کلمات خانواده : به کلمه هایی می گویند که از یک ریشه گرفته شده باشند و حروف اصلی آن کلمه در کلمه های هم خانواده اش به ترتیب پشت سر هم بیاید. هم چنین کلمه های هم خانواده از نظر معنی نیز به هم نزدیک هستند. ( ج م ع) جامع - مجموع - جمع - اجماع - جمیع - تجمیع - تجمع - جامعه - جمعه - جماعت ( س ج د) ساجد - سجده - سجود - سجاد - مسجد - مساجد ( ن ظ م) ناظم - منظوم - نظم - تنظیم - منظم - نظام ( ع ل م ) عالم - معلوم - علم - اعلام - علیم - تعلیم - معلم ( ع م ل ) عامل - معمول - عمل - اعمال - معامله - تعامل - اعمال - عوامل - عملیات ( د ر س ) تدریس - مدرس - مدرسه - دروس - درس تحقیق - حقیقت - محقق - حقوق - حق مراجعه - مرجع - راجع - ارجاع - ترجیع - رجوع راضی- رضا - رضایت - مرتضی - رضی مشاور - مشورت - شورا - شور - مشاوره مقصد - مقصود - مقاصد - قصد - اقتصاد - قاصد تعرض - تعریض - اعتراض - معترض - عرض - عروض معارف - تعریف - عارف - معروف - عرفا - عرفه - معرف شهید - شهادت - شهدا - مشهد - شهد ضعیف - ضعف - تضعیف - مستضعف - ضعفا - مضاعف ناصر - منصور - نصیر - انصار - نصرت جاهل - مجهول - جهالت - جهل شاعر - شاعره - مشاعره - شعار - شعر - شعور - شعرا قدس - مقدس - قداست - تقدیس حضور - حاضر - حضار - حضرت - محضر - احضار شریف - مشرف - اشرف - شرافت - تشریف عظیم - اعظم - عظمت - عظمی - معظم - عظیمه ساکت - سکوت اکرم - کریم - کرامت - مکرمه - تکریم کتاب - کاتب - مکتوب - کتب - مکتب لفظ - تلفظ - الفاظ عزت - عزیز - عز - معزز ظاهر - مظهر - ظهور - مظاهر - اظهار - ظواهر محبت - حبیب - محبوب - حب مثل - امثال - مثال قطع - مقطع - قاطع - قطعه حفظ - حافظ - حفاظت - محفوظ - محافظت - حفاظ - محافظ - حافظه - حافظیه اعتدال - معتدل - تعدیل - متعادل - معدل - عدل - عدالت صادق - مصدق - صداقت - تصدیق - صدق - مصادیق - صدقه 1- کدام دو کلمه با یک دیگر، هم خانواده هستند؟ الف) اهتمام و همت ب) تحریر و حرارت ج) مسافر و فرسوده د) اسرا و سران 2- کدام گروه از کلمه های زیر، هم خانواده هستند؟ الف) اسراف، سفره، سفر ب) حس، حواس، احساس ج) معالجه، مجموع، جمعیت د) اوایل، ابتدا، آغاز 3- کدام دسته از کلمه های زیر ، با یک دیگر هم خانواده نیستند؟ الف) شاعر، شعرا، شعر ب) معروف، معرف، عارف ج) شهادت، شهرت، شهدا د) مقدس، قدس، قداست توجه :در زبان فارسی باید بن ماضی و بن مضارع را ملاک هم خانواده بودن قرار داد کلماتی که بن ماضی و بن مضارع آن ها یکسان هستند هم خانواده هستند . مانند :روان /رفتار/روش/رفته /رونده بن ماضی (زمان گذشته)این کلمه ها (رفت)است بن مضارع(زمان حال و فعل امر ) آن ها (رو)می باشد.و هر دو از مصدر ((رفتن ))ساخته شده اند. مثال :کلمه های دیدار/بینا /بینش /بیننده /بینش/دیده /بیننده هم خانواده هستنذ|چون بن ماضی ((دید))و بن مضارع((بین))در این کلمه ها یکسان است و از مصدر(( دیدن))ساخته شده است از شرایط هم خانواده بودن این است که حروف اصلی در کلمات مشابه باشند . لطفا نگویید سه حرف اصلی .چون بعضی جاها دچار استثنا میشوید و پاسخ گویی برای بچه ها سخته. مثل کلمه خط که با خطوط هم خانواده است. حق که با محقق و حقوق و حقیقت م خانواده است. البته که این سه حرف اصلی در حق .... ح ،ق،ق است و در خط ...‌خ،ط،ط ...اما دانش آموز فقط دو حرف میبینه. شرط بعدی علاوه بر داشتن حروف شیبه به هم این است که ترتیب حروف در کلمات هم خانواده رعایت شود. مثلا... علم و عمل ... دارای حروف مشابه هستند اما ترتیب رعایت نشده. شرط سوم داشتن معنی شبیه هم است. اگر دو شرط بالا رعایت شود و کلمات از نظر معنی مشابه نباشند هم خانواده نیستند. حاکم و حکیم شرط اول و دوم رو دارند اما حکیم از ریشه حکما و به معنی دانایی است .با حکمت و حکما هم خانواده است. حاکم از ریشه حکم با کلمات محکوم ،حکم،محاکمه،حکومت،محکمه، تحکم،احکام هم خانواده است.

