#معرفی_علماء #بخش_دوم #صاحب_معالم شيخ حسن دقيق‌النظرتر بود و جامعيت انواع علوم زياده از سيد محمد داشت. و عادت هر دو ايشان چنان بود كه هرگاه يكى پيشتر به مسجد رفته مشغول نماز به جماعت مى‌شد ديگرى آمده در نماز به او اقتدا مى‌نمود، و هرگاه يكى چيزى به تصنيف آورده مى‌نوشت اجزاى كتاب خود را پيش ديگرى مى‌فرستاد و بعد از بحث و تحرير ايشان آنچه قرار مى‌گرفت مجتمع مى‌شد. و هرگاه يكى از ايشان در مسئله‌اى از مسائل فقهيۀ اختلافيه تحرير فتوا مى‌نمود و مردم از ديگرى حكم آن مسئله را مى‌پرسيدند مى‌گفت كه به او رجوع كنيد كه او كفايت من در اين مسئله نموده است. صاحب نقد الرجال آورده كه: «شيخ حسن مذكور يكى از اكابر علماى اماميه بود و ثقۀ عين و صحيح الحديث و واضح الطريقة و نقى الكلام و جيد التصانيف بود». انتهى. و ايضا صاحب در منثور آورده كه چون پدرش شهيد شد سيد على الصانع و سيد على بن ابى الحسن كه هر دو از تلامذۀ پدرش بودند متولى تربيت او شدند تا آنكه بزرگ شد و به خدمت هر دو ايشان خصوصا به خدمت سيد على صانع اكثر علوم از معقول و منقول و فروع و اصول و عربيت و رياضى و غير آن را كه ايشان از پدرش استفاده نموده بودند قرائت نمود و سيد محمد شريك قرائت بود. و چون سيد على فوت شد ملا عبد الله يزدى - شارح تهذيب - به آن بلاد رسيد، شيخ حسن پيش او قرائت علوم منطق و معانى و امثال آن نمود، و او در آن وقت حاشيه بر تهذيب مى‌نوشت، و قرائت علم حديث و فقه به خدمت شيخ حسن و سيد محمد مى‌كرد. بعد شيخ حسن و سيد محمد به‌سوى عراق سفر كردند و در نجف اشرف به خدمت ملا احمد اردبيلى رسيده كتب علم اصول و منطق و كلام و غير آن را قرائت نمودند، و ملا احمد مرحوم در آن وقت به تأليف شرح ارشاد مشغول بود و اجزاى آن را به ايشان مى‌داد و مى‌فرمود كه در عباراتش نظر كنيد و آن را اصلاح نمائيد زيراكه مى‌دانم كه بعض عبارات آن غير فصيح است. و جماعتى از شاگردان ملا احمد مدتى طولانى بود كه شرح مختصر عضدى مى‌خواندند و هنوز بسيارى از آن باقى بود. شيخ حسن و سيد محمد در وقت خواندن به خدمت مولاناى مذكور، اوراق بسيار را مطالعه مى‌كردند و سؤال و بحث به ميان نمى‌آوردند. ازاين‌جهت آن جماعت از راه استهزاء بر ايشان تبسم مى‌كردند. ملا احمد بر حال ايشان متألم شد و فرمود كه قريب است كه هر دو ايشان متوجه بلاد خود خواهند شد و تصانيف ايشان نزد شما خواهد آمد و شما در قرائت همين شرح مختصر خواهيد بود! پس هر دو ايشان مدت قليلى نزد ملا احمد اقامت داشتند، چون به وطن خود مراجعت كردند شيخ حسن كتاب معالم و كتاب منتقى الجمان را تصنيف كرد و سيد محمد كتاب المدارك به معرض تصنيف درآورد و بعضى از اين كتابها قبل از وفات مولاناى مذكور به‌سوى عراق رسيد. ✅ در نشر معارف آل الله شریک باشید ┄┅══••𑁍❀𑁍••══┅┄ @siratona