"تفسیر نور (محسن قرائتی)
هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَ الْقَمَرَ نُوراً وَ قَدَّرَهُ مَنازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَ الْحِسابَ ما خَلَقَ اللَّهُ ذلِكَ إِلَّا بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ «5»
اوست كه خورشيد را درخشنده و ماه را تابان قرار داد و براى حركتِ ماه منزلگاههايى قرار داد تا شمارهى سالها و حساب را بدانيد. خداوند اينها را جز بر اساس حقّ نيافريده است. خداوند آيات را براى آنان كه (مىخواهند) بدانند، به تفصيل بيان مىكند.
نکته ها
در قرآن، براى خورشيد كلماتى همچون «سراج» و «ضِياءً» به كار رفته كه به معناى نور شديد و قوى است، و در مورد ماه، كلمات «نور» و «منير»، كه نور ضعيف را هم شامل
جلد 3 - صفحه 540
مىشود آمده است.
البتّه اگر «ضِياءً» را جمع «ضوء» بگيريم، ممكن است اشاره به اين باشد كه خورشيد داراى نورهاى گوناگونى است. «1»
مراد از «تفصيل آيات»، شايد گسترش در خلقت باشد، يعنى دست خدا در آفرينش هستى باز است و گسترش خلقت براى اهل فهم، روشن است. «2»
همان گونه كه خداوند حكيم براى شمارش سال، در آسمانها نشانهگذارى كرده است، براى هدايت مردم نيز در زمين رسولان و هاديانى قرار داده است، زيرا نياز بشر به ارشاد، مهمتر از نياز او به تعداد سالهاست. «3»
پیام ها
1- در حركت كرات آسمانى و تعيين مدار آنها، به نيازهاى انسان توجّه شده است. «لِتَعْلَمُوا»
2- نظم و ترتيب در حركت ماه، يك تقويم طبيعى، عمومى و هميشگى را بوجود آورده است. لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ ... (از تغيير شكل ماه، مىتوان روزشمارى كرد)
3- معيار محاسبات در امور شرعى، سال وماه قمرى است. لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَ ...
4- عدد، آمار وحساب، در زندگى انسان نقش مهمّى دارد. «لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَ الْحِسابَ»
5- آفرينش، بيهوده نيست، بلكه بر اساس حقّ است. «بِالْحَقِّ»
6- از شيوههاى تعليم و تربيت، روشن وباز كردن مطالب است، نه كلّى گويى. «يُفَصِّلُ الْآياتِ»
7- پى بردن به رازهاى آفرينش، نيازمند فكر و تعليم است. «لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ»
«1». تفسير راهنما.
«2». تفسير الميزان.
«3». تفسير روحالمعانى.
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 541"
#تفسیر_سوره_یونس_آیه_۵_جز۱۱
#سوره_مبارکه_یونس
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6Asتلگرام
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّ فِي اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ ما خَلَقَ اللَّهُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَّقُونَ «6»
همانا در رفت و آمد (واختلاف) شب و روز و در آنچه خداوند در آسمانها و زمين آفريده است، براى مردم پرهيزكار نشانههايى (بزرگ) است.
نکته ها
در آيهى قبل، نشانههاى الهى و تفصيل آيات، براى دانشمندان بيان شده بود، «لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ» و در اين آيه، براى اهل تقوا «لِقَوْمٍ يَتَّقُونَ»، نتيجه آنكه كسانى كاميابند كه هم بدانند و هم پروا پيشه و متّقى باشند، وگرنه متقيّن ناآگاه و يا دانشمندان گناهكار، از آياتِ الهى بهرهى كافى نمىبرند.
«اخْتِلافِ» هم به معناى رفت و آمد و هم به معناى تفاوت است.
شب و روز از جهاتى با هم اختلاف دارند:
الف: جايگزينى نسبت به يكديگر. «1»
ب: شب براى آرامش و روز براى تلاش. «2»
ج: كاهش و ازدياد ساعات آنها در فصول مختلف سال.
د: تغيير ساعات آنها در مناطق مختلف جهان.
سؤال: چرا گروهى از دانشمندان منكر خدايند؟
پاسخ: علم به تنهايى كافى نيست، بلكه نگاهها بايد از صاحبانِ هدف وانگيزه و برخاسته از انسانهايى باشد كه در پى دريافت حقّ وحقيقت باشند. «لِقَوْمٍ يَتَّقُونَ»
پیام ها
1- تمام هستى در حال تغيير و تغيّر است. إِنَّ فِي اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ ...