🔶علائم نگارشی 1⃣ نقطه (·) ⬅️ در پایان همه‌ی جمله‌ها به جز جمله‌های پرسشی و تعجبی. مثال: هوا ابری است. شاید درک این مسئله دشوار باشد. ⬅️ پس از هر حرفی که به صورت نشانه ی اختصار به کار رفته باشد. مثال: ابن‌سینا متولد سال 428 ه. ش 2⃣ ویرگول (،) ⬅️ میان عبارت‌ها یا جمله‌های غیر مستقل که در مجموع جمله‌ی کاملی را تشکیل می‌دهند. مثال: او با تلاش بسیار، به مقصود رسید. ⬅️ پس از منادا  مثال: خدایا، مرا عفو کن. ⬅️ هرجا کلمه یا عبارتی به عنوان توضیح، در ضمن جمله یا عبارتی دیگر آورده شود. مثال: سهراب سپهری، شاعر معاصر ، به نقاشی علاقه ی فراوان داشت. همان جا، زیر آن درخت ، نشسته بودم. ⬅️ بین چند کلمه که اسناد واحدی باشد. مثال : فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ از بزرگان شعر فارسی هستند . ⬅️ بین دو کلمه که ممکن است خواننده آن ها را با کسره‌ی اضافه بخوانند. مثال: پدر، حسن را سرزنش کرد. ⬅️ به جای مکث کوتاه در جمله مثال: اگر شب‌ها همه قدر بودی، شب قدر بی قدر بودی. 3⃣ دو نقطه (:) ⬅️ قبل از نقل قول مثال: صاحب نظران آموزشی می‌گویند: شرط درست نوشتن، درست فهمیدن است. ⬅️ هنگام شمردن اجزای یک چیز مثال: آثار جلال آل احمد عبارتند از: مدیر مدرسه، سه تار و ... . ⬅️ جلوی کلماتی که می‌خواهیم آن‌ها را معنی کنیم. مثال: نغز: دل‌کش 4⃣ علامت سوال (؟) ⬅️ در پایان جمله های پرسشی مثال: آیا تا کنون کتاب گلستان سعدی را خوانده‌ای؟ ⬅️ برای نشان دادن مفهوم تردید یا استهزا ( مسخره کردن ) مثال: وفات حافظ در سال 721 (؟) اتفاق افتاد . او نابغه (؟) است . 5⃣ علامت تعجب ( ! ) ⬅️ در پایان جمله های تعجبی و عاطفی مثال : عجب روزگاری است! ⬅️ پس از اصوات مثال : هان! ای دل عبرت بین 6⃣ گیومه ((     )) ⬅️ سخنی که به طور غیر مستقیم از جایی یا کسی نقل می‌شود. مثال : پیامبر فرمودند: ((طلب دانش بر هر مسلمانی واجب است)) . ⬅️ اسامی و عناوین و اصطلاحات علمی یا فنی (فقط بار اول) مثال: ((صور خیال)) از اجزای اصلی شعر است . 7⃣ نقطه ویرگول ( ؛ ) ⬅️ برای جدا کردن جمله هایی که از جهت ساختمان و مفهوم مستقل به نظر می رسند ولی در یک عبارت طولانی، با یکدیگر بستگی معنایی دارند. مثال: دانش‌آموز باید درس بخواند؛ منظم باشد و به سخنان معلم گوش دهد . ⬅️ در بیان توضیح و مثال پیش از کلمه های "مثلا" ، "فرضا " ، "یعنی" و ... مثال : هنگام نگارش باید خوب دید ؛ یعنی دقت داشت و هوشیار بود .