💎 #تفسیر_بقره 💎 استاد عبدالمهدی 💎 جلسه‌ دویست و پنجاه و شش ◀️ تفسیر آیه ۵۴ 🌀 وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ... 🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۷/۰۲) 🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین) 🌐 تفسیر تسنیم: 🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568

💎 #تفسیر_بقره 💎 استاد عبدالمهدی 💎 جلسه‌ دویست و پنجاه و هفت ◀️ تفسیر آیه ۵۴ 🌀 وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ... 🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۷/۰۶) 🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین) 🌐 تفسیر تسنیم: 🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568

💎 #تفسیر_بقره 💎 استاد عبدالمهدی 💎 جلسه‌ دویست و پنجاه و هشت ◀️ تفسیر آیه ۵۴ 🌀 وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ... 🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۷/۰۷) 🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین) 🌐 تفسیر تسنیم: 🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568

💎 #تفسیر_بقره 💎 استاد عبدالمهدی 💎 جلسه‌ دویست و پنجاه و نه ◀️ تفسیر آیه ۵۵ 🌀 وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ 🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۷/۰۸) 🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین) 🌐 تفسیر تسنیم: 🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568

💎 #تفسیر_بقره 💎 استاد عبدالمهدی 💎 جلسه‌ دویست و شصت ◀️ تفسیر آیه ۵۵ و ۵۶ 🌀 وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ 🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۷/۱۳) 🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین) 🌐 تفسیر تسنیم: 🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568

💎 #تفسیر_بقره 💎 استاد عبدالمهدی 💎 جلسه‌ دویست و شصت و یک ◀️ تفسیر آیه ۵۵ و ۵۶ 🌀 وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ 🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۷/۱۴) 🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین) 🌐 تفسیر تسنیم: 🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568

💎 #تفسیر_بقره 💎 استاد عبدالمهدی 💎 جلسه‌ دویست و شصت و دو ◀️ تفسیر آیه ۵۷ 🌀 وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ ۖ كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ ۖ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ 🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۷/۱۵) 🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین) 🌐 تفسیر تسنیم: 🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568

💎 #تفسیر_بقره 💎 استاد عبدالمهدی 💎 جلسه‌ دویست و شصت و سه ◀️ تفسیر آیه ۵۷ 🌀 وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ ۖ كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ ۖ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ 🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۷/۲۰) 🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین) 🌐 تفسیر تسنیم: 🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568

