💢جدیّتدرتحصیل؛ دربیانوسیره علماء💢
📌قسمت اول
🔰تعلیم و تعلّم نیازمند حوصله؛ نه بهانه برای تعطیلی
🔹آیتالله اشتهاردی رحمهالله:
«نکتهای که از داستان حضرت موسیٰ و حضرت خضر علیهماالسلام میتوان آموخت، این است که انسان، برای تعلیم و تعلّم حوصله داشته باشد. اگر استاد از او عصبانی شد، قهر نکند. فاضل دربندی صاحب اسرارالشهادة، جامع معقول و منقول بود. وقتی درس میخواند، بر استادش زیاد اشکال میکرد، تا جایی که استاد به او میگوید: از این به بعد راضی نیستم در درس من شرکت کنی و او را از کلاس بیرون میکند. مرحوم فاضل، روز بعد، پشت پنجره میایستد و از آنجا درس را دنبال میکند. این گونه درس خواندنها برای فهمیدن است؛ نه اینکه هر روز به بهانه مختلف، حلقه درس را قطع کند. درس خواندن و درس دادن، آداب و شرایط دارد.»
#منش_طلبگی
#سیره_علماء
💢کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
💢جدیّت در تحصیل؛ در بیانوسیره علماء💢
📌قسمت دوم
🔰جدیّت و پشتکار علمی از شرح أمثله تا اواخر عمر
🔹آیتالله مشکینی رحمهالله:
«برای دستیابی به قلههای رفیع موفقیت علمی و عملی، نباید کسالت و ضعف و سستی از خود نشان داد، بلکه تا آخرین درجهای که انسان میتواند، به آن برسد، باید با جدّیّت آن را دنبال کند و در این بُعد قناعت نکند.
یکی از علمای بزرگ مشهد، محضر آیت الله العظمی بروجردی رسید، با اینکه آقای بروجردی از لحاظ جسمانی، ضعیف و ناتوان شده بود، خطاب به آن عالم مشهدی فرمود: "از وقتی در بروجرد از منزل به مدرسه میرفتم و کتاب امثله میخواندم، تا کنون که اواخر عمر من است، همان روحیه جدّیّت و پشتکار درس خواندن در من وجود دارد؛ چنانچه حضرت أمیر علیهالسلام فرمودند: صَبَروا أیّاماً قصیرةً أعْقَبَتْهم راحةً طَویلَةً." »
#منش_طلبگی
#سیره_علماء
💢کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
💢جدیّت در تحصیل؛ دربیانوسیرهٔعلماء💢
📌قسمت سوم
🔰گذران طلبگی با نان خشک، آردنخودچی، برف و یخبندان
🔹آیتالله مجتهدی رحمهالله:
«زمانی که در قم طلبه بودیم، گاهی روزهای متعددی میشد که غذا نداشتیم. صبح که میشد، همحجرهایم میگفت: مقداری شکر و آردنخودچی رسیده است. ما به همان مقدار اکتفا میکردیم. نفری یک قاشق میخوردیم و به درس میرفتیم. ظهر که میشد، دوستم میگفت: مقداری نان خشک پیدا کردهام. نان را در آب ریخته و میخوردیم. حتی بعضی از رفقا و طلاب آن روز، بر اثر گرسنگی مریض شدند ولی چارهای نبود و ما تحمّل میکردیم و به کسی اظهار حاجت نمیکردیم. یک شب که برف میبارید، ناگهان از خواب پریدم، دیدم از لای در حجره، برف وارد حجره شده و وارد یقه من شده است. یک بار هم وقتی از خواب بیدار شدم، دیدم از شدت سرما، کوزه آب داخل حجره، یخ زده است. آن روزها، وسایل گرمکنندهٔ امروزی نبود لذا داخل حجره هم هوا بسیار سرد بود.»