🔶علائم نگارشی 1⃣ نقطه (·) ⬅️ در پایان همه‌ی جمله‌ها به جز جمله‌های پرسشی و تعجبی. مثال: هوا ابری است. شاید درک این مسئله دشوار باشد. ⬅️ پس از هر حرفی که به صورت نشانه ی اختصار به کار رفته باشد. مثال: ابن‌سینا متولد سال 428 ه. ش 2⃣ ویرگول (،) ⬅️ میان عبارت‌ها یا جمله‌های غیر مستقل که در مجموع جمله‌ی کاملی را تشکیل می‌دهند. مثال: او با تلاش بسیار، به مقصود رسید. ⬅️ پس از منادا  مثال: خدایا، مرا عفو کن. ⬅️ هرجا کلمه یا عبارتی به عنوان توضیح، در ضمن جمله یا عبارتی دیگر آورده شود. مثال: سهراب سپهری، شاعر معاصر ، به نقاشی علاقه ی فراوان داشت. همان جا، زیر آن درخت ، نشسته بودم. ⬅️ بین چند کلمه که اسناد واحدی باشد. مثال : فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ از بزرگان شعر فارسی هستند . ⬅️ بین دو کلمه که ممکن است خواننده آن ها را با کسره‌ی اضافه بخوانند. مثال: پدر، حسن را سرزنش کرد. ⬅️ به جای مکث کوتاه در جمله مثال: اگر شب‌ها همه قدر بودی، شب قدر بی قدر بودی. 3⃣ دو نقطه (:) ⬅️ قبل از نقل قول مثال: صاحب نظران آموزشی می‌گویند: شرط درست نوشتن، درست فهمیدن است. ⬅️ هنگام شمردن اجزای یک چیز مثال: آثار جلال آل احمد عبارتند از: مدیر مدرسه، سه تار و ... . ⬅️ جلوی کلماتی که می‌خواهیم آن‌ها را معنی کنیم. مثال: نغز: دل‌کش 4⃣ علامت سوال (؟) ⬅️ در پایان جمله های پرسشی مثال: آیا تا کنون کتاب گلستان سعدی را خوانده‌ای؟ ⬅️ برای نشان دادن مفهوم تردید یا استهزا ( مسخره کردن ) مثال: وفات حافظ در سال 721 (؟) اتفاق افتاد . او نابغه (؟) است . 5⃣ علامت تعجب ( ! ) ⬅️ در پایان جمله های تعجبی و عاطفی مثال : عجب روزگاری است! ⬅️ پس از اصوات مثال : هان! ای دل عبرت بین 6⃣ گیومه ((     )) ⬅️ سخنی که به طور غیر مستقیم از جایی یا کسی نقل می‌شود. مثال : پیامبر فرمودند: ((طلب دانش بر هر مسلمانی واجب است)) . ⬅️ اسامی و عناوین و اصطلاحات علمی یا فنی (فقط بار اول) مثال: ((صور خیال)) از اجزای اصلی شعر است . 7⃣ نقطه ویرگول ( ؛ ) ⬅️ برای جدا کردن جمله هایی که از جهت ساختمان و مفهوم مستقل به نظر می رسند ولی در یک عبارت طولانی، با یکدیگر بستگی معنایی دارند.

مثال: دانش‌آموز باید درس بخواند؛ منظم باشد و به سخنان معلم گوش دهد . ⬅️ در بیان توضیح و مثال پیش از کلمه های "مثلا" ، "فرضا " ، "یعنی" و ... مثال : هنگام نگارش باید خوب دید ؛ یعنی دقت داشت و هوشیار بود .