خلاصه و مکتوب درس تفسیر قرآن (جلسه 263) استاد: حجت‌الاسلام عبدالمهدی تاریخ جلسه: یکشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۴ موضوع: تفسیر آیه‌ی ۵۷ سوره‌ی مبارکه‌ی بقره 🌀 «وَظَلَّلنا عَلَیکُمُ الغَمامَ وَأَنْزَلنا عَلَیکُمُ المَنَّ وَالسَّلوی کُلُوا مِن طَیِّباتِ ما رَزَقناکُم وَما ظَلَمونا وَلکن کانوا أَنفُسَهُم یَظلِمون» ۱. مقدمه: سرپیچی بنی‌اسرائیل و آغاز سرگردانی پس از نافرمانی بنی‌اسرائیل در فرمان الهی برای ورود به بیت‌المقدس، خداوند آنان را به چهل سال سرگردانی در بیابان سینا محکوم کرد (مائده:۲۶). این دوران، مملوّ از رنج گرمای شدید و کمبود طعام و آب بود. به درخواست حضرت موسی(ع)، خداوند رحمت خود را بر این قوم فرود آورد و نعمت‌هایی چون سایه‌ی ابرهای لطیف (الغمام) و رزق آسمانی منّ و سلوی را عطا کرد تا با وجود قهر، جلوه‌ی مهر خود را نیز بنمایاند. ۲. تحلیل واژگانی و ادبی: ۲-۱. واژه‌ی «ظلّلنا» از ریشه‌ی «تظلیل» و باب تفعیل است؛ دلالت بر سایه‌بان گسترده، مستمر و حمایتی دارد. این تعبیر نشانگر پوشش و حمایت دائمی الهی از بنی‌اسرائیل در برابر گرمای سوزان صحراست. ۲-۲. واژه‌ی «غمام» جمع «غمامه» به معنای ابر نازک و سبک است، در مقابل «سحاب» که به ابر باران‌زا اطلاق می‌شود. ریشه‌ی «غمّ» در اصل به معنای «پوشاندن» است؛ همان‌گونه که اندوه (غَمّ) نیز پوشاننده‌ی شادی در قلب انسان است.پس «غمام» نشانه‌ی سایه‌ای لطیف و معتدل است، نه مانع نور و باران، بلکه حائلِ حرارت شدید. ۳. تفسیر منّ و سلوی: ۳-۱. معنای «منّ» در میان مفسران شش معنا برای «منّ» نقل شده است: الف. ترنجبین (شیرابه‌ی گیاه خارشتر) ب. عسل یا شیره‌ی شیرین طبیعی ج. نوشیدنی یا خوراکی شیرین د. نان نرم و لطیف ه. قارچ (کماة) که در روایات به مصداق منّ تعبیر شده است) و. هر نعمتی که خداوند بی‌زحمت و بی‌کاشت و برداشت به انسان ارزانی کند. ۳-۲. معنای «سلوی» بیشتر مفسران «سلوی» را پرنده‌ای کوچک‌تر از کبوتر و بزرگ‌تر از گنجشک دانسته‌اند که همان بلدرچین است. در تورات نیز همین تفسیر آمده و با گزارش قرآن هم‌خوانی دارد. 🔹 نتیجه: مقصود از ذکر منّ و سلوی، یادآوری قدرت بی‌واسطه‌ی رزاقیت الهی است؛ نه صرفاً یک نوع غذا. ۴. پیام معرفتی و تربیتی آیه: این قصه، تاریخی صرف نیست، بلکه حامل سنت الهی است: همه‌ی هستی، جنود الهی‌اند. گاه ابر و باد و دریا، مأمور مهر اویند، و گاه همان‌ها، پیک قهر و امتحان. اعتماد به اسباب مادی کافی نیست. فاعل حقیقی در نظام هستی تنها خداست. بنی‌اسرائیل با چشم دیدند که چگونه خدا دریا را شکافت و بی‌ابزار نجاتشان داد، اما ناسپاسی، آنان را دوباره گرفتار بیابان کرد. ۵. تحلیل نحوی و بلاغی ۵-۱. تعبیر «کُلوا مِن طَیِّباتِ ما رَزَقناکُم» فعل امر «کُلوا» از نظر اصولی ظهور در وجوب دارد، ولی در این‌جا امر ترخیصی است؛ یعنی خداوند اجازه می‌دهد از طیبات بهره گیرند. در عین حال، این امر ضمنی حاوی نهی از ذخیره‌سازی ناسپاسانه‌ی نعمت‌هاست، زیرا ذخیره‌ی منّ و سلوی موجب فساد می‌شد. ۵-۲. مفهوم «طیّبات» جمع «طیّب» به معنای غذای پاک، حلال و لذیذ است؛ نعمت‌هایی که هم از نظر شرعی مجازند و هم در طبع انسان گوارا. ۵-۳. تغییر لحن (التفات از خطاب به غیبت) در عبارت «وَما ظَلَمونا»، خداوند از خطاب مستقیم («عَلَیکُم») به غیبت تغییر می‌دهد. این تغییر نشانگر بی‌لیاقتی بنی‌اسرائیل برای خطاب مستقیم الهی است و نیز نوعی افشاگری در برابر یهودیان عصر پیامبر(ص) که گمان می‌کردند با نافرمانی به خدا زیان رسانده‌اند. ۶. تفسیر عرفانی و اخلاقی «ظلم» عبارت «وَما ظَلَمونا وَلکِن کانوا أَنفُسَهُم یَظلِمون» دلالت بر حصر حقیقی دارد؛ یعنی هر ظلمی، در نهایت به نفسِ خود انسان بازمی‌گردد. از دیدگاه هستی‌شناسی قرآن،«ظلم به غیر» یا «ظلم به خدا» در واقع صورت‌های ظاهری ظلم به خویشتن است.گناه و نافرمانی، روح انسان را تاریک می‌کند و اثرش بازتابی در جان فاعل دارد.آیه‌ی «إِن أحسَنتُم أحسَنتُم لِأَنفُسِکُم وَإِن أَسَأتُم فَلَها» (اسراء:۷) تأیید همین معناست. ۷. نتیجه‌گیری نهایی ◀️ درس تربیتی: ناسپاسی و لجاجت، انسان را از رحمت و هدایت الهی محروم می‌کند. ◀️ درس معرفتی: جهان سراسر مجرای اراده‌ی خداست؛ اسباب مادی تنها ابزارند، نه علت مستقل. ◀️ درس اخلاقی: هر ظلم، در حقیقت ظلم به خود است؛ شناخت این حقیقت، انسان را از هر ستمی بازمی‌دارد. بنابراین، مؤمن باید در برابر نعمت‌ها سپاس‌گزار، در رفتارها منصف، و در باورها موحد باشد تا سرنوشت بنی‌اسرائیل برایش تکرار نگردد.