#منش_طلبگی
#سیره_علماء
💢کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
💢هدف از تحصیل در سطوح حوزوی💢
🔹آموختن استدلالها و مبانی، هدفِ تحصیل در سطوح مقدّماتی و عالیه
🔰مقام معظم رهبری (مدّظلّهالعالی):
«ما میخواهیم کاری صورت گیرد که طلبه، وقتی به پای درس خارج _که اوّل شروعِ کار جدّی است؛ و الّا بقیّه، مقدّماتِ درس خارج است_ میرسد، اگر استاد در درس خارج، کلمهای گفت و اشارهای کرد، او گیج و گم نباشد؛ مسئله اصولی را بداند؛...ذهنش با استدلالها آشنا باشد و مبنای شیخ و آخوند را بداند. این، هدفِ آن طلبهای است که سطوح مقدّماتی و عالیه را میخواند.»
[۱۳۷۴/۰۹/۱۴]
#هدایت_تحصیلی
💢کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
💢تنافی طلبگی با تنپروری و تجملگرایی💢
با دو قبله در ره معبود نتوان زد قدم یا رضای دوست باید یا هوای خویشتن
🔰علامه حسن زاده آملی رحمهالله:
«طلبه معشوقش درس و کتاب و استاد است و محضر استاد...
"به هوس راست نیاید به تمنّی نشود کاندرین ره بسی خون جگر باید خورد"
باید با عزم و اراده و استقامت پیش رفت؛ با تنپروری و تجمّلات زندگی و پریشان خاطری نمیشود. امکان ندارد انسان بخواهد درس بخواند و دنبال آبادی و عمران دنیا باشد؛ این دو با هم جمع نمیشود.
جناب شیخالرئیس ابوعلی سینا در یکی از رسائل خود به نام رساله «سعادت» حدیثی را از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله نقل میکند: "إنّ الحکمة لَتنزّل من السماء فلاتدخل قلباً فیه همّ غدٍ"[حکمت از آسمان نازل میشود، امّا بر قلبی که در آن همّ و غصه فردا هست نازل نمیشود.]
نفس مطمئنّه علوم و معارف را میگیرد. نفس مضطربه به جائی نمیرسد. شخص پریشانخاطر، عالِم نمیشود. همّ واحد میخواهد. اصولاً تعقّل با تعلّق جمع نمیشود.
کتابهای تذکره را بخوانید. با شرح حال بزرگان آشنا شوید. ببینید که در راه معشوقشان که تحصیل علم و کمال است، مشتهیات نفسانی را زیر پا گذاشتند. این بود که شیخ طوسی شدند، علّامه حلّی شدند، محقّق طوسی شدند، فارابی شدند، ملّاصدرا شدند، صاحب جواهر شدند و …»
#منش_طلبگی
💢 کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
کارگروه علمی إحیاء
💢جدیّت در تحصیل؛ دربیانوسیرهٔعلماء💢 📌قسمت سوم 🔰گذران طلبگی با نان خشک، آردنخودچی، برف و یخبندان
💢جدیّت در تحصیل؛در بیانوسیرهٔعلماء💢
📌قسمت چهارم
🔰عرق از سر و صورتم میریخت
و خوشبخت بودم از این عرقها که میآید...
🔹آیت الله العظمی اراکی رضوان الله علیه:
«شوق در هر کاری باعث پیشرفت شخص در آن کار است. هر کسب باشد، فلاحت باشد، تجارت باشد، علم و هرچه باشد؛ اوّلین وسیلۀ پیشرفت کار شوق است.
مرحوم آقای آقا شیخ عبدالکریم میگفت: "زمانی که من طلبه بودم، در سرّمنرأی (سامراء) در مدرسه مرحوم آقا میرزا حسن شیرازی در طبقۀ فوقانی حجره داشتم. چون تابستان و هوا گرم بود، همه رفتند توی سرداب. تمام افرادی که سکنه مدرسه بودند در سرداب جمع شدند. من یکی تو بالاخانه ماندم. عرق از سروصورتم میریخت، لباسهایم را کنده بودم و یک لنگ بسته بودم تا گرما خیلی اثر نکند. در عین حال که عرق میریختم، مشغول فکر بودم. و خوشبخت بودم از این عرقها که میآید. یک مسألهای خیلی برایم مشکل شد، هرچه فکر کردم حل نشد، در عالم خواب بودم که حل شد." »
#منش_طلبگی
#سیره_علماء
💢کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
💢بررسی متد درسی اصیل حوزوی💢
📌پرونده هجدهم
🔴تقریر نویسی
🔰قسمت اول
🔸 چیستی:
در لغت به معنی «بیان و قول، شرح و تفصیل» آمده و در اصطلاح، «یکی از نظامهای آموزشی حوزههای علوم دینی است که طلاب در آن قدرت فراگیری بیشتری پیدا میکنند؛ بدین صورت که دانشپژوه، درس استاد را به قلم خود مینویسد.»