2- از كنار پديدهها، به سادگى نگذريم. ما خَلَقَ اللَّهُ .... لَآياتٍ
«1». «فمحونا آية اليل وجعلنا آية النهار» اسراء، 12.
«2». «وَ جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِباساً وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشاً» نبأ، 10.
جلد 3 - صفحه 542
3- گناه و آلودگى، در شناخت، تشخيص وتحليل انسان اثر منفى دارد. «لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَّقُونَ» (تقوا، وسيلهى بينش صحيح در هستى است)"
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذِينَ هُمْ عَنْ آياتِنا غافِلُونَ «7»
قطعاً آنان كه به ديدار ما (و دريافت نعمتهاى اخروى) اميد ندارند و (تنها) به زندگى دنيادل خوش كردهاند و به آن آرام گرفته وتكيه مىكنند و نيز كسانى كه از نشانههاى (قدرت) ما غافلند.
أُولئِكَ مَأْواهُمُ النَّارُ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ «8»
آنان به خاطر آنچه كه عمل مىكردند، جايگاهشان آتش است.
نکته ها
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «مَن احبّ لقاء اللَّه احبّ اللَّهُ لقائه»، هر كس ديدار خدا را دوست بدارد، خداوند نيز ملاقات با او را دوست دارد. «1» و در آيهى آخر سورهى كهف مىخوانيم:
«فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً» معتقدان به قيامت و ديدار پروردگار، بايد عمل صالح انجام دهند.
پیام ها
1- اميد و يأس، در اصلاح و افساد انسان، نقش مؤثّرى دارد. «لا يَرْجُونَ لِقاءَنا»
2- انسان، هر چه بيشتر از قيامت غافل و مأيوس شود، دنياگراتر مىشود. پس معتقدان به قيامت نبايد دنياگرا باشند. «لا يَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا»
3- اطمينان واقعى تنها با ياد خداست و دنيا، آرامبخش كاذب آن هم براى غافلان است. «اطْمَأَنُّوا بِها ... غافِلُونَ»
«1». تفسير فرقان.
جلد 3 - صفحه 543
4- عوامل دوزخى شدن عبارت است از:
الف: انكار معاد و پاداشهاى اخروى. «لا يَرْجُونَ لِقاءَنا»
ب: راضى شدن به دنياى زودگذر. «رَضُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا»
ج: غفلت از آيات الهى. «هُمْ عَنْ آياتِنا غافِلُونَ»
د: عملكرد ناپسند. «بِما كانُوا يَكْسِبُونَ»
5- جهنّم، دستآورد خود انسان است. «بِما كانُوا يَكْسِبُونَ»"
#تفسیر_سوره_یونس_آیه_۷_۸جز۱۱
#سوره_مبارکه_یونس
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6Asتلگرام
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمانِهِمْ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ «9»
به يقين آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادهاند، پروردگارشان آنان را به خاطر ايمانشان هدايت مىكند. و در باغهاى پرنعمت كه نهرها از زير پايشان جارى است اقامت دارند.
نکته ها
در حديث آمده است: انسان چون از قبرش در قيامت بر مىخيزد، عمل صالحش به صورتى نورانى نزد او مجسّم شده، او را به بهشت هدايت مىكند. «1»
هدايت الهى، جريانى مداوم است. هرلحظه بر هدايت مؤمنان مىافزايد و آنان را از پرتگاهها حفظ مىكند ودر بنبستِ دنيا راهى به رويشان باز مىكند: «يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً» «2»، راه را برايشان نمايان مىكند: «نُوراً يَمْشِي بِهِ» «3»، گره از كارشان مىگشايد: «أَصْلَحَ بالَهُمْ» «4»، همه جا كفايتشان مىكند: «فَهُوَ حَسْبُهُ» «5» و در قيامت هم به بهشت رهنمونشان مىكند: «يَسْعى نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ» «6»
همهى اين هدايتها از مفهوم كلّىِ «يَهْدِيهِمْ» بر مىآيد، كه مورد آن را مشخّص نفرموده است تا شامل همهى اينها بشود.
«1». تفسير نمونه.
«2». طلاق، 2.
«3». انعام، 122.
«4». محمّد، 2.
«5». طلاق، 3.
«6». حديد، 12.