🎙️ «سرّ شیعه» در یک جملهٔ جاودانه؛ 🌀حضرت آیت‌الله بهجت (ره) می‌فرمودند: «اگر دستت به امام زمان نمی‌رسد، دستت را ببر در محضر قرآن…زیرا قرآن و عترت، جدایی‌ناپذیرند؛ هر که به یکی تمسّک کند، در حقیقت به هر دو رسیده است.» 🌐 تفسیر تسنیم: 🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568

💎 #تفسیر_بقره 💎 استاد عبدالمهدی 💎 جلسه‌ دویست و شصت و چهار ◀️ تفسیر آیه ۵۷ 🌀 «وَإِذْ قِیلَ لَهُمُ ادْخُلُوا هٰذِهِ الْقَرْیَةَ فَکُلُوا مِنْهَا حَیْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا...» 🗺 قم المقدسه (۱۴۰۴/۰۷/۲۱) 🔻 جلسات تفسیر قرآن کریم؛ یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ صبح (بین الطلوعین) 🌐 تفسیر تسنیم: 🆔 https://eitaa.com/joinchat/4152754460Ca5feb01568

خلاصه و مکتوب درس تفسیر قرآن (جلسه ۲۶۴) استاد: حجت‌الاسلام عبدالمهدی تاریخ: سه‌شنبه ۲۲ مهر ۱۴۰۴ موضوع: تفسیر آیات ۵۹–۵۸ سورهٔ بقره 🌀 «وَإِذْ قِیلَ لَهُمُ ادْخُلُوا هٰذِهِ الْقَرْیَةَ فَکُلُوا مِنْهَا حَیْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُوا حِطَّةٌ نَّغْفِرْ لَکُمْ خَطَایَاکُمْ… فَبَدَّلَ الَّذِینَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَیْرَ الَّذِی قِیلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنَا عَلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِّنَ السَّمَاءِ بِمَا کَانُوا یَفْسُقُونَ» (بقره: ۵۹–۵۸) ۱) مقدمه: پیوند تاریخی و سیاق آیات ۱-۱. این دو آیه ادامهٔ خطاب‌های الهی به یهود و بنی‌اسرائیل از آیهٔ ۴۰ بقره است؛ پس از ذکر پیمان‌ها، نعمت‌ها و معجزات، دهمین نعمت یعنی رهایی از سرگردانیِ صحرای سینا و اجازهٔ ورود به «قریه» بیان می‌شود (بقره:۵۸). ۱-۲. پیش‌داستان: سرپیچی از فرمان «جهاد با عمالقه» و گفتار «اذهب أنتَ وربُّک…» موجب چهل سال تحیّر کیفری شد؛ با این حال، در دورهٔ تحیّر، نعمت‌هایی چون «الغمام» و «منّ و سلوی» نازل شد (زمینه از مائده:۵۷؛ بقره:۵۸). ۱-۳. اکنون، پس از پایان دوره، فرمان ورود با آداب سه‌گانه صادر می‌شود: «ادْخُلُوا الباب سُجَّداً»، «قولوا حِطّةً»، و اباحهٔ تصرّف در نعمت‌های فراوانِ قریه. ۲) استدلال‌های اصلی و نکات تفسیری–ادبی ۲.