🔸 فوائد:
1⃣ کسب بعضی از مهارتهای مورد نیاز طلبه که متوقف است بر تقریر نویسی...از جمله:
الف_تمرین نگارش و دست به قلم شدن که ضعف در آن یکی از معضلات عالم طلبگی است. دانشپژوه میتواند با تقریر نویسی، در سایهسار بیانات استاد، اندیشه و واژگان و ساختار را از او بگیرد و از این رهگذر، توانایی پژوهش و نویسندگی در آن دانش را بهدست آورد.
ب_توانایی تبدیل افکار به نوشتار و آشنایی با زوایای عبارتپردازی در متون و منابع.
ج_تثبیت مطلب در ذهن.
د_استفاده از مطالب برای تدریس در آینده و إرتقاء سطح این مهارت در إلقاء مطالب به شاگردان.
ر_نگاشتن با پشتوانه مطالعه و تحقیق.
ز_تمرین دستهبندی مطلب و نگاه جامع به سیر یک مطلب از آغاز تا انتها.
2⃣ کسب جامعیت و تقویت مهارت استنباط و إرتقاء سطح علمی از آنچه صرفا در متن کتاب آمده است با توجه به ابعاد گوناگون مباحث متن، حاشیه، و مطالب پیرامونی.
3⃣ جلوگیری از فراموش شدن آرای صاحب نظران.
به عنوان نمونه، ناشناخته ماندن سیّد حیدر آملی رحمهالله، منتشر نشدن نوشتهها و ناپدید شدن برخی از آثار مهم ایشان، ناشی از نبودن شاگردان زبردست و پیروان اهل قلم، در اطراف ایشان بوده است.
💢 کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
💢بررسی متد درسی اصیل حوزوی💢
📌پرونده هجدهم
🔴 تقریر نویسی
🔰قسمت دوم
🔸تاریخچه:
🔻اصل تقریر نویسی از زمان رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله شروع شد.
برخی از صحابه به محضر ایشان عرض کردند:
"مجلس شما بسیار آموزنده است و از آن لذت فراوانی میبریم و وقتی از مجلس شما بیرون میرویم، تا آن وقت که این خاطرات و مواعظ اخلاقی در ذهن ما هست، از آن بهره میبریم، اما هنگامی که این مواعظ از ذهن ما میرود، دیگر فیضی نمیبریم."
وجود مبارک پیامبر صلّیاللهعلیهوآله فرمودند: «ٱستَعِن بیمینک» (یعنی از دست راست خود کمک بگیر و بنویس.)
🔻اما اصطلاح تقریر، از اواخر قرن دوازدهم هجری رایج شد و همچنان متداول است.
🔻محمدجواد عاملی صاحب مفتاح الکرامة (م ۱۲۲۶ه.ق) را اولین تقریر نویس دانستهاند که درس استادش سیّد محمّدمهدی بحرالعلوم را تقریر کرد.
🔻دوران شکوفایی تقریر نویسی:
از دوره شیخ انصاری تقریر نویسی گستره بیشتری پیدا کرد. تقریرات شاگرد او میرزا ابوالقاسم کلانترتهرانی صاحب مطارح الانظار بسیار معروف است.
🔻آراء میرزای شیرازی هم عمدتا با تقریرات شاگردانش معروف است. درشرح حال شاگردان شیخ و بعد میرزای شیرازی و آخوند خراسانی و صاحب عروه با صدها تقریرات آشنایی مییابیم که عمده آنها منتشر نشده است.
🔻در دوره میرزای نائینی و آقا ضیاء عراقی هم این سنت ادامه یافت و مهمترین درسهای اصول در دوره حاضر با عنایت به تقریرات شاگردان این دو استوار است.
🔻پس از رواج سنّت تقریرنویسی، کتابهای تقریر شدهٔ فراوانی در رشتههای مختلف نوشته شد که آقابزرگتهرانی در الذریعة از آنها یاد میکند.