جلد 3 - صفحه 544
پیام ها
1- ايمان، از عمل جدا نيست. «آمَنُوا وَ عَمِلُوا»
2- گرچه مؤمن هدايت يافته است، ولى همواره نيازمند هدايت الهى است. «1» «يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ»
3- زمينهى هدايت الهى را بايد خود ايجاد كنيم. «يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمانِهِمْ»
4- در مقايسه بين ايمان و عمل، ايمان محور است. «يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمانِهِمْ» و نفرمود: «بايمانهم و عملهم»
5- هدايت خدا نسبت به مؤمنان، مطلق وفراگير است. «يَهْدِيهِمْ» مطلق است.
6- ربوبيّت خداوند، سبب دستگيرى دائمى او از مؤمنان است. «يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ»
7- نهرهاى بهشتى، نه تنها از زير درختان، بلكه از زير خانههاى بهشتى نيز جارى است. «مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ»
«1». حتّى رسول خدا صلى الله عليه و آله و امامان معصوم عليهم السلام نيز همواره مىگفتند: «اهدنا الصراط المستقيم»"
#تفسیر_سوره_یونس_آیه_۹جز۱۱
#سوره_مبارکه_یونس
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6Asتلگرام
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
دَعْواهُمْ فِيها سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ وَ تَحِيَّتُهُمْ فِيها سَلامٌ وَ آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ «10»
دعا و نيايش آنان در بهشت، «سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ» (خدايا تو پاك و منزّهى) است و درودشان در آنجا سلام است و پايان نيايش آنان، «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ» (سپاس و ستايش مخصوص خداست) مىباشد.
نکته ها
«سَلامٌ»، كلام اهل بهشت است و در بهشت، سلام فضاى همه جا را پر مىكند: سلام از سوى خداوند، «سَلامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ» «2»، سلام از سوى فرشتگان «سَلامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ» «3»، و سلام از سوى بهشتيان نسبت به هم. «4» «إِلَّا قِيلًا سَلاماً سَلاماً» «5»
«2». يس، 58.
«3». زمر، 73.
«4». تفسير مراغى.
«5». واقعه، 26.
جلد 3 - صفحه 545
«الْحَمْدُ لِلَّهِ»، كلام انبيا و اولياست. حضرت نوح عليه السلام پس از نجات از قوم ظالم، «الْحَمْدُ لِلَّهِ» گفت، «1» و ابراهيم عليه السلام نيز خدا را حمد كرد كه در سنّ پيرى اسماعيل واسحاق را به او بخشيده است. «2» «الْحَمْدُ لِلَّهِ» سخن مؤمنان «3» و كلام بهشتيان است.
در حديث آمده است: اهل بهشت با كلمهى «سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ» مسئولان پذيرايى را صدا مىزنند، آنان نيز فورى حاضر شده، خواستهى اهل بهشت را تأمين مىكنند. «4»
در حديث است: هرگاه بندهاى مشغول تمجيد خدا باشد و از درخواست حوائج خود از او غافل شود، خداوند بيش از آنچه با دعا كردن به او مىداد، عطا مىكند. «5»
پیام ها
1- ياد خدا تنها در دنيا نيست، آخرت هم جاى ذكر الهى است. «سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ»
2- انسان به جايى مىرسد كه دعا و خواستهاش هم تمجيد پروردگار مىشود. «دَعْواهُمْ فِيها سُبْحانَكَ» و اين تسبيح و تمجيد آنان را كامياب مىسازد.
3- مؤمنان، در برابر صفات الهى مىگويند: «سُبْحانَكَ»، در برابر ساير مؤمنان مىگويند: «سَلامٌ» و در مقابل كاميابى از نعمتهاى الهى مىگويند: «الْحَمْدُ لِلَّهِ»
4- مؤمن، عاشق خداست. بهشت و لذّتهاى بهشتى هم او را از ياد محبوب باز نمىدارد، بلكه در همه چيز، لطف و قدرت خدا را مىبيند. «سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ، الْحَمْدُ لِلَّهِ»
5- آغاز سخن مؤمنان با «سُبْحانَ اللَّهِ» و پايان آن با «الْحَمْدُ لِلَّهِ» مىباشد. (از عبارت «آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ» استفاده مىشود كه اوّل سخن آنان «سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ» است.)"
#تفسیر_سوره_یونس_آیه_۱٠_جز۱۱
#سوره_مبارکه_یونس
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6Asتلگرام
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ لَوْ يُعَجِّلُ اللَّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجالَهُمْ بِالْخَيْرِ لَقُضِيَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ «11»
واگر خداوند براى مردم به همان شتاب كه براى خود خير مىطلبند، در رساندن بلا به آنان شتاب مىنمود، قطعاً اجلشان فرا رسيده بود. پس كسانى را كه به ديدار ما اميد (و باور) ندارند به حال خود رها مىكنيم تا در سركشى خويش سرگردان بمانند.
