الاجرا است. 🔹ولایت در اجرا و حدود: تعطیل حدود شرعی در عصر غیبت جایز نیست و کسی که بر اجرای حدود ولایت دارد، فقیه جامع‌الشرایط است. هم چنین ولایت بر همه امور عمومی مسلمانان اعم از امور سیاسی، اجتماعی و حکومتی و... نیز بر عهده فقیه جامع الشرایط است. اما برخی دیگر معتقد است که اختیارات ولی فقیه در عصر غیبت تنها محدود به امور حسبیه( اموری که خداوند متعال در هیچ زمانی راضی به تعطیل شدن آن نیست مانند سرپرستی ایتام و اموری که متصدی خاص ندارد) و ضروری است که از آن به ولایت مقیده فقیه نام می‌برند. 🔸به عبارتی در ولایت مقیده، ولایت فقیه را در برخی از امور می‌پذیرند. از بیانات برخی از بزرگان فقهی همانند مرحوم شیخ انصاری، آیت الله خویی و آیت الله جواد تبریزی، اینگونه می‌توان استنباط نمود که قائل به ولایت مقیده هستند و بسیاری دیگر از بزرگان همانند امام خمینی، آیه الله مکارم شیرازی، آیه الله فاضل لنکرانی، آیه الله خامنه ای و .. قائل به ولایت مطلقه فقیه هستند.

✅پرسش : خداوند که میداند سرنوشت ما بهشت یا جهنم است اختیار ما چه تاثیری دارد؟ ✍️پاسخ:ما گمان می‌کنیم که «علم خدا» فقط به آخر کار تعلق گرفته است، یعنی این که مثلاً می‌میریم یا این که بهشتی هستیم و یا جهنمی؟! بعد می‌پرسیم: حال که او از قبل می‌دانست، تکلیف اختیار چه می‌شود؟ 🔹دقت شود که «قدر» یعنی اندازه‌گیرهای عالمانه و عادلانه در نظام حکیمانه‌ی الهی. اختیاری که خداوند متعال به نوع بشر اعطا نموده است نیز خودش یکی از نمودها و بخش‌های این «قدر» است و خودش قدر الهی است که ما در برخی از امور قوه‌ی اختیار و انتخاب داشته باشیم، لذا این که او می‌داند من چه چیز را انتخاب می‌کنم، دلیل بر آن نمی‌‌شود که اختیار از من سلب شده باشد. 🔸خداوند به همه احوال ما آگاه است، قضا و قدر الهی نیز حاکم بر عالم هستی می‌باشد. لذا او آگاه است که ما را چگونه آفریده، چه شرایطی داریم، چه استعدادهایی داریم و ...، او می‌داند که برای هدایت ما به سوی رشد و کمال، به ما عقل، فطرت، شعور، تفکر و از جمله «اختیار » داده است، پیامبر و کتاب و امام نیز داده است، و نیز می‌داند که از این مواهب او، با اختیار خود، چگونه استفاده می‌کنیم؟ 🔹 بنابراین، در عین اینکه خدا خالق مطلق بوده آفریننده همه چیز و از جمله فعل اختیاری انسان است و همچنین علم پیشین به همۀ امور دارد ولی باز انسانها مجبور نیستند بلکه برعکس، به خاطر خالق و عالم مطلق بودن خدا، چاره‌ای جز مختار بودن ندارند. پس آیندۀ هر کسی در عین اینکه از پیش تعیین شده و به دست خداست با اختیار خود او ساخته می‌شود.