💢 کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
💢بررسی متد درسی اصیل حوزوی💢
📌پرونده هجدهم
🔴 تقریر نویسی
🔰قسمت سوم
🔸 انواع روش نگارش تقریر:
اصطلاح تقریر نویسی در حوزههای علمیه در اصل مربوط به دوره خارج است که گاهی به دوره سطح نیز تعمیم داده میشود. تعریف و شیوه تقریر نویسی در دو دوره سطح و خارج متفاوت است:
🔻تقریر نویسی در دوره خارج:
پیادهسازی روشمند مطالب استاد، به ضمیمه ثبت تتبعات، تحقیقات و دیدگاههای مقرر در موارد لزوم.
🔻تقریر نویسی در دوره سطح:
تبیین مطالب کتاب درسی با بیانی دستهبندی شده، مختصر و مفید که برای غیر حاضرین در کلاس، قانع کننده باشد به همراه ثبت تتبعات، تحقیقات و کارورزیهای علمی مرتبط.
⤵️ اما به طور کلی برای نوشتن تقریر، چهار روش وجود دارد:
1⃣ نوشتن کامل درس و اصطلاحا واو به واو در همان جلسه درس:
طلبه هرآنچه استاد در درس می گوید را به طور کامل و به همان صورت گفتاری و عینا با کلمات استاد می نویسد.
2⃣ پیاده کردن مشروح درس بعد از کلاس:
درس استاد را گوش کرده و بعد از درس شروع به نوشتن آنچه فهمیدیم میکنیم. این روش یکی از بهترین و علمی ترین روش های تقریر نویسی است.
3⃣ نوشتن سرفصل مطالب در جلسه درس:
برخی فقط رئوس و سرفصل های مطالب را می نویسند. حال عده ای بعد از کلاس این سرفصل ها را شرح داده و بسط می دهند و برخی نیز به همان مطالب مهم و کلیدی اکتفا می کنند.
4⃣ نوشتن خلاصه درس بعد از کلاس:
می توان پس از گوش کردن و استماع کامل فرمایشات استاد در جلسه درس، خلاصه ای از درس را پیاده کرده و با کمک دیگر منابع مرتبط و حاشیه نویسی بر این خلاصه، تقریری کامل از درس ارائه دهیم.
💢 کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
💢بررسی متد درسی اصیل حوزوی💢
📌پرونده هجدهم
🔴 تقریر نویسی
🔰قسمت چهارم
🔸 هدف و روش تقریر نویسی:
🔻هدف و وظیفه طالب علوم دینی نه صرف انباشت مجموعه معلوماتی در علوم حوزی بلکه در کنار آن کسب مهارت استنباط، توجه به ابعاد مختلف یک مطلب و کارورزیهای علمی است که از آن با عنوان تحصیل روشمند و حرکت بر اساس منهج علمی صحیح، یاد میشود.
🔻شاکله اصلی تقریر، أعم از دسته بندی مطلب، تقدیم و تأخیر در طرح استدلالها و نوع بیان مطلب، همان مباحث مطرح شده توسط استاد است، که کار را برای مقرّر راحت میکند اما چگونگی عبارتپردازی در اختیار نویسنده است. لذا کلیات مطالب به عنوان استخوانبندی تقریر باید در کلاس یا بعدازکلاس نکته برداری شود و مابقی را بعدا تکمیل کرد سپس فصل بازسازی تقریرات فرا میرسد.
🔻عبارتپردازی در تقریر به اندازهای باشد که برای فهم مطلب توسط فرد غائب در کلاس کافی باشد، نه بیشتر نه کمتر.
🔻استناد سازی و یا تخریج علمی درس از مراحل مهم تقریر نویسی است که متاسفانه در حال حاضر رایج نیست. بسیاری از طلاب درس استاد را در سر درس می نویسند و شاید برای بازسازی آن وقت جدیدی نمیگذارند. مراد از بازسازی آن است که اگرچه استاد آدرس اقوال و روایات را داده است ولی طلبه خودش باید به منابع روایات واقوال درمنابع اصلی رجوع کند گاهی آنچه را که استاد گفته است می تواند تکمیل کند و گاهی در سند و متن و لغات آن نکاتی در خاتمه جزوه خود یادداشت کند. استناد سازی باعث میشود تا به منابع مورد نظر درس مراجعه داشته باشد.