۱. معنای «قریه»: در لغت از مادّهٔ «قَرْی» به‌معنای اجتماع/جمع‌آوری است؛ در قرآن، هر موضعِ دارای عمران و آبادی—اعم از شهر یا روستا—را در بر می‌گیرد. مقابلِ «قریه»، «بادیه» (فاقد عمران) است، نه «مدینه». بنابراین «هٰذِهِ القَرْیة» یعنی حوزه‌ای آباد (احتمالاً بخشی از سرزمین بیت‌المقدس، نه لزوماً خودِ شهرِ بعداً بناشده). ۲-۲. «کُلوا مِنْها حَیْثُ شِئْتُم رَغَدًا»: «کُلوا» در این‌جا امرِ ترخیصی و کنایه از اباحهٔ مطلقِ تصرّف است (همچون «کُلا مِنها رَغَدًا» در داستان آدم؛ بقره:۳۵). «رَغَدًا» بر فراخی و گشایش رزق دلالت دارد؛ فراتر از «خوردن»، شامل انتفاع مشروع از مواهب قریه است. ۲-۳. «ادْخُلُوا الباب سُجَّداً»: تکلیفِ تشریفاتی–تعبدی برای خضوع جمعی در لحظهٔ ورود؛ «سُجَّداً» (حال) بر کیفیتِ دخول دلالت دارد: تواضع عینی در برابر منعم و اعتراف به اینکه رهایی، محصول نصرت الهی است. ۲-۴. «قولوا حِطّةٌ»: «حِطّة» در اصل عربی به‌معنای سقوط/ریزشِ گناه (حَطَّ الخطایا) و دلالت بر استغفار دارد. - با توجه به عبری‌بودن زبان قوم، تعبّد به محتوا مراد است نه لزوماً عینِ لفظ عربی؛ یعنی اقرار زبانی به طلبِ عفو هنگام دخول. - از نظر نحوی، می‌تواند بر تقدیرِ مبتدای محذوف («أمرُنا حِطّةٌ») یا بر انشاء دعا حمل شود (نظیر «عَفوَکَ»). ۲-۵. سه شرطِ ورود: (الف) بابِ خاص؛ (ب) حالتِ سجده/خضوع؛ (ج) اظهارِ استغفارِ لفظی. این سه، شکرانهٔ نعمت و شرطِ دوامِ برکت‌اند. ۲-۶. تخطّی و تبدیل: «فَبَدَّلَ الَّذینَ ظَلَموا قَولًا غَیرَ الَّذی قِیلَ لَهُم» نشان می‌دهد بخشی از قوم، قولِ مأمورٌبه را به قولی استهزائی/تحریف‌شده تبدیل کردند؛ «تبدیل» (دگرگونیِ شیء به شیء دیگر) فراتر از «تغییر» (دگرگونیِ احوال) است؛ لذا کژتابی تعمّدی را القا می‌کند. ۲-۷. عِقاب: «رِجزاً من السماء»: «رِجز» در قرآن غالباً به‌معنای عذاب آمده و گاه به‌ندرت به معنای پلیدی/آلودگی؛ در این آیه، قرینهٔ «بِما کانوا یَفسقون» و سیاقِ کیفر، معنای عذابِ نازل‌شونده را تقویت می‌کند (بقره:۵۹). - تفکیک با «رِجس»: «رِجس» غالباً پلیدیِ معنوی/آلودگی (احزاب:۳۳؛ مدّثر:۵)، هرچند به‌ندرت در معنای عذاب نیز استعمال شده؛ در مقابل، غلبهٔ استعمال «رِجز» در عذاب است. - برخی مفسران، مصادیقی چون طاعون را ذیلِ «رِجز» ذکر کرده‌اند (عذابی همراه با اضطراب و هراس). ۲-۸. نکتهٔ تربیتیِ «تبدیلِ قول»: سقوط از ظاهرِ تعبد آغاز می‌شود—تحویلِ «حِطّة» به کلامی غیر، یعنی ترکِ بنده‌گیِ زبان؛ و چنین لغزشِ کوچکِ زبانی، افسادِ قلب و سپس سلبِ برکت را در پی دارد. ۲-۹. نسبت با آیات پیشین: این دو آیه حلقهٔ وصلِ نعمت‌های پیش‌گفته (سایهٔ غمام، منّ و سلوی) با مرحلهٔ ورود به عمران است: نعمتِ آزادی/آبادی در گروِ اطاعت توأم با تواضع است؛ ناسپاسی، نعمت را به نقمت بدل می‌کند.