نکته ها
مشابه مفهوم اين آيه، در سورهى كهف آيهى 58 و سوره فاطر آيهى 45 نيز آمده است كه اگر خداوند مردم را زود به كيفر كارهايشان برساند و مؤاخذه كند، همه نابود مىشوند. به علاوه اختيار كه اساس تكليف است از بين مىرود و اطاعت، جنبهى اضطرارى پيدا مىكند.
ممكن است معناى «اسْتِعْجالَهُمْ بِالْخَيْرِ» اين باشد كه سنّت خداوند در خيررسانى، سرعت و در شرّ رسانى، با مهلت است و معناى جمله اين باشد كه خداوند در خيررسانى سرعت و عجله دارد.
پیام ها
1- انسان، طبيعتاً عجول است. «اسْتِعْجالَهُمْ بِالْخَيْرِ» «1»
2- اگر خداوند در دنيا، بدكاران را كيفر فورى مىداد، كسى باقى نمىماند و نسل بشر منقرض مىشد. لَوْ يُعَجِّلُ اللَّهُ ... لَقُضِيَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ
3- يكى از سنّتهاى الهى، «استدراج» در عذاب و مهلتدادن به ظالمان است. فَنَذَرُ الَّذِينَ ...
4- هلاك نشدن كفّار، نشانهى حقّانيّت آنان نيست. «فَنَذَرُ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا»
5- آنان كه از خدا بريده و سرگرم خود شدهاند، هدف معيّنى ندارند و حيرانند. «فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ»
«1». در آيهى ديگرى آمده است: «خُلِق الانسان من عجل» انبياء، 37.
جلد 3 - صفحه 547
6- انكار و بىتوجّهى به قيامت، موجب طغيان و رهاشدن به حال خود و محروم شدن از الطاف الهى است. «لا يَرْجُونَ لِقاءَنا فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ»"
#تفسیر_سوره_یونس_آیه_۱۱جز۱۱
#سوره_مبارکه_یونس
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6Asتلگرام
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ إِذا مَسَّ الْإِنْسانَ الضُّرُّ دَعانا لِجَنْبِهِ أَوْ قاعِداً أَوْ قائِماً فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَنْ لَمْ يَدْعُنا إِلى ضُرٍّ مَسَّهُ كَذلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ «12»
وهنگامى كه ضررى به انسان برسد، در حالى كه به پهلو خوابيده يا نشسته و يا ايستاده است، ما را مىخواند، ولى چون ضرر را از او برطرف ساختيم، چنان به راه خود مىرود كه گويى هرگز ما را براى گرفتارى كه به وى رسيده بود، نخوانده است! اينگونه براى اسرافكاران، عملكردشان زيبا جلوه مىكند.
نکته ها
بارها خداوند از ناسپاسى انسان گِله كرده كه در هنگام اضطرار و سختى خدا را مىخواند، ولى پس از حلّ مشكل، از خدا غافل مىشود و او را فراموش مىكند.
پیام ها
1- ايمان به خداوند، در عمق روح انسان عجين شده و حوادث تلخ، عامل بيدارى اين وجدان وفطرت خداجوى اوست. «مَسَّ الْإِنْسانَ الضُّرُّ دَعانا»
2- آنان كه دعا و نيايش موسمى دارند، مورد انتقاد و كارشان بىارزش است. «مَسَّ الْإِنْسانَ الضُّرُّ دَعانا»
3- دعا در هر حال جايز است؛ ايستاده، نشسته يا خوابيده. «لِجَنْبِهِ، قاعِداً، قائِماً»
4- نيايش خالصانه، سبب رفع گرفتارى است. دَعانا ... كَشَفْنا
5- رفاه، زمينهى غفلت است. «فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَنْ لَمْ يَدْعُنا»
6- انسان، ناسپاس است. «مَرَّ كَأَنْ لَمْ يَدْعُنا»
جلد 3 - صفحه 548
7- آنان كه خدا را فراموش كنند، زندگى مادّى در نظرشان زيبا جلوه مىكند. «زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ»
8- فراموش كردن الطاف خداوند، نوعى اسراف است. مَرَّ ... لِلْمُسْرِفِينَ
9- هر كس در رفاه، غافل و در گرفتارى دعا كند، مسرف است. مَسَّ الْإِنْسانَ الضُّرُّ دَعانا ... فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ ... زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ
10- مرفّهان، از خودراضىاند. «زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ»"
#تفسیر_سوره_یونس_آیه_۱۲_جز۱۱
#سوره_مبارکه_یونس
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6Asتلگرام