📚 کتابِ #تاریخ_عقائد_اقتصادی [دادگر]، فصل چهارم، بخش دوم
🔰 تحولاتی چون؛ ظهور عقائد #لسفر و بروز #انقلاب_صنعتی، ناکارآمدی هایی که در اندیشه ی اقتصادیِ سوداگرایان [مرکانتیلیست‌ها] وجود داشت و بعضا نگاه های فلسفی، اجتماعی و اقتصادی برخی فیلسوفان و متفکران، موجب شکل گیری #مکتب_فیزیوکراسی [طبیعی گرایان] در آستانه سال ۱۷۵۶ م گردید و تا سال ۱۷۷۶ ادامه یافت. اندیشمندان برجسته ی این مکتب، اشخاصی چون #فرانسیس_کنه و #رابرت_تورگو می باشند.
🔰 اجمالا برخی ویژگی ها و اندیشه های #مکتب_فیزیوکراسی را بیان می کنیم.
1️⃣ یکی از پایه های اساسیِ فیزیوکراتها، #قانون_طبیعی بود. طبق این قانون، جهانِ انسانی تحتِ هدایتِ قوانینی مشابه قوانینِ هدایت کننده جهانِ فیزیکی هستند. لازمه ی پذیرش این عقیده این بود که؛ فعالیت های بشر باید هماهنگ با قوانین یاد شده باشد. برای مثال در بعد اقتصادی، حق طبیعی انسان ها این بود که از نتیجه #کارِ خود، به شرطِ رعایت حقوق دیگران، بهره ببرند. #دولت در چارچوبِ قانون طبیعی، تنها می تواند جهت حفظ آزادی قراردادها و حمایت از جان و مال شهروندان حضور داشته باشد. از اینرو عقیده لسفر هم با قانون طبیعی سازگار بود.
2️⃣ از دیگر عقائد ایشان، اهمیتِ #انباشت_سرمایه، مولد بودنِ بخش کشاورزی و تا حدودی بخش معدن است. خنثی بودنِ بخش‌های صنعت و خدمات از دیگر عقائد آنان می باشد. به نظر ایشان، بخشِ کشاورزی است که می تواند #مازاد_تولید ایجاد کند. از اینرو ایشان عقیده دارند، تنها صاحبانِ محصولاتِ کشاورزی باید #مالیات بپردازند. فیزیوکرات ها، با توجه به نگاه کل گرایانه ای که داشتند، در واقع می توانند اولین بنیان گذارانِ #اقتصاد_کلان نیز به حساب آیند. جدول معروفِ #داده_ستانده لئونتیف، بر اساس جدولِ #دکتر_کنه، اقتصاددان فیزیوکرات مدون شده است.
3️⃣ فرانسیس کنه به عنوان یکی از دو متفکر برجسته ی #فیزیوکراسی، پزشکی بود که به عنوان بنیان گذار این مکتب معروف شده است. تلاش وی برای توسعه کشاورزی و طراحی تابلوی اقتصادي و یا جدول اقتصادي کنه، باعث شهرت وی در اقتصاد شد. این تابلو را به عنوان اولین جدول #داده_ستانده در اقتصاد می شناسند. او در این تابلو نشان داده است که تنها کشاورزی مولد است و باعثِ ایجادِ ارزش افزوده مثبت می شود.
4️⃣ از دیگر چهره های برجسته ی فیزیوکراتها #رابرت_تورگو است. او معتقد بود، دخالت های #دولت و #پارلمان در امور اقتصادی باید به کمترین سطح ممکن برسد. به نظر وی نیروهای بازار می توانند به طور خودکار، تعادل اقتصاد را تأمین کنند. لذا وی تأثیر فراوانی بر اندیشه ی اقتصادی آدام اسمیت داشته است. علاوه بر این یکی از نقش های کلیدیِ تورگو در اقتصاد سیاسی، تبیینِ #قانون_بازدهی_نزولی است. وی این قانون را برای ارزیابی زمین کشاورزی به کار می برد.
🔰 در پایان این فصل باید گفت: اندیشه ی فیزیوکرات ها، نوعی نقادی نسبت به اندیشه سوداگرایان بود. البته هر دو مکتبِ "سوداگرایی و فیزیوکراسی" نقاط ضعف و قوت خود را داشتند و در مباحثِ خود دچارِ افراط و تفریط هایی بودند. لکن این دو اندیشه در حوزه ی اقتصاد، موجباتِ شکل گیریِ #مکتب_کلاسیک را مهیا نمود که در فصل پنجم به آن خواهیم پرداخت.
💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇
🆔️ @taammolatenazari
✅️ #مکتب_کلاسیک؛ اندیشه های اقتصادی #جان_استوارت_میل
1️⃣ استوارت میل [۱۸۰۶- ۱۸۷۳] از مشهورترین اقتصاددانانِ کلاسیک است. صاحب نظرانِ تاریخ عقائد اقتصادی، از استوارت میل، ریچارد جونز و سنیور به عنوانِ اقتصاددانانِ #حلقه_گذار نام می برند. به این معنا که تأثیر اندیشه ایشان، بین دوره ی اقتصاد سنتی (کلاسیک) و اقتصاد مدرنِ آخر قرن نوزدهم میلادی (نئوکلاسیک) قرار دارد.
2️⃣ استوارت میل اندیشمندی چندبُعدی است؛ زیرا او هم در منطق و فلسفه نظریه پردازی برجسته بود و هم در امور سیاسی و اقتصادی. سال ها کتابِ "اصول اقتصاد سیاسی" وی اصلی ترین کتاب درسی بود. ضمنا او ادیب و خطیب هم بود. در مقابلِ اسمیت که اندیشه ی #لسفر را به این دلیل که رفاه مادی را به حداکثر می رساند، مورد تأیید قرار می دهد، میل معتقد است؛ اندیشه ی لسفر به این خاطر مطلوب است که بیشترین آزادیِ فردی را به ارمغان می آورد. میل همچنین موافق سیاست گذاری های جمعیتی مالتوس هم بود و معیارهای سیاست گذاری را بر مبنای آن مورد ارزیابی قرار می دهد. در عین حال استوارت میل به آموزه های سوسیالیستی در اقتصاد نیز علاقه مند بوده است.
3️⃣ دو نقطه نظر اساسی از استوارت میل شایسته ی توجه بیشتر است: #عقلانیت و #اصالت_انسان. به این صورت که میل برخی از فرض های مطلوب گرایان را رد می کند. یکی از این فرض ها، عقلانیت ابزاری است. وی تأکید می کند که عقلانیت را نمی توان تماما به منفعت شخصی و جستجو برای حداکثر لذت تحویل برد. همچنین میل این دیدگاه مطلوبیت گرایان را که فرد همواره بهترین قاضی و تنها قاضی برای تشخیص منافع خود است، رد می کند. به نظر میل افزایش منافع و لذت های فردی، به همراه افزایش منافع و لذت های دیگران نیز قابل دستیابی است. وی عقیده دارد که فرد تا جایی که زیانی به آزادی دیگری نرساند، آزاد است. میل همانند جان لاک و بر اساس قانون طبیعی عقیده داشت که؛ هر فرد باید صاحب و مالکِ اموال و دارایی هایی باشد که نتیجه ی دسترنج خودش است. او در عین حال معتقد بود که از این حق مالکیت شخصی، سوء استفاده های زیادی شده که باعث شده توزیع درآمدها و ثروت ها ناعادلانه شود. از این جهت، به نظر او #دخالت_دولت برای رفع این بی عدالتی ها مناسب است.
4️⃣ همچنین معروف است که استوارت میل اولین اقتصاددانی است که به مطالعه و بررسیِ #روش_مطالعه_اقتصاد پرداخته است. در این رابطه وی به بررسی این سؤال می پردازد که؛ آیا علوم اجتماعی، علوم رفتاری و علوم اخلاقی- مثل اقتصاد، همانند علوم طبیعی اند یا خیر؟ سپس پاسخ می دهد که؛ چون امکان انجام آزمایش های کنترل شده خارج از قلمرو علوم طبیعی، وجود ندارد، بنابراین، بین علوم اجتماعی مانند اقتصاد و علوم طبیعی، از جهت روش، تفاوت اساسی وجود دارد.
5️⃣ همچنین مشهور است که؛ اولین بحث های زیرساختیِ نظریه ی تجارتِ بین المللِ #هکشر_اوهلن، چندین دهه قبل، توسط میل بیان شده است. آنجا که تصریح می کند: یک کشور کالایی را صادر می کند که به طور نسبی هزینه ی کمتری دربر دارد. او همچنین در مخالفت با قانون #سه؛ که ادعا می کند، در اقتصاد مشکلِ #مازاد_تولید وجود ندارد می گوید: در بسیاری از کالاهای تولیدی، مازاد تولید مشکل اساسی است. ضمنا #سود از نظر وی پاداشِ ریسک و عدم مصرفِ سرمایه در زمان حال شمرده می شود.
@taammolatenazari