آدرسها و ارجاعات در پاورقی اشاره شود.
💢 کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
💢بررسی متد درسی اصیل حوزوی💢
📌پرونده هجدهم
🔴 تقریر نویسی
🔰قسمت پنجم
🔸 تقریر نویسی در سیره و کلام بزرگان:
🔻آیت الله جوادی آملی در مقدمه کتاب الحج ، تقریرات درس آیت الله سید محمد محقق داماد اینطور نوشته اند:
«از اموری که به کمک توفیق، انجام دادم مقید ساختن و مکتوب کردن مطالبی بود که استاد در درس املاء و القا می کرد. این نوشتار بعد از آماده شدن و مشرف بودنِ قبل از درس است(پیش مطالعه) با توجه به عنایت خاص به ضبط مطالب و تحفظ نقد و تحلیل مطلب پس از درس موضوع(مطالعه پس ازدرس) حثّ و فحص علمی نیز جریان داشت تا چیزی از آثار علمی استاد که فرمودهاند فوت نشود و یا چیزی بیخود و بیهدف و زائد بر آن افزوده نشود تا حاصل آنچه از این دو رای و آرا بیان میکردند ضبط شود. این ثبت وضبط بعد از مناظره و گفتگو با استاد بود تا چیزی نوشته شود که حاصل و محصول بحث و نظر و بعد از تدبیر تام و غور و کنکاش عمیق باشد.» [ترجمه]
🔻میرزا حسن شیرازی به نوشته های شاگردانش اهمیت می داد و بهترین تقریر را در حضور دیگران معرفی می کرد. مثلاً، در یکی از دوره های تدریس خود، تقریرات میرزا حبیب اللّه مشهدی را بر دیگر تقریرات ترجیح داد و هنگام تدریس به آن تصریح کرد.
🔻آیت اللّه بروجردی نیز کسانی را که تقریرات خوبی داشتند، تمجید می کرد و به آنان هدیه می دادند. بر اثر تلاشهای وی، سنّت تقریرنویسی ــ که بر خلاف حوزه نجف در حوزه قم چندان مرسوم نبود ــ رایج شد.
💢 کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110
💢برتری حوزهعلمیه از دانشگاههای اروپا💢
_شما همان صدری هستید که اقتصادنا و فلسفتنا را نوشته؟
+بفرمایید تو، برادر.
مرد اینبار سلام کاملی داد و با تعجب وارد شدو روبهروی او نشست. خودش را معرفی کرد: دکتر محمد شوقی فنجری، استاد اقتصاد دانشگاههای مصر .
محمدباقر، نام او را بین نامههایی که به دستش رسیده بود، بهخاطر داشت.
او بعد از خواندن هرکدام از کتابهای اقتصادنا و فلسفتنا و اسس المنطقیة للاستقراء، برای ابراز احساسش به نویسندهٔ کتاب، نوشته بود و تبریک و شگفتی خود را به او رسانده بود.
دکتر گفت: "من برای شرکت در کنفرانسی به عراق آمده بودم. به این فکر افتادم حالا که بغداد آمدهام، از این فرصت برای ملاقات با شما استفاده کنم...به خاطر لذتی که از کتابهای او نصیبش شده بود، تشکر کرد و گفت: خودش و تعدادی از استادان دانشگاه، این کتاب را خوانده و استفاده کردهاند.
از «روژه گارودی» نام برد که مشتاق زیارت اوست.
سپس از محمدباقر پرسید: "شما کدام دانشگاه درس خواندهاید؟"
محمدباقر لبخندی زد و جواب داد: "در دانشگاه درس نخواندهام؛ نه در عراق و در جای دیگر."
_پس کجا درس خواندهاید؟
+در مسجد. اینجا در نجف، طلبهها در مسجد درس میخوانند.
_اگر اینطور باشد، بهخدا قسم، مساجد نجف، از دانشگاههای اروپا برترند.
📚برشی از کتاب «نا»
#افتخارات_حوزه_علمیه
💢کارگروه علمی إحیاء🔻
@SWG_EHYA110